Veldheren: #26: Defensie in verkiezingsprogramma's: Peter en Mart geven commentaar

Luister je graag naar veldheden, kom dan vooral ook naar onze theatertour.

Op 16 september staan we in het Openluchttheater in Valkenburg,

op 30 september in de Stadsschouwburg in Haarlem,

4 november zijn we te vinden in theater De Speeldoos in Baarn

en op 7 november in theater De Veste in Delft.

Verwacht een militaercollege van Peter en Mart, vragen uit de zaal en bovenal een inspirerende avond.

Kaarten zijn nu te koop, via de websites van de theaters of kijk op kortimedia.nl.slive.

Hopelijk zien we je daar.

Ukraine zet weer honderd stappen naar het zuiden.

Kim Jong-un komt aan in Rusland en een opvallend bericht over de satellieten van Elon Musk.

Hier in Nederland komen de Tweede Kamerverkiezingen dichterbij.

Op 22 november gaan we naar de stembus.

Veel politieke partijen presenteerden afgelopen week hun verkiezingsprogramma.

Wat willen zij op het gebied van veiligheid en defensie?

Dat bespreek ik uitgebreid met Generals buitendienst Peter van Um en Mart de Kuif.

Mijn naam is Josse Groot, je luistert naar veldheden.

En luister vooral ook naar veldheden.

De extra onze wekelijkse extra aflevering waarin Peter en Mart nog veel meer vragen

van luisteraars beantwoorden, meld je aan via vriend van de show.nl.slashveldheden.

Bijna honderd luisteraars gingen je al voor.

Aan de hoeveelheid nieuwsberichten kun je in een week altijd een beetje voelen of er

nou wezenlijke voordringen zijn aan het front, maar ik leer ook elke week van jullie.

Ja, er wordt elke dag gevochten, er sterven elke dag mensen.

Wat zien jullie op dit moment gebeuren?

Nou, ik denk dat je het juist samenvat.

Er is nog steeds beweging op het front, bij de kant te klemen hier en daar dat ze wat

vooruitgang boeken en ja, eigenlijk als je door je oogharen kijkt, is er aan het front

qua locaties niet zoveel veranderd en je ziet daar waar we het al gewend zijn bij Pagmoet

en Zuid van Saarbriezen.

Ze zie je lichte vooruitgang voor de Oekeriners, maar zeker in het Dondjes gebied zie je dat

de Russen ook proberen toch wel weer tegenkasten gegeven.

Kijk, het interessant is dat we heel veel bewegingen van Russen reservis zien, die gaan

eigenlijk allemaal aan één kant op, dat is Zaporica.

Dus dat gaat wel consequentie hebben voor de rest van het front, dat weten we nog niet.

Er kan best een samen zitten tussen de voordringen van het Oekeringsleger bij Pagmoet en het

feit dat Russen gedwongen worden om hun reservis elders in het zetten, dus het is niet dat

er niks gebeurt, alleen de resultaten daarvan zien we nu nog niet.

Maar er is wel derelijk wat aan de beurt, anders ga je niet jouw reservis overal weghalen

en dan is het een prinsjes.

En kun je iets zeggen over welke fase dat tegenoffensief van de Oekeriners zich nu in bevindt?

Nou, ik zou het niet durven zeggen, we hebben eerder melding gemaakt van het feit dat

de Oekeriners zelf vinden dat zo de eerste lijn van de Russische verdedigingen in zijn.

We hebben ook wel een Oekerische generaal gehoord die iets zei over de effectiviteit

van de tweede en de derde lijn.

Je ziet dat ze nog in ieder geval heel veel moeite moeten doen, maar ook nu vooruitgang te boeken.

Maar het had er over de Russische reservis.

In Rusland is er toch wel een hoop te doen over gaan we wel of niet extra mobiliseren.

Dus ook dat zal in de toekomst een signaal zijn en iedereen die een niveau dit volopt zegt ook

uiteindelijk moet het beslaat van Putin zijn of dit gaat doen bovenop de reguliere opkomst

van dienstplichtigen die rond 1 oktober is.

En het werft bijvoorbeeld in Cuba, dat bedoel, hij gebruikt alles om mensen te vinden, ook om

munitie te vinden, de hele deel met Corea is natuurlijk voor hem dat Corea 13.000 stukken

archierie heeft.

Dus je hebt een hele grote voorraden daarvan en die wil je gaan gebruiken in de oorlog,

wat op zich best wel opvallend is, want het feit dat Putin aan Kim Jong-un moet vragen of hij

niets wil leveren is eigenlijk een beetje wat ik gisteren zei, dat Ajax naar Volendam gaat om te

kijken of daar nog een leuke speler rondloopt.

Het is de onderdeel.

Ja, maar de vraag is hoe spelen de Chinezen in dit spel mee.

Als de Chinezen dit niet willen, dat gebeurt volgens mij niet.

Als de Chinezen oversluiten dan ga ik gewoon door.

Maar het kan ook zijn dat de Chinezen via de Noord-Koreaanse lijn talen ik zelfs punten

aan Putin gaan leveren.

Dus ja, dat is wel iets om te volgen.

Maar we gaan straks even over Mark Emili hebben en dan kunnen we ook even vooruit kijken naar het

officief.

Ja, een chef van het Amerikaanse leger zei deze week, Ukraine heeft nog 30 dagen voor het

officief, daarna verhinderen de weersomstandigheden hun optreden.

Een heeft-ie gelijk en twee, ja, wat zou Ukraine nog kunnen doen in die 30 dagen die hij noemt?

En kijk, in theorie speelt het weer natuurlijk een rol, want als het weer slecht wordt, dan

heb je minder dag licht, het is vervelend voor je optreden, dan moet je snast kunnen optreden,

dat is vaak ingewikkeld en intensiever.

Je logistiek en namen jouw bevoorhoudersleider worden gewoon moeilijker, zeker als je door

slechte paden moet om dingen naar voren trein en af te voeren.

Maar ja, tank zijn gemaakt om de modder te rijden en zeker het gevecht zoals het nu gaat, eigenlijk

met infantristen, met mensen met een geweer en een rugzak en een luspakket die je vechtte

in de loop gaven, die zijn niet zo weersafhankelijk.

Dus je kunt geen harde termijn zeggen dat je binnen 30 of 45 dagen daar moet zijn.

Het concept van optreden, wat Ukraine nu gebruikt, is ervoor geschikt om ook als het weer slecht

is om nog steeds doorheen te gaan.

Dus met dat betreft is er wel een nuance bij te plaatsen.

Ja, als je het mij een jaar geleden zou hebben gevraagd, ik zou ook volondig hebben gezegd,

ja, hij heeft gelijk, maar we hebben met z'n allen moeten zien en ervaren dat de Ukrainers

geleerd hebben om op een andere manier om te gaan met de situatie aan het front.

En dus met relatief kleine clubjes, soms 10, soms 30, soms 100, mensen naar voren gaan,

vaak zonder voertuigen.

En dat kun je natuurlijk ook onder wintersomstandigheden.

Ja, het is ook geen verklaring van nog geweest, er was tijdens een interview, kreeg je die vraag

en teantwoorden, hij deed dit.

Dus ik wou wel een zeer ervaren, Comedian.

Ja, ik wou hem nog maar zeggen dat, want dat is ook een goed boekbakker.

Ja, als je Comedian geweest van de Amerikaanse landmacht, dan komt hij vandaan.

Hij is onder Trump al, Comedian ter strijdkrachten geweest, de Joint Chief of Staff.

En het is hij nu nog steeds onder Buiten.

Dus hij wordt echt vertrouwd, anders zit je daar niet zo lang.

Dus het was volgens mij meer in een tussenzindigheid dat hij dat even zei.

