DS Vandaag: Kan je in Vlaanderen nog projecten als dat van Ineos op poten zetten?

Het is 23 augustus.

Dit is vandaag de dagelijkse podcast van de standaard.

Ik ben Alexander Lippenveld.

Het heeft jaren geduurd vooraleerde etaankraker van Gemireus Ineos

in de Antwerpse haven een vergunning kreeg.

Maar in 2021 werd de bouw toch gestart.

Eind juli zette de raad voor vergunningsbetwistingen Ineos een hak

en werd die vergunning ingetrokken.

De politiek stond in rap en roer.

Spootvergaderingen werden bij ingeroepen.

Maar waar gaat het nu juist over?

En wat staat er op het spel?

Kijk.

Steindelijk ook van onze economie redactie en Christoph van Schouwbroek

van onze politieke redactie.

Dit dossier gaat natuurlijk over economie en politiek.

Maar misschien moeten we eerst even zeggen Stein

waar wat Ineos precies wil bouwen in onze Antwerpse haven.

Wel, het Brits- Zwitserse Ineos,

het golfkwartier zit in Zwitserland,

is ontstaan in Antwerpen.

De allereerste vestiging die ze eigenlijk hadden overgenomen

door Jim Redcliff,

de CEO en grote eigenaar van het bedrijf

was op Antwerpen linker over.

Wel, zij gaan een grote etaankraker bouwen.

Het is al heel lang geleden dat er nog eens gebouwd is geweest in Europa.

En zo'n etaankraker gaat eigenlijk etaangas kraken,

dat is verhitten, en dan krijg je etilén.

En etilén is een zeer belangrijke product in de chemie

waar heel wat kunststoffen en allerlei zaken vaak gemaakt worden.

Wat eigenlijk special is aan het project,

is dat het vanuit het etanes en de meeste etilén

dat we nu gebruiken wordt gemaakt van NAFTA.

Dat is eigenlijk een afgelijde van Ruwe Oli.

Het zijn beide fossiele brandstoffen,

maar ineos, als je het van gas maakt,

de CO2-content van gas is veel minder groot dan van olie,

is het op die manier al een beetje properder, minder klimaatvervuilend

dan als je het op de klassieke manier vanuit NAFTA of Ruwe Oli maakt.

Ja, oké, kan je het al een groen project noemen of is dat te veel eer?

Wel, daar verschillende meningen natuurlijk heel hard over.

Ineos vindt van wel, want naast het feit dat het minder CO2-omvat

omdat het van gas is, een bijproduct zelf, van shale gas winning in de VS,

gaan ze ook die kraker uitrusten,

dat ze dat eigenlijk ook met waterstof kunnen doen,

dat het ook mogelijk die CO2 kan afgevangen worden.

Dus je kan zeggen dat als je het concept van we gaan etilén maken

en dat op zo'n proper mogelijke manier, dat zal het wel echt kloppen

dat dit zo wat de meest groene manier is om het te maken,

maar je blijft het wel niet te recycleren.

Het is geen recyclageproces, wat technisch in principe wel kan.

Dus het is wel een proces waar je het maakt vanuit fossiele grondstoffen

waar je toch op een of andere manier CO2 vrijkomt.

Ja, het is heel lang geleden dat er in Europa nog zo'n kraker gebouwd is.

Hoe komt dat?

Ik denk dat er ook weinig behoefte aan was.

Er was best wel wat capaciteiten.

Er staat ook wel in Europa nog wel wat chemie.

Zijn er wel in het recente verleden van die dergelijke krakers

in andere delen van de wereld gemaakt.

Dus het tijd eigenlijk ook dat Europa voor een stuk heel veel chemie maakte

en die uitvoerde naar de rest van de wereld.

Dat is ook voor een stukje voorbij,

omdat er ook heel veel chemiefabrieken zijn bijgekomen overal ter wereld.

Ja, dat is wel wat uniek.

En ook de vraag naar Italië is verder toegenomen,

omdat we nog altijd meer en meer kunststoffen gebruiken

en van alles zijn nog niet.

Ja, want plastic, daar willen we in principe toch vanaf.

Laten we eerst even luisteren naar wat Jim Radcliffe antwoord

op de vraag of de wereld nog meer plastic nodig heeft.

We horen hem hier op een event van VOCA

in de Antwerpse Stadschouwburg in februari van dit jaar.