En als je praat over grote eenheden, ja, daar heeft hij wel gelijk een grote manoeuvres.

Maar dit gevecht is echt anders aan het front.

Ja, vind ik wel grappig, want het was ook vorig jaar, toen werd er best wel veel gesproken

en al die tanks gaan vastlopen in de modder, dat is toch een verhaal wat heel veel wordt gedeeld.

En dan hoor ik van jullie toch altijd wel een beetje nuancering daarbij.

Van nou, zo induidig is dat niet.

Zeker, Russische tanks zijn gemaakt om te opereren in de modder, zijn ze voor gemaakt.

En niet te technisch worden, maar zijn lichter dan Europees tanks.

Ze hebben veel bredere rubsbanden, dus ze hebben veel minder bodemdruk dan Europees tanks.

Ze zijn zo overgemaakt.

Maar aan de andere kant, ik heb toch zelf ook, en ik denk jij ook,

met heel wat voertuigen uit de modder moeten halen die gewoon compleet vastzaten.

Ja, en ik kan me ook voorstellen dat het binnen alle nadenomstandigheden prettiger werk is

in lentezomertijd dan wanneer het allemaal nat en vies vermoedt.

Dat sowieso, ja.

Er kwam nog wel een ander berichtje over, als we toch in Amerika zitten.

Ja.

En het is dat Amerika erbrollen zijn, die zeggen dat Bayesian wel leegelijk overweegt

om lange afstandsraketten, menutie, voor de Atecums aan de Ukraine's te gaan leveren.

En dat dat besluit redelijk naarbij is.

Ja, ze hebben die al met raketten die dus minder verrijken,

maar deze zouden dan toch zo'n 300 kilometer kunnen.

Ja, en dan wordt het in de Krim nog paniebeler.

En natuurlijk zullen er dan afspraken gemaakt worden, niet op het Russisch grondgebied,

maar wel op de bezette gebieden.

En ja, dat gaat ook in ieder geval het nog makkelijker maken om de logistiek,

de commandercentra, de defensieindustrieën in ieder geval om die aan te pakken.

Is het eigenlijk een opvallend bericht?

Want toen met die Duitse raketten ging het natuurlijk om van,

we gaan de software aanpassen zodat ze niet zo heel ver kunnen komen of minder ver kunnen komen.

Dat de Amerikanen nu toch deze switch maken.

E-Tech'en is een afkorting en zoals we alles afkorten, is dat voor Army Technical Missal.

Hebben ook ingezet in Afganisan troons.

Het is een wapen wat met grote draag, met zeer grote precisie kan werken

en een grote werking op het doel heeft.

Dus als je ziet wat Ukraine nu doet, vooral die logistieke lijnen in de diepte van de Russe,

consequent aanpakken, past dat helemaal in dat concept dat je dat gewoon nodig hebt.

En je ziet dat beide partijen er dus alles aan doen

om deze oorlog voor te zetten door de winter heen en volgende zoonbrein.

Ukraine zoekt die steun bij het westen in kwaliteit vermindelen, maar ook in kwantiteit.

En je ziet dat ook in alles doet met zijn werving, met zijn mogelijke campagne

om toch te mobiliseren met zijn gesprekken met Kim Jong-un om ook die volgende fase in te gaan.

Dat laat maar zien dat deze oorlog morgen niet afgelopen is.

Iedereen verzamelt weer zijn stukken om te beginnen aan de volgende fase van deze oorlog.

En in Zweden is er nu gewoon openlijk gezegd dat ze gaan kijken of ze misschien toch

grip-nus-vliegtuigen voor de oeginders kunnen leveren.

Dus je ziet dat iedereen ermee bezig is.

Ja, zeker is iedereen ermee bezig, want Elon Musk was natuurlijk uitgebreid in het nieuws deze week.

Zijn biografie kwam uit.

Daarin staat dat Musk persoonlijk ingeep om internet via zijn Starlink-satellite-netwerk

uit te zetten om een Oekeans aanval precies te schreven bij de Krimp te voorkomen.

Maar later bleek dat verzoek juist was om Starlink boven dat gebied aan te zetten vanuit de Oeke-inners

en dat Musk dat gewijgaard zou hebben.

Toch een vreemd verhaal.

Ja, ik heb het boek mogen lezen, het hoofdgewaard over gehad en misschien goed om wat contexten schetsen.

Aan het begin van de oorlog gooide Rusland gelijk het internet eruit in Oeke-inners.

Dat ze eigenlijk geen verbindingen meer hadden.

En er zijn maar twee mogelijkheden om dan heel snel weer te herstellen.

Dat is of het Amerikaanse leger, want dat is één van de weinige instaald om overal met

satelliteen, zogenaamde strategische communicatie op te tuigen.

90% van de navermiddelen is Amerikaans of Elon Musk met zijn Starlink, die kan dat ook.

Nou, de VS kon dat niet, als het zou doen zouden ze direct worden betrokken in deze oorlog.

Trouwens eventjes door Europa kan het helemaal niet hebben.

We hebben niet die capaciteit, die gaan we nu pas ontwikkelen.

Dus blijf je op Elon Musk en in het begin heeft hij gewoon meegeholpen.

Met naam om de commandervoering van het Oekerische leger in stand houden, zeggen waar de eenheden

moeten gaan en wat ze moeten doen, maar soms ook voor targeting.

En dat is het uitschakelen van doelen.

Vandaar staat de Rushtank op dat coördinaat, kun je nu even daar een rikket op afsturen.

Daar kreeg je op een gegeven moment koude voeten van en heeft twee redenen aan.

De Russe hebben geprobeerd voordeelde om Starlink te hacken, dat is ze niet gelukt.

En de Tweede zijn ook persoonlijk naar hem toegaan.

De Russe ambassadeur in de Vesvervoer, die heeft erom gezegd, luistert, als Starlink wordt

gebruikt voor aanvallen op de Krim, dan ben jij degene die meewerkt aan het naden van

de derde wereldoorlog, want de Krim accepteren wij niet dat die wordt aangevallen.

Zoals de Russe wel vaker rammelen met kermabus.

Het heeft toegeleid dat hij Starlink vrije zonnes heeft ingesteld, ook om de Krim heen.

Het is niet zo dat hij heeft gezegd ik zie nu zes onderzeedroons naar de Krim gaan.

Ik trek de stekker eruit, nee, hij had ze eruit, geografisch had hij al die buffer in gebouwd.

Maar hij is wel wankelmoedig, want nu heeft hij Starlink verkocht aan het Amerikaanse leger.

En die zet dat in in de Krim, dus eigenlijk gebeurt nog steeds hetzelfde mee.

Dus laat maar zien, moet je je veiligheid voor een groot gedeelte in de handen geven van zo iemand

die niet afnouwd is om de staatscontrole staat.

Het is ook, zoals het Duitse mooisig, een denkzettel vooral voor ons in Europa, want wij kunnen helemaal niets.

Dat kunnen we ook misschien niet met veel keuze daar in, zoals ik jou zo hoor.

Dus wij zijn ook nog volledig afhankelijk van de Starlink en de Elon Musk van deze wereld.

En dat denkbriefje, daar moeten we wel even meenemen in Europa.

Weet je van hem even naar dat denkbriefje, laat kijken.

Nou, volgens mij is de vraag stellen een beantwoorde.

Wij moeten niet compleet afhankelijk zijn van de Amerikanen.

En we gaan dadelijk misschien nog wel even over doorpraten in het kader van de verkiezenprogramma's.

Maar het zou goed zijn als we ook in Europa dit soort capaciteiten voor onszelfde beschikking hebben.

Ja. Marti, jij refereerde net al even aan Kim Jong-un.

Met de gepanzerde trein is hij aangekomen in Vladivostok.

Voor ontmoeting met president Putin.

Ergens deze dagen spreken ze elkaar.

Zouden jullie daar graag als een soort fly on the wall bijzitten?

Kijken hoe dat gaat, wat daar wordt gezegd.

Ik spreek toch tot de verbeelding.

Ik vond vanochtend al het handschudden van Putin fascinerend met zijn hele verhaal over 75 jaar onafhankelijke staat in Noord-Korea.

En 75 jaar diplomatieke banden en ja, het heeft wel iets ironisch.

Dat Putin, die altijd de grote broer was van Noord-Korea samen met China,

nu dit soort dingen moet gebruiken om steun van Noord-Korea te gaan krijgen.

Dus het laat basien dat hij alles over heeft om deze oorlog te gaan winnen.

En hij heeft het nodig blijkbaar.

Het is keihard nodig.

Maar om nou daar die verliegende muur te zijn.

Och.

Nee, ik heb die behoefte niet.

Ik vind het een dieptrisch, twee verzellige figuren door de noodgeboren tot elkaar veroordeeld zijn nu.

Zij vinden dat er win-win, ik denk dat het voor de wereld een verlies situatie is daar.

Denk jullie dat ze hier harde afspraken uitkomen?

Ik denk het wel, want ze kunnen allebei er wat mee verdienen.

Dus van beide kanten is er een wil om tot afspraken te komen.

En ja, wat ik al zei, die afspraken die zullen niet goed voor de wereld zijn.

Kijk, Noord-Korea kan twee dingen doen.

Menietje leveren, want de artiestukken die ze hebben zijn grote deels wel verouders,

maar het zelfde wat drussen hebben.

En ze hebben uitstekende hackers.

Ze zijn zelf met de Eredivisie van de hackers in de wereld.

En als Boet in daarvoor voedsel even, maar ook high-tech kennis gaat leveren die Noord-Korea kan gebruiken,

dan kun je wel zeggen dat op termijn de wereld niet stabieler wordt.

En dat is, ken ik, de prijs die Boet in de voorbereidst om te betalen.

En nog maar weer de bevestiging dat naar je de oorlog inderdaad morgen niet voorbij is, zoals jullie net al zeiden.

Voor beneden voor de verkiezingsprogramma's gegaan, heb ik een mooi vraag van luisteraar Korné Nelemans.

Best een lang verhaal, dus luister goed mee.

Korné schrijft ons het volgende.

Vanwege de oorlog in Ukraine is de VS bezig zijn hele landmachtstructuur volledig om te gooien.

De afgelopen decennia tijdens de Global War on Terrorism stonden namelijk de Brigade Combat Teams centraal in de US Army-structuur,

maar vanwege de neer Pierre Dreiging uit de hoek van Rusland en China,

gaan ze van de divisies weer basisgevechtsformatie maken, terwijl het nu enkel administratieve hoofdkortieren zijn.

Denken jullie dat de koninklijke landmacht deze omslag ook gaat maken en zo ja, hoe gaat dat er dan uitzien?

Dan nog even een disclaimer, misschien een hele technische vraag, maar ik ben oud militaar

en heb uiteindelijk onder beide heren gediend in Afghanistan, 104 verkennings SK-Dron Ishtar 69 Racken, lees ik hier.

En daarvoor ook nog in dezelfde compagnie gediend als Dennis van Uem 11 Bravo Stieren Luchtmobiel.

Ik weet zeker dat de heren heel goed duidelijk kunnen geven aan het bovenstaande verhaal en kunnen schetsen wat voor organisatiestructuur

een leger moet hebben om de komende jaren tegenstand te bieden aan onze vijanden.

Nou, dat is een mooie vraag.

Toch?

Van iemand die in ieder geval weet heeft van het vak en de organisatie.

En ja, simpel kan ik antwoorden, we gaan niet naar een divisiestructuur in Nederland toe.

Wat betekent dat eigenlijk?

Ja, een divisie heeft meerdere gevegseenheden onder zich, dat zijn brigades en alle ondersteunende middelen.

Ik hoop dat mensen mijn quote-unquote kunnen meelusteren in de goede oude tijd.

Quote-unquote hadden van lege korps en die had drie divisies.

Nou, daar gaan we niet naartoe.

Dat is momenteel niet de maat der dingen om het zo wat te zeggen.

Maar we gaan wel de brigades in de Nederlandse landmacht.

Dat gaan we wel, en dat is wat Amerikanen met hun divisies gaan doen,

die gaan we wel weer zo zelfstandig mogelijk maken.

Dus die krijgen hun eigen gevechtsondersteuning.

Dan heb je het over archerie en genie, dat soort middelen.

En ze krijgen hun eigen ondersteuning, dat is meer logistiek,

zodat ze meer zelfstandig kunnen optreden dan dat de capaciteit momenteel is.

Dus in die zin gaan we wel een beetje dezelfde kisting op.

Een beetje technisch verhaal, maar een brigade kijkt 48 uur vooruit in de oorlog.

En kijkt ook diep in zo'n achtergebied, maar een divisie kijkt vijf dagen vooruit.

En die kijkt nog veel dieper vooruit.

Dus die stuurt het gevecht in tijd en ruimt op een andere wijze aan.

Dus die zegt tegen de brigade, jou zetten we daarin en twee dagen later

kunnen daar een brigade dan daar weer in zetten.

Dat is het nutt van een divisie.

Die divisiestructuur hebben we overigens wel, dus we hoeven geen Nederlandse divisie te maken.

Want alle Nederlandse brigade zijn er drie, de gevechtsbrigades,

die worden ondergebracht bij de Duitsers.

Dus de Luchtenbillie Brigade maakt gewoon interhaal deel uit van de division snelle kreften.

Zeg maar vrij lichte infantriënheden.

Het is mensen die met de helikopters en parachutes met de rugzak en de lunchpakket worden gedropt ergens.

Dan heb je de zware middelen, die zitten bij de eerste Panzerdivision.

Wat is in de nemen, blijft een aparte naam.

En je hebt de 13e brigade die woordeel van de 10e Duitse divisie.

Dus die structuur om in divisies te kunnen vechten, omdat je verder vooruit moet kunnen kijken in tijd.

Die ontwikkeling zie je, daar ben ik heel met je eens.

Bij de Amerikanen zie je dat ook, bij de Amerikanen was inderdaad een brigade-combat-team.

Dat had alles aan boord, dat kon blijven vechten.

En er zat een soort tactische straf boven.

Dan is het bij de Amerikanen enkele specifieke eenheden.

Een paar keer bijvoorbeeld over 82nd en 101de airborne-divisies.

Dat waren eigenlijk al integrale divisies aan zicht.

Maar je ziet dat eigenlijk, is de achtergrond is, we gaan weer terug van Vredes-missies naar grootschalig conflict.

En dan heb je die divisie gewoon heel hard vernodigd om het gevecht in tijd en ruimte in het diepte te kunnen voeren.

Dus ik neem aan dat iemand van het regiment, Husaren van Borel, dan vind ik dat een hele goede vraag.

Eentje voor de fijnproevers.

Ter voorbereiding op die verkiezingsprogramma's, nog een vraag van luisterenar Jeroen van Hoijdonk.

Hij wil weten, welke krijgsmacht moet de focus krijgen in het herstel van defensie?

Welk onderdeel van de krijgsmacht?

Oh, welke onderdeel van de krijgsmacht?

Ja, dan snammen we.

Ja, als oud-combandante strijdkracht was zich van allemaal.

En volgens mij geldt dat nog steeds.

En zullen we echt moeten kijken hoe wij binnen de navel onze steen kunnen bijdragen.