Het is echt, want wanneer we het leuk zijn,

het is als energie.

Het lijfstijl vandaag is utterlijk op de producten die we maken,

wanneer het contactlens is, of je iphone of de microfoon,

of je trainers die het gaan joggen.

Even elektrisch zijn we in de huis.

De insulatie op de kabel is plastic.

Het is een fundamenteel van onze leven.

We moeten het gewoon beter doen.

En ik heb er geen probleem op,

met de pressen op ons om het beter te doen.

Stijn, volgens Radcliffe,

hebben we plastics gewoon nodig als we niet in een grote willen leven.

We zullen nog plastics nodig hebben.

Dat is, denk ik, iedereen mee overeens.

Maar over de hoeveelheid, daar zijn de meningen heel hard over verdeeld.

De groene beweging wil dat we ons plasticverbruik

zoveel mogelijk verminderen

en dat we eigenlijk naar een gesloten systeem gaan.

De plastic die we nog gebruiken, die gaan we dan volledig recycleren,

wat eigenlijk recent ook volledig kan.

We kunnen nu chemie of plastic tot zijn essentiele basisdelen terug recycleren

en opnieuw inzetten,

zodat je een gesloten systeem hebt

waarom je eigenlijk geen nieuwe plastics moet maken

van fossiele brandstoffen

of nog een alternatieve zoek.

Plastics maken van biostromen.

Dat kan eigenlijk ook vrij recent.

Interessant ontwikkelingen.

Maar waarom dus het dat dan niet?

Dat is ook, denk ik, een kritiek vanuit de milieu.

Een kritiek ook vanuit de milieubewegingen

waar ze wel echt een terechtpunt aanraken.

Dus de technologie is er nu wel stilaan

om plastics volledig tot een basiscomponent te recycleren

en volwaardig terug in te zetten.

Vroeger werd plastic dat ingezameld werd

en hergebruikt werd voor minderwaardige toepassingen hergebruikt.

Alleen is dat soort gerecycleren plastic

nogal vrij duur, omdat het een vrij duur proces.

En is het eigenlijk interessanter voor wie basisgrondstoffen van plastic koopt

om gewoon maadelijke plastic te kopen?

Zijn de plastic die komt vanuit Ineos of vanuit de naftakrakers

in plaats vanuit dat gerecycleren plastic?

En zegt de milieubeweging van door een project als Ineos toe te laten

zorg eigenlijk voor dat die markt moeilijk van de grond kan raken.