En dan hebben we met onze marine fantastische kapisiteiten, in onze luchtmacht en met onze landmacht.

En laten we ook de Marseille niet vergeten.

Dus ja, het is moeilijk om keuzes te maken, maar we zullen moeten kijken waarom we het bijdragen.

En binnen de navel is er ook een heel proces wat duidelijk maakt wat je als land kunt en moet bijdragen.

En ja, daar zijn aan de Nederlandse kant nog wel wat shortfalls, zo heet dat.

Dus ja, je ziet dat nu met de huidige defensiebudgeten, we in ieder geval de achterstand proberen in te halen.

En ook als het kan, verbeteringen aan te brengen.

En ik denk dat daar momenteel goede keuzes in worden gemaakt.

Ja, ik ben natuurlijk geen voormaligcombandante strijdkracht, dus ik heb iets meer vrijheid.

Jij zegt gewoon de landmachtpunt.

Nee, maar weet je wat is?

Populaire gezegd, als je Klausiewitz volgt en is toch een aardige militaire denker die zegt.

En ik zal het populair zeggen, je wordt genaind daar waar je zwak bent.

En als je de vijf dimensies hebt, cyber, ruimte, land, zee, lucht, kun je niet perimeteren om te zeggen,

nou we doen alleen maar cyber en de rest doen we niet.

Dat werkt operaard sneeuw niet, het werkt ook niet in een bondgenoodschap.

Want je moet niet alleen de lasten delen, maar ook de risico's delen.

Dat noemen ze burden sharing en risk sharing.

Je moet met iedereen ook in de eerstlijn kunnen meevachten.

Dat is cruciaal.

Wat je wel in mijn ogen zou moeten doen is, geef nou die combinanten van de landmacht en luchtmacht

en de maracé en de marine veren meer vrijheid in wat ze moeten doen.

Zeg ze wat ze de komende tien jaar moeten bereiken, geef ze een budget.

En laat ze aan de slag gaan, waarom is dat zo belangrijk?

Dan kunnen ze namelijk richten op kwaliteit, dan kunnen ze beter worden.

In plaats van dat ze zich steeds moeten bevechten op het plein.

En je kunt innoveren, je kunt veel sneller innoveren omdat je de lijnen gewoon korter hebt.

Dus je moet heel goed nadenken hoe je daarmee om wilt gaan.

Maar dan leg je ook de verantwoordelijkheid bij de marine of luchtmacht of bij de landmacht zelf om te ontwikkelen.

Veel politieke partijen hebben afgelopen week hun verkiezingsprogramma gepresenteerd.

En die wil ik graag op het gebied van veiligheid en defensie met jullie doornemen.

Disclamer die ik daarbij geef, we geven geen stemadvies, jullie niet, ik ook niet.

Maar we gaan wel kijken wat ons een beetje te wachten staat en wat jullie vanaf jullie expertise kunnen zeggen over

wat partijen in hun programma's hebben opgeschreven over defensie.

Ik ben al eerst wel benieuwd, ik ga niet vragen of jullie stemmen.

Maar zijn jullie trouwe stemmers, stem je altijd op dezelfde partij?

Nee, niet altijd. Ik stem wel altijd.

En ik zou iedereen willen oproepen, ga voordor je stemmen.

Dan kijk nu maar eens naar de verkiezingen in Rusland en in de Russe bezette gebieden.

Dat zijn geen vrije verkiezingen.

Laten we blij zijn dat we vrije verkiezingen hebben.

Matt en ik hebben zelf vaak genoeg in landen gezien waar mensen gewoon uren in de rij stonden om hun stemmen te brengen.

Omdat ze het voor het eerst konden of voor het eerst mochten.

En die mensen namen die moeite.

En wij zijn soms de broert in Nederland om eventjes naar het schooltje verder op te lopen om onze stemmen te brengen.

Maar daarna hebben we wel een mening en kunnen we ook heel goed, laat ik me zeggen, kankeren bij tijd en weilen.

En dan denk ik, ja, als je niet gaat stemmen, dan wordt het langzamerhand ook tijd en maar beter je kop te houden.

We hebben trouwens stemmer, Mart?

Nou ja, zeker, zeker.

En mensen vragen wel eens van, ja, heeft bijvoorbeeld de missie in Afrikaans-Juans-Winderhaal terug naar de verkiezingen.

Ik heb erbij gestaan dat mensen 24 uur zonder te wachten om te mogen stemmen.

Zo drang naar vrijheid is daar.

En dat vergeten we wel eens.

Dus wat er ook gebeurt, wat je stemt, is een groot goed dat je zomaar een hele ruime keuze hebt aan wat je gaat stemmen maar gaan stemmen.

Anders verliees je ook je recht.

Ja.

Maar voordat we naar die programma's gaan en wat discussiepunten daarover, zou ik toch wel zeggen dat het wordt er niet makkelijker op voor de politie.

De luisterers hebben misschien meegekregen dat een aantal top-amptenaren bij elkaar zijn gaan zitten.

De studie groep, begrotingsruimte.

En die roepen dus volgende regering 17 maandjaar, middag.

Maar even je simpel zeggen.

Dus de keuzes worden nog nadrukkelijker en moeten nog nadrukkelijker genomen worden.

En ik heb altijd gezegd politiek, politie, dat is een verdraaid moeilijk vak.

Want je vergelijkt onvergelijkbare grotheden.

Want waar gaat die laatste euro?

En of dat nou met junen zo 1 euro, dat doet het niet doen.

Maar waar gaat die naartoe?

Naar de zorg, naar het onderwijs, naar defensie, naar infrastructuur, noem het maar.

Je bent dus voortdurend bezig geld te verdelen over dingen die je eigenlijk niet met elkaar kunt vergelijken.

En keuzes te maken.

Dus laten we ook een beetje respect hebben voor de mensen die in de politiek zitten.

Ik is maar gezegd, mooi.

Voor de administratie, precies de partijen die we hebben doorgenomen deze week.

Omdat hun programma's er nu zijn, dat zijn de VVD, CDA, SP, P van de A GroenLinks,

partij voor de dieren BBB en VOLT.

Daar zijn we bezig gegaan.

Bijvoorbeeld de programma's van PVV, deze 60-kisten Unie, FVD en de Partij van Ontzicht, Nieuw-Sociaalcontract.

Die zijn er nog niet, dus mocht dit nou bevallen, kunnen we het misschien nog een keer doen in aanloop naar de verkiezingen.

Misschien in een hele algemene zin.

Mart, wat is jouw opgevallen?

Ja, ik denk dat het mijn beperking is, maar volgens mij zijn er twee grote vragen die vandaag gedag spelen.

En het eerste is hoe gaan we met klimaat om en de tweede is hoe zorgen we dat we na 80 jaar vrede

ook onze kinderen en kleinkinderen weer een veilige wereld kunnen bieden.

En dan speelt de oorlog in Ukraine een cruciaal rol.

Nou, dit twee elementen staan zeker niet in balans in de verschillende verkiezingsprogramma's.

Je moet echt afdoen zoeken naar een defensieparagraaf, naar elementen over de oorlog in Ukraine.

En dat voelt een beetje mijn angst dat we de oorlog in Ukraine als een incident zien.

En niet zien als iets wat fundamental is en waar lessen uit geleerd moeten worden voor de toekomst.

Dus, ja, de minister-president die we nu hadden, die vond visie een raar woord.

En dan moest je vooral naar...

Een olifant die het zicht belemt.

De oogartsen, ja, echt veel visie in de partijprogramma's over dit soort veiligheidsvraagstukken,

die cruciaal zijn, ja, die heb ik niet kunnen vinden.

Dus dat is iets wat me opvalt.

En de tweede waar ik altijd even naar kijk is, ja, de Krijgsmant heeft drie grondwettelijke taken.

Dat is het bontennooschappelijk verdediging.

Het is uitvoeren van missies om democratie te bevorderen en nationale taken.

Ja, niet eigenlijk partijprogramma's zijn die evenveel in evenwicht, zijn die benoemd.

En dat is echt, dat hoeft niet, maar het moet wel goed beseffen dat de Krijgsmant is geen dagkoers.

Dus als je missies wilt doen, kun je niet zeggen, we gaan morgen missies doen.

Of als je bijvoorbeeld kijkt naar nationale taken, ja, dan weet je dat de strijd tegen de georganiseerde misdaad

gaat één van de grootste uitdagen worden die we hebben.

Ja, je ziet geen enkel verband tussen het potentieel animele die de Krijgsmant heeft en bijvoorbeeld om daarbij te kunnen helpen.

Dus daarbij zou ook wel wat meer diepgang kunnen in mijn ogen.

Ja, maar dan krijg ik wel een beetje kribbels, maar ze worden oppak.

Als ik dan in een partijprogramma zie, dat als de Nederland niet een onwoordelig is, dan moeten we geen geld verspillen aan defensie.

Partij van dieren volgens mij.

Alsjeblieft, kom van die wolk af.

Heb je nu nog niet geleerd wat er in de hand is?

Heb je nu nog niet gezien dat je juist in vrede staat je moet voorbereiden,

zodat je helaas met afschrikking toch moet zorgen dat je uiteindelijk de vrede bewaard en de veiligheid bewaard.

Dus daar is grok ik echt van.

Dat mensen nu nog niet door hebben dat het zo niet werkt.

En ik ben erg voor principes, ja, die vind ik heel erg belangrijk.

En die zijn ook waard om iets voor te doen.

Maar daar moet je wel realisme naast zetten.

En je moet dan wel met een realistische blik kijken naar wat is in de wereld in de hand.

Ik ben echt de eerste die in alle krijgsmachten zou opheven en de Nederlandse erbij als we het met z'n allen maar tegelijkertijd doen.

En we dus zorgen dat er een gelijkwaardigheid is en we een dreiging wegnijmen.

Maar hoe realistisch is dat?

Aanhaakend op wat Peter zegt, kunnen we het misschien even kort over kernwapens hebben.

Want dat is, ik denk dat je daar naar refereert, kernwapens staan in verschillende verkiezingsprogramma's.

Bijvoorbeeld SP en partij voor de dieren zeggen, nou eigenlijk dat ze er van af willen.

Als ik het even vijf vertaal.

BVN A-Groen-Links zegt ook, wij zetten ons in voor een kernwapens vrije wereld.

Militaire die een oorlog hebben meegemaakt, doen er alles aan om een oorlog te voorkomen.

Dat is zoals wij in de wedstrijd zitten.

Wij hoeven geen parades met glimende tanks of overvliegende vliegtuig te hebben om dat wij er zo mooi vinden.

Al dat dingen, zij is echt nodig om de vrijheid van onze kinderen en kleinkinderen te garanderen.

Dat is waar het om gaat.

Dat is cruciaal.

En dan zijn kernwapens natuurlijk wel anders, maar niet fundamenteel anders dan andere wapens.

Het gaat namelijk om afverschikking.

Zolang er nog kwaad is in deze wereld, want we hebben heel duidelijk zijn.

Putin is een machthebber die het gebruik van militaire macht als een verstrekt normaal middel ziet om zijn doelen te bereiken.

Soms zijn er persoonlijke doelen, naast economische middelen en politieke middelen.

En er zijn er meer landen in deze wereld.

Dat zijn boxers.

Boxers luisteren niet naar woorden, boxers luisteren alleen naar vuisten.

En dus als je de wereld veilig wilt houden, zul je ook macht tegenover macht moeten zetten.

Het is niet anders.

En als je dat niet doet, is de prijs ongelofelijk hoog.

En dat is de les die Ukraine ons nu leert.

Dus je zult er wat aan moeten.

Je kunt niet de andere kant op wegkijken.

Als je een verantwoordelijke politicus bent, dan moet je benoemen wat er moet gebeuren.

En dat betekent dat je hoe je dat doet en hoeveel geld er is op z'n andere discussies.

Maar je kunt niet zeggen, we zetten de kracht aan en uit als het in onze uitkomt, daar werkt het niet.

En ik ben echt een kernwapus.

Dat is gewoon rood zo.

Het liefst zou ik die ook de wereld uit hebben.

Maar zolang ze bij die ander ook nog zijn, moet je wel verstandig zijn.

En Mart had het net over beurden, sharing en risk sharing.

Het is wel heel erg makkelijk om te zeggen dat de rest los het wel voor ons op.

En wij leven lekker verder.

Dat is voor mij te makkelijk.

Dus dan moet je een bijdrage blijven leveren wat mij betreft.

Over die zin ben ik het voorkomen eens.

Alle kernwapens wilden uit.

Daar ben ik het voorkomen eens.

Alleen de realiteit is, het gaat even niet gebeuren.

Dat is de realiteit.

Helder.

Een ander belangrijk punt.

We hebben het hier ook vaak besproken.

Dat is natuurlijk die 2% van het Brutal Binnenlandse product investeren in defensie.

In defensie naverland hebben we dat in 2014 met elkaar afgesproken.

Dat we toegaan naar een minimum van 2% investeren in defensie.

Paar passages daarover.

VVD schrijft.

Met de groeiende steun voor de navornorm van 2% kunnen we de krijgsmacht verder versterken.

Dat leggen we wettelijk vast.

PvdA GroenLinks wil wel aan 2% norm voldoen.

CDA en Volt ook.

BBB zegt, uiterlijk in 2024 besteedt Nederland minimaal 2%.

SP schrijft er niks over.

Partij voor dieren zegt, er komt geen wettelijke verankering van de navornorm van 2%.

En dan kom je inderdaad bij die passage in tijden dat Nederland niet bij oorlogen betrokken is,

is zo'n bijdrage verspilling van kostbaar belastinggeld.

Ook weer even in algemeen.

Wat vinden jullie van de passages over die 2% norm?

Het is interessant als je de verkiezersprogramma's van de voorverkiezingen er even bijpakt.

Dat heb ik ook gedaan.

Dan zie je dat de toonzetting echt voorkomen anders is.

Het is goed om het even te realiseren dat er gebeurd is in Ukraine.

Toch hebben we geleid tot een volledig andere toonzetting als je praat over de veiligheid.

Bij de meeste.

Daar zijn we weer eens.

Dus dat sowieso.

Maar het is dik op zich, zit er ook iets raars in deze discussie.

Want al in 2014 hebben wij ingestemd met het feit dat we naar 2% van ons brutina sapdrukt gaan,

dat we dat investeren in de defensie.

En dat we er nog steeds niet zijn op dit moment.

Of misschien dat we dat dit jaar net aantikken als je alles bij elkaar telt.

Dat is op zich wel heel raar dat we dat 10 jaar voldoen wat we moeten doen.

En de tweede is, je moet ook heel goed lezen wat er af en toe staat.

Bijvoorbeeld de VVD zich begroeien naar de 2% BWP toe.

Maar de afspraak in Vilnius in de navelander,

paar maandag leiden, is dat dat de bodem is.

Dat het minstens 2% is.

Dus het is ook een beetje hoe je dat opschrijft.

Hoe je dat interrupteert.

Dus je moet goed tussen de regels door lezen.

Op zich, het is geen goed nieuws.

Want het is gebaseerd op een heel slecht iets.

Maar je ziet wel dat bij heel veel partijen de realiteitszinnen is doorgedrongen.