Wat dan wel weer een tegenargument is van Ineos en de chemiebedrijvenis

van de behoefte aan plastic is ook zo groot nog altijd

zelf in een duurzaam wereld waar we alle wegwerkplastiek gebannen hebben

dat we toch nog altijd ook van dat maadelijk plastic zullen blijven nodig hebben

dat gerecycleren plastic dat zal nooit volstaan

ook voor een aantal toepassingen bijvoorbeeld voor medisch materiaal

waar dat de ijs naar puurheid zeer hoog zijn

zal dat gerecycleren plastic ook niet volstaan

maar dus denk ik wel een terecht punt van

nu we het kunnen recycleren

dan moeten we dat misschien wel in de eerste plaats

onze plastics uit gerecycleren grondstof gaan halen

er is nog een argument tegen de etaankraker van Ineos in Antwerpen

en dat is de natuur die rondligt

en dat is natuurlijk geen specifiek Ineos probleem

maar wat van alles ware industrie hier in België en Nederland

eigenlijk in de dichtbevolkte gebieden

en dat is ook wat de discussie van vandaag van

en waar mijn volledig op vastgelopen is van

wat kunnen we hier wel nog van zware industrie

met mogelijke impacten op natuur dichtbij

en misschien is het ook nog eens langer waarom dat een probleem is

dus stikstof is eigenlijk een soort meststof in de natuur

waarin je eigenlijk heel wat bepaalde planten hebt

die veel te snel groeien en naal de rest niet

waarin je je biodiversiteit van je natuurgebieden zwaar achteruit gaat

dus was eigenlijk het ding van we moeten een plan hebben

en ook onder druk van Europa

zeker voor beschermde volgevieve gebieden

heel beschermde natuurgebieden

om die stikstof uitstoot te verlagen

maar stikstof is echt de issue

het is niet dat er uit die installaties gigantische hoeveelen

de stikstof gaan komen

maar het is eerder het probleem van

we zitten die natuurgebieden, zitten zo'n trokvol van stikstof

en vooral in Nederland, want het is ook typisch

dat het ook in Nederland is gebeurd

dat is eigenlijk de Nederlandse provincie die het klacht geeft aan indienen

van dat alles wat daar nog bij komt

is eigenlijk stikstof te veel

en iedere project die er nog eens bij komt

wordt dan heel kritisch beoordeld

maar ik denk wel dat de politiek had verwacht

om eerlijk te zijn van

met die vergunningen was dat wel in orde komen

we hebben wel echt wel geschrokken

dus wat is er gebeurd

de Raad voor Vergunningsbetwistingen

die heeft dan de vergunning die Ineos gekregen had

om die taankraaker te bouwen

heeft die vernietigd in juli

en Gans politiek België stond min of meer klaar

om op vakantie te vertrekken

en plots valt

dat hackmes van die Raad voor Vergunningsbetwistingen

en die vergunning wordt vernietigd

en dat is me wel ernstig van geschrokken

want men had gedacht

dat is wel hier min of meer in kan en in kruiken

en waarom is die vergunning dan

plots teruggeroepen?