Dat je moet investeren in de defensie.

En dat we van heel ver moeten komen,

om weer een glohwaardige kruismacht op te bouwen.

Dat zie je eigenlijk wel met enkele uitzondingen over de breedte terugkomen.

Ik zou iets willen uitleggen.

Je kunt een kruismacht,

kun je niet reorganiseren, aansturen,

de bedrijfsvoering doen,

met alleen maar een kort termijnvisie.

Of je mag het lang het mij noemen,

van politici is een langer termijn 4 jaar,

na de volgende verkiezingen.

Maar voor een kruismacht is dat een relatief korte termijn.

De aanschaf van nieuw groot materiaal,

zoals de F36,

daar gaan jaren overheen.

Dus je hebt gewoon een bepaalde zekerheid,

financiële zekerheid ook nodig,

om die organisatie gewoon goed te laten werken

en goed neer te kunnen zetten.

En dan ja, ik zou het

heel mooi vinden,

als politici intrinsiek gemotiveerd zijn,

om die 2% in ieder geval

als bodem neer te zetten.

Maar ik heb te vaak in mijn leven gezien,

hoe politiek partijen,

bij de ene naar de ander,

ze kiezen gewoon omdraaien,

of als ze toch ergens weer bezuinigd moesten worden,

dan was het makkelijk om in de grabbelpot van defensie

gewoon weer geld weg te halen.

Dus ik heb te veel...

Mart gebruikte dat woord geloof ik net,

wanker moedigheid gezien,

waardoor mijn wens eigenlijk is van jongens,

doen we nou gewoon het overtuiging.

En als ik dat toch ontwijfel,

dan zeg ik van, nou, leg het dan maar bij wet vast.

Ja.

Soms moet je heel goed lezen.

Een voorbeeld neemt,

jij zei, de betijf naar het GroenLinks,

die gaan voor 2%.

Dat staat inderdaad in een paragraaf,

dat ze vinden, daar hoort bij

dat we extra defensieinvestigering doen

en voldoen aan de navo van 2%.

Dan zou je zeggen, oké, dat is geen bodem.

Maar in de volgende paragraaf staat weer,

het is onvermijdelijk dat Nederland en Europa

een grote verantwoordelijkheid nemen voor de eigen veiligheid.

Daarom voldoen we vanaf 2024

structureel aan de afspraak binnen de navo

om minstens 2% van het brutsen nationaal product.

Dus je moet soms ook even heel goed lezen

wat er allemaal staat.

Ja.

Maar de tendens over de brede zin,

ja, dat is wel duidelijk.

Maar het gaat wel heel veel

over, zeg maar, die eerste hoofdtaak.

Die cruciaal is, zoals de hoeksteen van onze veiligheid.

Maar maak missies

en nationale taken daar niet aan onder geschikt.

Want het was nog geen anderhalf jaar geleden

dat 2.000 militairen

stonden te prikken in corona,

terwijl de rest van kerst en oud-nieuw

aan het genieten waren.

Elke dag voet nationale taken uit

en dat mensen wel eens onderschatten

dat de defensie daarin is in die nationale taken.

En missies,

als je om de wereld om je heen kijkt,

ik geef je op een briefje, die gaan we weer komen.

Want de wereld is niet stabiel ver,

ver van dat, die gaan we weer terugkomen.

Luister haar chef Vught vraagt ons

hoe belangrijk zijn de plannen?

Is het niet de enige manier om

wetmatig vast te leggen dat we ons aan het navo-percentage

moeten houden.

Afbreken van een wapensysteem gaat snel,

maar opbouwen duurt weer jaren.

Ga van de heer dezelf oeins aan.

Het is niet de enige manier oversteigen.

Ja.

De defensie moet gewoon

een lange termijnvisie hebben.

Want het is een man moet tanken,

die kun je niet als een speedboat aansturen.

Dat werkt gewoon niet.

En je moet eigenlijk een aantal wijze mensen

hebben.

Een aantal landen onder zijn hebben dat,

bijvoorbeeld Denemarken en Engeland.

Dat noemen ze een Corporate Governance

Commissie die niks anders doet als op afstand kijken.

Er komt een nieuwe regering,

maar als we kijken

over naar Rijkswaterstaat,

dan doen we dat zo.

Er zijn meer jarenplannen langdurig weggezet

als nooit een discussie over of er meer of minder

geld heen moet.

Dat moet gewoon voor onze veiligheid.

Dit is ook een aspect van onze veiligheid.

Het gaat dus niet om die visie,

het gaat er gewoon over.

Er zit een fixed budget onderzit

waar je in ieder geval van uit kunt gaan.

Zodat die visie ook werkelijkheid kan worden.

Laten we door naar een ander punt.

Een nieuwe partijprogramma staat

Sterke Europese Navopeiler.

VVD en PvdA Groenleng

zeggen bijvoorbeeld die peiler is belangrijk,

maar willen geen Europees leger.

Vold zegt op weg naar een Europees leger

nemen we de nodige tussenstappen

als voorloper voor een volledig Europees leger

wil Vold binnen de komende kabinetsperiode

een Rapid Response Force

een lege eenheid samengesteld door militairen

uit verschillende landen die zo snel reageren

tijdens crisis-situaties.

Wat betekent het eigenlijk in de praktijk

Sterke Europese Navopeiler?

Wat mij betreft blijft een navool

zoals dat heet de Hoeksteen

van ons veiligheidsbeleid

en moeten we vooral

de band,

de transatlantische band koesteren

en laten we daar gewoon de Canadezen niet vergeten

want iedereen kijkt dan naar de Amerikanen

maar de Canadezen horen daar ook volledig

terecht bij waar mij betreft.

Maar we hebben wel een kleine wake-up-call gehad

toen meneer Trump daar aan het roer zat

en toen zijn we dan met z'n allen in Europa

een beetje geschrokken.

Dus we moeten ons been bijtrekken zelf

als Europeanen in de navool

we moeten leveren wat we hebben afgesproken

en dan heb je iets meer gelijkwaardigheid

in de navool en ook iets meer recht van spreken

en als je als Europeanen

binnen de EU

capaciteit gaat neerzetten

voor

wat mij wel eens noemt civiele missies

of noodhulp en dat soort dingen

dan is dat op zich prima

we hebben wel niet de band naar de naval.

Hoe zou een Europees leger

eruitzien en is het realistisch eigenlijk?

Het is natuurlijk een ideale gedachte.

Ja, vind je?

Ja, want Europa

is gewoon een entiteit

en Europese belangen kunnen alleen maar worden veiligsteld

als je ook als Europa samenwerkt.

Als je even rondom je

om je heen kijkt dan is de strijd tussen

de Verenigde Staten en China

gaat dominant zijn in de decennia.

Er moet wel eens Europa palen hoe gaan wij daarin staan

en daar hebben we elkaar voor nodig.

Anders gaat dat niet lukken, dus het is goed

om erover nadenken. Alleen

als je uitgaat van een Europees leger

en je wacht dat dat gaat gebeuren

dan kun je 40 jaar voor je uitkijken

maar er komt een Europees leger

want er is geen Europees veiligheidsbeleid

er zijn geen gemeenschappelijke Europese belangen

waar het allemaal overeens zijn

dus komt er ook geen Europees leger.

Maar het pragmatisme is natuurlijk wel

wat ons helpt

want we zijn gewoon begonnen

want de marine van ons werkt

heel nu samen met de Belgische marine

met de Mijneverenis en de Vagate

alles wat boven water is.

Ons luchtmarkt is goed geïntegreerd

zowel met de Belgen samen

als je praat over het beschermen

van onze eigen luchtruim

als de Amerikanen voor opleidingen.

De slaggracht van Lammert is helemaal geïntegreerd

in de Duitse leger

dus we werken wel degelijk samen van onder af

en gas groeit van onder af

dus geef dat nu de tijd

komt van onder af

en maakt niet

de fout

om allemaal extra capaciteiten te gaan maken

die eigenlijk dubbelen wat er al is.

We hebben hoofdquartieren genoeg

dat is niet nodig

we hebben reaction forces binnen NAVO

dat is niet nodig

maar concentreer je op wat je moet doen

en voor heel simpel wat Europa zou moeten doen

is we hebben een probleem in ruimte

laat dan als keer Europees gaan aanvliegen

in plaats van al die krijsmachten

we hebben een enorme kans

om nu mee te beginnen

nou doe dat dan wel

pak dat dan op

ik wil dan maar de voorbeelden geven

want hoe dat gas van onder groeit

uiteindelijk staat het

België hoofdquartier van de Marine

staat in de Nelder

het grootste operatie-Nederland

lammachthoofdquartier

staat samen met de Duitsers in Munster

in Duitsland

dus het kan

op het politieke niveau

national een stuk souveriniteit

of autonomie, zeggingskracht

over onze militairen misschien opgeven

en dan moet je dus met z'n allen over

praten op het politieke dek

want daar moet het eind gebeuren

die militairen begrijpen best wel dat ze samen moeten werken

zeker door de vele missies die we afgelopen jaar hebben gedaan

waar je continu met internationale collega's zit

wij vinden elkaar wel

daar gaat het niet om

en bijvoorbeeld zo'n rapid response force

in de tussentijd

daarvan zeg jij, Mart, dat is niet nodig

die hebben we al

binnenna voor huid al

die wordt zelfs nu geleid door het Niels-Duitse hoofdquartier

wat in Munster zit

die leiden dat

dus gaat die schaarse capaciteiten

gaat die nou niet dubbelen

want dat kost ook gewoon geld

het doet dat niet

en het is, laten we heel eerlijk zeggen

bijvoorbeeld kei naar de integratie tussen de landmacht

en Duitsland

er zijn geen weeselijk andere veiligheidsblanken

daar moet je heel eerlijk over zijn

dus moet je die stap ook durven zetten van

we gaan het gewoon doen

eigenlijk zijn wij al zo dicht bij elkaar

alle al wat wij doen

en de Duits loopt eigenlijk al helemaal samen

qua interesse en qua macht

en qua denkbeelden

dus pak daarop door

maar dan even uitzoomend

gaat het ook om de strategische autonomie

van uiteindelijk Europa

en daar heb je

dit soort reactionsforce's niet van nodig

maar over grondstoffen

economie, een defensieindustrie

en daar moeten we echt

een been bijtrekken en moeten we echt in Europa

beter worden

anders heb je ook geen zeggensmacht

in het internationale verkeer

laten we nog een ander topic

oppakken, dat lees ik terug

als dienstplicht, dienstrecht

dienstplicht naar zweetsmodel

dat is bijvoorbeeld iets waar Dirk Boswijk

van het CDA al eerder voor heeft gepleid

hij zei des tijds in Zweden bestaat

een variant van de dienstplicht

iedereen wordt opgeroepen

maar daarna volgt een selectie

alleen de echt gemotiveerde jongens en meisjes

stromen binnen

zij krijgen een militaire basisopleiding

voor ongeveer een jaar

voor burgerbeweging heeft bijvoorbeeld

over een dienstrecht, zeg ik maar even

alle 18-jarige krijgen een vraaglijst thuis gestuurd

maar na geschikte kandidaten

worden uitgenodigd voor keuring en opleiding

na een dienstrecht

jaar wil BBB dat defensie vervolgstappen

in de organisatie

P van A groen links wil geen nieuwe opkomstplicht

maar meer mogelijkheden voor jonge mensen

om kennis te maken met de krijgsmacht

hoe hebben jullie deze passages gelezen

ik heb met het verleden

redelijk wat discussies gevoerd

over de dienstplicht

en ik heb theatercolleges gedaan

en echt bij geen één theatercollege

ontbrak de vraag

over de dienstplicht

bij geen één, overal kreeg ik die vraag

en

ja, ik heb al het gezegd

kut er meer in zijn, dat wij moeten zorgen

dat de Nederlandse jeugd leert

dat zij er ook voor de samenleving zijn

en de samenleving aan niet alleen voor hun is

en dan is het in die zaal bijna 100%

die zit de knikker of jou op van ja

dan moeten we de jeugd dat meegeven

maar als ik dan aan ze vraag van oké

gaat jouw zoon of dochter

nee, dat is alleen voor de kinderen van de buren

ja, zo komen we er in ieder geval

zeker niet

dus wat mij betreft

dat er een dienstplicht moeten zijn

maar zou het een maatschappelijke

dienstrecht, dienstplicht moeten zijn

en de vorige regering heeft straks gedaan

als Paul Blokhuizen daar hard aan gewerkt

aan een vrijwillige

dienstpleed

of een vrijwillige diensttijd

heeft heel veel contact gehad

met jongeren om te kijken van hoe willen jullie dat nou

en ja, wat mij betreft

moeten we die lijn gewoon doorzetten

het mooie is ook dat

in bijvoorbeeld Frankrijk heb je de service sociaal

en als jij op je cv

service sociaal hebt staan

ja, en jij solliciteert bij de overheid

of bij een groot bedrijf, dan heb je gewoon een streepje voor

want jij bent bereid geweest als jongeren hier nek uit te steken

voor de samenleving

en ik denk dat we die kant op moeten

even de context schetsen

voor mij is het niet zo

dat we allemaal

alternatieve wegenzoek om de krijgsmacht

te vullen, ik heb al vaker gezegd

geef me de vrije hand

en met twee vingers in de neus heb ik de hele krijgsmacht

binnen twee jaar gevuld, dat lukt echt

dat is een heel verhaal, aparte aflevering

maar dat gaan we doen, echt lukken

wat je wil is de krijgsmacht

beter verankeren in de maatschappij

en daar zijn dit soort systemen

en zijn daar prima voor, dat gaat echt helpen

en net als Peter

ben ik persoonlijk ook

het laatste jaren voor maatschappelijke dienstplicht geworden

niet alleen omdat je alleen maar kunt samenleven

als je ook wat

kunt geven in plaats van een enkel maar nemen

maar ook als je praat over polarisatie

in de samenleving

dan zijn we verzuild

we zijn horizontaal verzuild

de boerenzoon uit Noord-Oost-Groningen

krijgt geen contact meer

met de Rijkenluiszoon in Laren

die komen ik er nergens meer tegen

op school niet, in de maatschappelijke omgeving

niet, wat je dan moet doen

is denk daar eens over na

en als jij de dienstplicht hebt

zoals wij die kennen, waar je mensen

met verschillende seentuur, uit verschillende afkomst

verschillende etniciteiten, verschillende

verzamelijk doel, dan zie je dat

jongens en straks ook meiden

respect krijgen voor

wat mensen zijn en wat ze kunnen

en waar ze vandaan komen

als er één middel is wat polarisatie

in deze maatschappelijke dienstplicht gaat helpen

is dat een maatschappelijke dienstplicht

dat moet je echt doen, dus daar ben ik zeker voor

en echt hard lees je dat

niet in veel programma's

maar als je even uitzoomt

dan een van de fundumteleproblemen

in deze maatschappelijke dienstplicht

met de maatschappelijke dienstplicht

Dus hier zit

twee stevige voorstanders

van die maatschappelijke dienstplicht

en de discussies die...