die rechtbank heeft eigenlijk gezegd

ja, er is geen goede passende beoordeling gemaakt

dus wat Ineos had moeten doen is in haar vergunning

heel precies aan de wat de stikstof impact zou zijn

op een al puur gebied

vlakbij gelegen maar wel over de grens

de Brabantse wal

maar dat is niet gebeurd

en ja oké, dat dossier is dan bij

de bevoegde minister gekomen

bij Soehal Dimir van NVA

minister van omgeving

en zij heeft dat dossier wel goed gekeurd

en de rechtbank heeft ook zo'n beetje

een sneer gegeven naar haar

dat dat eigenlijk nogal gemakkelijk gebeurd is

die goedkeuring zonder ook zelf

heel nauw alles te beoordelen

en daarom heeft uitelling

die raadvergunnings betwistingen

heeft uitelling beslist van

oké, we vernietigen die vergunning

en toen was natuurlijk het korte klein

ja, voilà, alles stond in Repair Roer

er was een plotse overleg met die CEO

die Jim Redcliffe

daar was min of meer het kruin van

de Belgische politiek

de Vlaamse regering als van de federale regering

ja, minst president was aanwezig

iemand van de cabinet van Krivitz

Jo Bruns werd ingebeld

als minister van werk en economie

de Kroo was aanwezig

Vincent van Petengem had contacten

dus de krim van de Belgische politiek

was ineens met dat dossier begaan

maar dat er natuurlijk de kritiek ontstond van

oei, ja hiervoor

iedereen laat zijn vakantie even zwachten

of komt hier vooraf

dus waarom doen we dat voor dit bedrijf

ja, je kan daarover discussiëren

sommige mensen zeggen o, dat gaat over 450

directe banen, dat gaat over

een project dat eigenlijk

de toekomstige chemisector

moet verzinnen beelden met manier van spreken

dus moet dat absoluut in de Antwerpse

haven hebben, maar zoals Steijn al zei

anderen zullen zeggen van, ja

dat blijft in zee

een oude industrie

moeten we daar wel verder investeren

maar het is politiek ook heel belangrijk

en we bouwen tonen eigenlijk van, kijk

in België, iets nieuws zetten in België

dat kan nog, he

en zekersteen over, ik geloof dat dat

een van de rijkste Briten is in die Jim Redcliff

als je die tegen je krijgt

ik kost bijvoorbeeld

dit jaar op Davos, met premier De Crow

ja, ik weet het economisch

inderdaad, waar hij

al die grote businessleiders ziet

en met heel veel passiereclame

maakt voor België, komt investeren

in België, als aanvoling

in dat signaal, ja Ineos is het

groeiend chemiebedrijf denk ik van Europa

enorme investeerders

daar kan je mee uitpakken

een bedrijf als Ineos

die Antwerpse haven, niet in Nederland

geïnvesteerd, wel bij ons, maar het was wel

een project waar

de politici graag mee uitpakken

in België, je kunt je nog investeren

kom naar hier

en ze hadden eigenlijk ook wel

gedacht, we hebben een dossier

dat ze goed als rond is

en wat is er op die vergadering tussen

Ineos CEO Jim Redcliffe

nu eigenlijk gezegd, wat is er hem

precies beloofd

al die politici komen dan samen op een bepaalde dag

en zo'n vergadering, dan krijgt

een soort mythische vorm

van, wat is daar bedisseld

met manier van spreken om die Jim Redcliffe

toch tevreden te stellen

en nadien, ja

een verslag van die vergadering zie je niet

maar nadien komt er dan hier en daar wel

een aantal dingen naar buiten

en Ineos heeft eigenlijk een garantie gekregen

dat was toegekend, van een half miljard

een garantie hebben we eigenlijk gezegd

dat de België-staat zich borig stelt

als Ineos heeft leningen aangegaan

met verschillende banken

en als de België-staat zich borig stelt

dan zijn die banken gerust

die leningen zijn wel terugbetaald worden

dat is hetzelfde als bijvoorbeeld een jong koppel

dat een huis wil kopen, nog niet veel centen heeft

en de ouders zeggen, we zullen ons borig stellen

dat die lening wel terugbetaald zal worden

een beetje vergelijkbaar daarmee

dus Ineos had zo'n garantie

een half miljard gekregen

van de Vlaamse regering

die kan oplopen tot een half miljard

wat een groot bedrag is

want te bewijzen daarvan

is dat de leden van de Raad van Bestuur

van Guy Garant, dat is eigenlijk

de vernoodschap van de Vlaamse regering

van de Vlaamse overheid

die dat soort garanties en grote bedrijven verstrekt

en iedereen die daarin de Raad van Bestuur was

had gezegd, ja maar

we willen eigenlijk niet vantoorlijk gesteld worden

mocht dat mislopen

dan moet de Vlaamse overheid

als die leding niet terugbetaald wordt

mocht dat uit het geval zijn

dat half miljard wel ophoest

dus ze hadden gezegd

we willen niet verantwoordelijk zijn daarvoor

en de regering heeft hen ook

kwijtsgeld ingegeven

dus ze zijn niet verantwoordelijk

mocht het mislopen met die grote garantie

dus dat bewijst eigenlijk van

dat er echt wel een gigantische bedrag is

dat dat een grote garantie is

normaal gezien de Vlaamse overheid

niet geeft

en hoe groot is het risico nu

dat de Vlaamse overheid

de Vlaamse belastingbetaler dus die garantie

zal moeten ophoesten

de kans is eerder klein

denk ik dat de belastingbetaler

die zal moeten betalen

maar het probleem is die kans is

een beetje groter geworden

zeggen sommige politici dan

want we weten niet precies wat er afgesproken is

omdat

de overheid gezegd we willen die garantie wel geven

maar dat is eigenlijk gelinkt aan

het verkrijgen van die vergunning

die nu geschorst is

nu heeft Ineos gezegd

ga verdoordelijk die vergunning is er niet

en we moeten blijven geld lenen ondertussen

want de kosten lopen verder

want die bouw van die etankrakkers is ondertussen al gestart

dus lonen moeten verder betaald worden

allerlei dingen die besteld zijn

leveranciers

ze moeten allemaal verder betaald worden

Ineos heeft nu gezegd

we zullen terug naar onze banken moeten gaan

we moeten overbruggen

dat er geen vergunning is

en we toch nog allerlei kosten hebben die lopen

zullen we een overbrugingsleding of overbrugingskrediet moeten vragen

en de vraag is nu gesteld

kan de Vlaamse overheid

ook die garantie

ook al geven voor de overbrugingskrediet

dus in een vroegere fase

nog voordat de vergunning er is

maar natuurlijk

een risico met zich meebrengt

mocht die vergunning er oe eventueel niet komen

hebben we ons wel al garant gesteld

een krediet

dat weet je nooit

Ineos niet zou kunnen terugbetalen

maar ik krijg de kans ook wel klein

dat Ineos

een bedrijf met een wereldweide reputatie

dat die

die lening niet zouden kunnen terugbetalen

de kans dat

Ineos nu failliet gaat

vrij klein is ook niet hier

het is een groot chimie concern

maar het is toch vrij gogen marges

ze hebben nog

veel grotere leningen aangegaan

ze zijn er ooit

en de financiële crisis is bijna andere doorgaan

oké, dat is gelukkig

al een tijdje geleden

maar als overheid kan je natuurlijk

die gok toch niet wagen

je kan die gok

niet wagen en dat is ook

een beredeneerde gok

maar eerst en vooral

het is nog niet zeker of ze een garantie gaan

kunnen geven over de overbrugingskrediet

want dan moest het onderzocht of dat kan

maar toch

zal nu

donderdag

er al een commissie bijheen komen

want ja, ze willen natuurlijk weten

is hier een risico

is hier geen risico enzovoort

politisch begrijpen natuurlijk alles aan

om direct de boel ook een beetje

leven in te blazen

de commissie wordt versneld bij één groep

op positie roept dat versneld bij één

je hebt ook alles

mee te winnen om te zeggen

die medereit zit hier wel risico's te pakken

die onverantwoord zijn

dus dat zal het debat zijn dat

donderdag gevoerd wordt

waar dan joh broens, we ligt alleen

of misschien Jan Jan Bonders

dat was nog niet helemaal zeker

zal uitleggen wat er nu precies

het risico is en wel een gevaar is

500 miljoen is natuurlijk veel

maar als je kijkt wat België

garantie heeft gesteld in Dexia

dus die aflopende bank

dat gaat over de tientallen miljarden

dus dit is eigenlijk relatief klein

en als je het ook verlegt met de risico's

die daar aan verbonden zijn

is dat nu ook niet het

voorgië garantie is het groot

en in de totaliteit van ons land

is het klein ja

zeker in verhouding wat we met Dexia hebben

ooit hebben moeten doen

was eigenlijk wel nog een veel veel pijnlijker

dat is nog een heel andere paar maanden

belangrijk ook is dat

dit dossier nu wordt gelinkt

aan het stikstof dossier

het is een stikstof discussie

die leeft al het hele jaar

dan gaat het over

maar vertel eens

het heeft gewoon de discussie die al

het hele jaar leefde nog eens op scherp gesteld

en ook nog eens hier

zie je dat ze nu een industrie bedrijf

dat

een vergunning misloopt

dus ook heel veel te doen geweest rond de landbouw

je hebt een ganz conflict gehad in de regering

waarin dan om het kort te zeggen

joh broens de landbouw verdedigde

het stikstof debat

en zoal demier eigenlijk

eeder naar de industrie keek

het stikstof debat vooral duidelijk

dat gaat over het feit van

hoeveel stikstof mag eigenlijk

neer terwijl in de natuur

om te vermijden dat de natuur beschadigd wordt

in maart

is er dan een heel

heel zwaar bevochten akkoord

gesloten in die vlaamse regering

en vooral tussen

demier en broens maar dus in die ganze

vlaamse regering

en cdf is daar met lange

tanden overstag gegaan omdat ze eigenlijk 2

toegevingen gekregen hadden

waardoor de landbouwers toch nog makkelijker vergunningen

zouden kunnen krijgen

en die toegevingen hebben ze gekregen

maar wel onder voorwaard dat er nog een onderzoek zou

gebeuren naar oké als we die

versoeperingen geven voor de landbouwers

was de impact voor de natuur

dus de bedoeling was

dat akkoord was gesloten

dan moet natuurlijk nog in teksten gegoten worden

parlement gesluisd worden

dat moet in een decreet gegoten worden dan

maar wat is er gebeurd

zoal demier dat dat decreet geschreven was

klaar in jullie

maar cdf heeft geweigerd om

dat decreet goed te keuren in de regering

omdat die 2 toegevingen