Maar gaat er al zo lang over eigenlijk

dat komt er niet van

Ja, het is goed, Paul Blokhuis heeft er

best wel behoorlijk aan getrokken

maar het is allemaal op vrijwillige basis

en ook als ik met mensen daarover spreek

dan hebben mensen onmiddellijk

een beeld van een militaire dienstplicht

en even voor de duidelijkheid

alle jongens en alle meisjes

want dit geldt voor de hele jeugd

en ja, als we daar

een betere vorm nog in kunnen vinden

zou het mij echt wat waard zijn

Ik wil graag nog naar een luisterse vraag

die is van Bart, hij schrijft van het volgende

Je hoort regelmatig dat aan

kant van zowel Ukraine, als Rusland

mannen, misschien ook al vrouwen, zijn opgroepen

Bij navraag aan bevrienden militairen

krijg ik hier toch niet echt een duidelijk beeld van

Mijn vraag aan jullie is, stel dat er iets gebeurt

dat we niet hebben voorzien

en defensie gaat dienstplichtigen oproepen

hoe verloopt dat proces?

Wie beslist uiteindelijk dat het überhaupt moet gaan gebeuren

politiek of legerleiding

wordt er bij de oproep gekeken naar

het beroep dat iemand uitvoert

zodat deze aansluit of wordt je zomaar ingedeeld

en wordt een rekening gehouden met iemand's

beroep, opdat deze misschien wel

belangrijk is om alles draaien te houden

zelf ben ik bijvoorbeeld brandmeerman

schrijft Bartons

Ik ben er zelf ook wel benieuwd, nou ik heb zelf ook ooit zo'n brief gehad

maar natuurlijk geen actieve dienstplicht

Stel de situatie komt

hoe zou dat er uitzien?

Als wij morgen een dienstplicht zouden moeten

invoeren dan gebeurt er niks

want dat kunnen we op dit moment gewoon

niet handleen

we hebben niet de invasertuur, niet de opleidsmiddelen

niet de kaadeleden, niet de uitrusting

niet de wapens, niet de munitie

om grote aantallen die splichtigen te kunnen opleiden

dat hebben we afgeswooren

en dat hebben we weggegeven de afgelopen 10 jaar

laat ze heel duidelijk zijn

als je een militaire dienstplicht weer wil

opstarten en je praat er over

een groot schalige militaire dienstplicht

dan moet je echt vanaf

scratch moet je beginnen

en dan ben je jaren bezig voordat

dat systeem staat

dat doe je echt niet zomaar, die capaciteit

die hebben we niet meer

Ik zie een partijprogramma zo ook

bij sommigen dat er gesproken wordt

en moet er dan ook weer locaties voor defensie zijn

en daar zijn we ideeën over of die groot

of die kleine moeten zijn

en dan moet je echt het oproepen

welke casernes gaan we dat doen

en dus de arrogantie van vroeger

don't call us

we'll call you

ja dat was de arrogantie

we riepen ze gewoon binnen

en we deelden ze in

heel daar waar mogelijk rekening met de kwaliteiten

van die mensen of hun opleidingen

maar als het niet uitkomt dan zetten we ze gewoon

in een andere hoek neer

en we proberden ook van rekening te houden

met de privé of sociale omstandigheden

en dat zul je in de toekomst

als je dit wil

zul je dat echt moeten gaan organiseren

zullen we echt weer opnieuw van scratchen van moeten beginnen

hoe vonden jullie het eigenlijk

om de programma's door te nemen

is er nog iets voor we afsluiten

waarvan je denkt van nou dat heeft me toch wel

echt positief gestemd

oh

als je nou dat wordt positief gestemd had weggelaten

dan was ik nog maar iets gekomen

daar ben je voor je vrij

dat ben ik het positief

nee nee nee

toch weer trof is dat er een partij is

die de uitzend leeftijd van 18 naar 21

jaar

omhoog wil schroeven

en ik snap het idee

hetijverdier ook volgens mij

ik snap het idee

natuurlijk is het mooi als mensen met een

nog betere mentale ruggelgraad

met iets meer bagage

het militaire handwerk

waar dan ook moeten gaan doen

maar je mag met 18 jaar stemmen

je mag met jaar 18 jaar oud rijden

weet ik veel wat je tegenwoordig met 18 jaar

allemaal wel niet mag

en dan zou je wel de krijgsmacht

in mogen

maar voorlopig 3 jaar op de reservebank gaan zitten

dan komen de jongenlui ook niet

zo simpel is het

het effect van die maatregel is volgens mij

niet helemaal goed doordacht

af en rechts eigenlijk

oké markt nog positief in ooit

navo beoordeelt elk land

om de 2 jaar

in het licht en kijk

doe je wat navo wil, waar heb je tekortkomingen

waar zou het beter moeten

en eigenlijk hebben we het altijd genegeerd

we vonden navo maar 1 van de

mensen die ons kon adviseren

1 van de entiteiten die ons kon adviseren

en daarmee maak je jezelf

op het duur volstrekt ongeloofwaardig

en wat het goede is van veel partijprogramma's

daarin staat

dat noemen we dan de shortfalls

de tekortkomers die navo heeft geconstateerd

bij Nederland

en dat je daarna ook je beleid gaat inrichten

en zo hoort het ook

dat navo is onze toekomst

en een geloofwaardig partner zijn

binnen navo is cruciaal voor de veiligheid van ons

ja laat ik dan toch herhalen

want dat vind ik wel

als we positief moeten eindigen

gelukkig in hele boel partijen

geleerd hebben

van de huidige situatie

rondom Ukraine

en voor een deel

hun gedachten hebben bijgesteld

dat ze geen nodige realismen vertonen

en zien dat de defensie echt nodig is

en ik hoop

dat ze ook kijken

naar dat advies van die ambtenaren

17 miljard minder

dat ze dat vol houden nadat ze verkozen zijn

volgende week praten we natuurlijk verder

waar gaan jullie op letten de komende week

ik ben sowieso wel benieuwd

of er iets naar buiten komt

over dat 1-2 je daar

tussen die 2 bijzondere heren

de Noordkorea

aan de rust

dus dat ben ik wel benieuwd naar

wat ik

ja ik belijf toch

alles afschuimen want je ziet soms

ook weer dingen die je tegenkomt

en je van hey hoe kan dat nou he

de Ukrainians die in augustus al via

olie en gasplatforms

weer terug veroverd hebben

en gewoon wekenlang hun kop dicht houden

en dat nu om welke redenen

ook naar buiten brengen

ik verrast

ik ga sowieso even nog de partijprogramma's

lezen die nog moeten komen

en kunnen we ook zeker

als de verkiezingen dit erbij komen

als luisterers dit interessant vinden

nog een keer terug komen natuurlijk

pakken we dat even op

mijn onderbuik gevoel zegt dat

er gewoon wat te gebeuren staat

als de rusten daar hun reservis enen halen

als Ukraine daar hard vecht

voor hetzelfde staat ze er over een maand

nog dat kan

maar het is over een week is er sprake

niet alleen van de inbraak maar ook van een doorbraak

we gaan het zien

ik ga er niet aan houden maar als je dit soort opmerkingen maakt

dan gebeurt er iets

kijk

we gaan het zien volgende week

je luisterde naar veld heren

mijn naam is jost de groot

ja gegeven

het wordt onderbuik van mart naar gisteravond

dat heeft voor mij een hele andere

mocht de luisterijs de uitzending van op 1 van gisteravond

hebben gemist warm aan bevolen toch mart

ik rast mijn kees

waar zijn wij het beste mee af

in termen van veiligheid

een akkoord of een volledig vrij ukraine

ben je benieuwd wat mart en peter daarover te zeggen hebben

luister dan verder via

vriend van de show.nl

hopelijk zien we je daar

sowieso hier tot volgende week

Machine-generated transcript that may contain inaccuracies.