het onderzoek daarnaar

dat beloofd was

dat was nog niet eens opgestart

en cdf zij zo lang dan niet opgestart is

kunnen wij dat decreet niet goed

dan heeft zoal demier het

gegeven door een eigen instructie

te vaardigen

over hoe met die stikstof problematiek moet omgegaan

worden waardoor ze nog strenger was

voor de landbouwers

en dan op het einde heeft zelfs

hebben openvld en nva

dus 2 van de 3 medereitspartijen

in de vlaamse regering

eenzijdig dat de decreet in het parlement

binnengebracht

en dat ligt er nu en wat gaat er nu mee gebeuren

niemand die het weet gaat cdf

dat uiteindelijk mee terug goedkeuren

en nva wil daar opnieuw over onderhandelen

of gaan nva en openvld

zo ver durven gaan

dat ze bij partijen het oppositie gaan kijken

om een mederheid te hebben voor dat decreet

dus dat is een

dubbeltje op z'n kant

dat is politiek heel gevoelig

dat ligt heel zwaar

het is weer een voorbeeld

van die industrie

versus landbouw

discussie en stein

het is een evergreen aan het worden

en eigenlijk was het vroeger niet zo

lang was eigenlijk ja

industrie en landbouw

met nog meer 2 handen op 1 buik

en je ziet dat dat toch

vooral eigenlijk door Nederland met de stikstofcrisis daar

dan heeft men eigenlijk op een bepaald moment

besloten dat er eigenlijk niks kon gebouwd worden

een volledige

stillegging van alle bouwprojecten

omdat men oordeelde

dat eigenlijk van alles wat erbij kwam

dat dat extra stikstof was in de natuur

en wat is het conflict eigenlijk

wij zijn eigenlijk niet echt verantwoordelijk

voor heel veel stikstof

wij zorgen daar wel voor een beetje stikstof

maar dat is er relatief weinig

en dat zal sterk teruggedrongen

en zeker de stikstof die de industrie uitstoot

ten opzichte van hun toegevoegde walen

de aantal jobs

de aantal export die daar tegenover staat

staat in contrast met de landbouwsector

waar je wel bijvoorbeeld zo'n varkestal

in enorme stikstof uitstoot hebt

waar men dan wel zegt

zo'n grote varkestal

of twee mensen die daarin werken

ten opzichte van zo'n groot chemiebedrijf

450 goed betalen jobs

heel veel onrestrictse jobs

dus je voelt wel dat conflict

vanuit industrie horen

het kan hier zijn dat we bijvoorbeeld

een groene, nieuwe metaalfabriek voor Arslaar

niet gaan kunnen bouwen

om willen van 3 varkestallen

daar in de buurt

waar ze dat vinden, dan moeten maar die varkestallen

dicht gaan

wat natuurlijk weer heel veel kwalit bloed werkt

die nu vinden van ja maar

die grote pieven met al een geld

we zijn mogen wel en wij niet

maar natuurlijk is het wel zo

dat de stikstof uitstoot

van een aantal landbouwactiviteiten

een zeker intensieve veeteelt

dat vertelt ook meer en meer

het sentiment op het platte land tegenover de stad

voor een stuk ook

daar zit een ganz

gemeenschap rondvaken

in die dorpen

en dat sentiment leeft daarvan

het omgekeer zie je natuurlijk ook

het samengaan van natuur en industrie

die dan binnen in de VA

en de Vroze al die meer

van ik bescherm de natuur

en we kunnen voldoende natuur beschermen

en daar ook industrie op plaatsen

met een beetje minder landbouw

je voelt dat

nieuwe broeklijnen ontstaan

die minder traditioneel zijn dan

dat je zou denken

waar gaat dit eindige denken jullie

komt er een kraker of niet

dat is heel moeilijk om daar

uitsprekken over te doen

die twee strijd

mijn dag die in Maart beslecht was

met dat stikstof akkoord

dat ligt terug helemaal open nu

dat is eigenlijk het punt

en cdnv-bul daar nu heel snel onderhandelingen over voeren

om terug een soort compromis te bereiken

om daar terug

allemaal bezachtjes te laten landen

en VA die houden dat af

die willen

eigenlijk eerst alle mogelijke andere dossiers oplossen

die denken als we terug over stikstof beginnen babbelen

gebeurt er niks meer

en iemand als Jan-Jan Bon

die moet in de vierde week van september

voor het parlement verschijnen

zijn septemberverklaring uitspreken

waarin allerlei dingen moeten vertellen

beloven we gaan budgetten daar aan besteden

daar aan besteden en hij vreest van

als we terug over die stikstof beginnen babbelen

gaat daar van die septemberverklaring

misschien niet veel in huis komen

vorig jaar was het al een oktoberverklaring

dus dat zit eigenlijk nog iets

over de kinderbijslag

en dan komen de verkiezingen en de campagne

er nog is aan ook

dus het wordt er niet makkelijker op

eindelijk ook Christophe van Schouwbroek

dank jullie wel

graag gedaan

dit was vandaag

de dagelijkse podcast van de standaard

bedankt voor het luisteren

volg ons op Spotify, Apple podcast

of eender welk ander podcast platform

in onze gratis FDS podcast

kan je niet alleen ons werk beluisteren

maar ook podcast tips terugvinden

alle credits van de podcast die je net hoorde

vind je op standaard.be

schuin de strip podcast

reageren kan via podcastatstandaard.be

Machine-generated transcript that may contain inaccuracies.