DS Vandaag: Zijn we dan nooit veilig voor een bankencrisis?

Het is 21 maart.

Dit is vandaag de dagelijkse podcast van de standaard.

Ik ben Alexander Lippenveld.

Normaal gezien ligt de financiële wereld stil in het weekend,

maar afgelopen zondag was het toch alle hens aan dek.

De probleembank Credit Suisse, die de afgelopen weken kelderde,

werd overgenomen door UBS, een andere zwitserse bank.

Wat is er daar nu allemaal gebeurd?

Is Credit Suisse nu gered of kijken we toch aan tegen een nieuwe bankkrisis?

PASCAL DE NOVAN

Pascal de Noven van onze economieredactie.

Het is een ingewikkeld verhaal rond Credit Suisse.

De slaatazis begint bij het begin.

Een week geleden toen alle banken door heel zwaar weer gingen op de beurs,

wat is er vorige week in za gebeurd?

Eén van de grootste banken in Europa, Credit Suisse,

viel op de beurs zwaar terug.

Dat aandeel crashde eigenlijk,

nadat een hoofdaandeelhouder een ongelukke uitsparak had gedaan,

die de koers van het aandeel onderuit haalde.

En het spel zat op de wagen.

Bankaandelen gingen zwaar onderuit.

Het vertrouwen in de sector werd aangetast.

En men dumpte bankaandelen.

Je zegt die nervositeit is toegenomen in de sector,

hoe komt dat?

Wel, twee weken geleden kwam in Amerika

een middelgrote bank in de problemen,

dus Silicon Valley Bank.

Dat is een bank die vooral dichtbedrijven financiert.

Wat doet die bank?

Die beheert eigenlijk spaargeld van dichtbedrijven.

En die belegt dat dan in langlopende obligaties.

Dat is een bank die heel sterk groeit is de afgelopen jaren.

Maar die grote risico's heeft opgebouwd, in feite.

En plotseling stelde die bank vast,

plotseling is eigenlijk niet het juiste woord.

Er was al een tijdje bezig dat die dichtbedrijven

wat minder royaal bij kast zitten,

tijdperk van hoe het koopgeld is voorbij.

Startups en zo financieren is wat moeilijker.

Dus die grote deposito's die al die bedrijven hadden bij de bank,

die vroegen die meer en meer op.

Dat was er plotseling een van de godvaders van de techindustrie.

Die al zijn bedrijven aanraden om hun geld bij die bank weg te halen.

Oké, ja, ja.

Dat is geen goed nieuws voor een bank.

Dus die kreeg daar, zeg maar, een soort bankrun.

Die bank heeft nog geprobeerd zijn kapitaal te verhogen.

Het is mislukt.

Maar doordat te veel spaarders er zelfde tijd

hun geld op vroegen,

moest die bank die op een grote portefeuille

obligaties had die weinig oprachten,

moesten die stukken gaan verkopen.

Normaal zou er geen probleem geweest zijn.

Had niemand zijn geld opgevraagd,

dan konden ze de minwaarden die ze op die portefeuille hebben rustig uitsweten

en gratueel afbouwen.

Maar dat is dus niet mogelijk.

Je bedoelt met die latente verliezen

dat er heel veel obligaties waren die al in tijdperk van lager rente

waren opgekocht of hoe moet ik dat begrijpen?

Wel, we beleven heel bij zondere tijden

wat betreft monetair beleid die centrale banken voeren.

Iedereen herinnert zich nog

dat we uit de periode komen van hierlange negatieve rentes.

Totdat aan vorig jaar

het potseling die inflatie zo omhoog ging

en de centrale bankiers verplicht waren

hun einde te maken aan dat goedkoopgeld beleid

en die rente tarieven fors op te trekken.

En dat heeft natuurlijk een groot probleem creëerd

want iedereen die de afgelopen acht uit tien jaar

op obligaties heeft gekocht

die nauwelijks iets opbrengen

zit nu met grote minwaarden op die portefeuille.

Waarom is dat?

Omdat die rente komt van negatief.

Nu naar 3 à 4 procent.

Dus niemand wil nog geld steken

in een obligatie die zo weinig opbrengt

te zeggen dat die kan kopen met de soedeuse korting.

Die crisis van die Silicon Valley Bank

is dan overgeslagen op krediswies

een zwitserse bank.

Dat lijkt heel betrouwbaar.

Hoe heeft die ene de andere besmet?

Dat was natuurlijk een soort wake-up call.

Die probleem daar van die Silicon Valley Bank.

Een middelgrootte bank, maar toch de veertiende grootste bank

in de tijd.

En plotseling had je altijd de beleggers

en veel analisten van een Rose Walk.

Het gaat weer goed met de banken.

Ze verdienen goed geld door die renteverhoging.

Want op de maart kunnen ze hoge rentes aanrekenen

en op ons paar boekje krijgen ze nauwelijks iets.

Die wordt een slapend rijk, wordt zelfs gezegd.

Maar plotseling zag men dat er ook grote risico's zijn

met die bankbalansen.

Dat geval van Silicon Valley Bank

vestigde daar de aandacht op.

Iedereen begon zich af te vragen van

zijn nog andere banken

die eventueel met problemen zitten.

Waar zitten ze te verliezen?

Zorgen voor zijn inwachtigheid.

Men vond niet direct in Europa veel voorbeelden

van banken die in dezelfde situatie zitten

als Silicon Valley Bank.

Maar wat men natuurlijk wel had,

was die Credit Suisse.

Die al jaren in de problemen zit.

Die nooit volledig hersteld is van de klap

die hij kreeg tijdens de financiële crisis.

Een Credit Suisse die eigenlijk bleek

gelopen jaren in alle dossiers te zitten

waar ze niet moesten inzitten.

Ze hebben een nauwelijks schandaal gemist.

Dus eigenlijk een bank die al wat wankelde

waar al veel geld was weggehaald door beleggers.

En dan kreeg je dan als klap op de vuurtpul

twee ongelukkige evenementen.

Op het moment dat de zenuwen strak gespannen staan

had je dat eenzijds die Amerikaanse toezichthouder

die bijkomende vragen stelt

over de interne book-coding.

Bovendien is daar de ongelukkige verklaring

van de Zoudische Nationale Bank.

Een bank die zei van waar niet nog geld steken

in Credit Suisse.

Die Zoudisch hebben in oktober vorig jaar

toen Credit Suisse dat toen al onder de schandalen

hebukt ging extra kapitaal opgehaald

en daar een belang van 9,9% genomen zijn.

Er zijn de grootste aandeelouder eigenlijk geworden

van die bank en die verklaren daar doodleuk.

We hebben het al verreden om daar geen geld meer in te steken.

Dat is een recept tot paniek.

Direct is die beurskoers toen onderuit gegaan

en begonnen partijen, bankaandelen te verkopen,

begon men te speculeren op mogelijke besmetting.

Er werd het vertrouwen eigenlijk wat onderuit gehaald.

Mag ik ergens een beetje gerust zijn

dat het maar één bank is die nu besmet is door

die Silicon Valley Bank.

Ik herinner me uit 2008

toen Lehman Brothers viel, dan was het hier een soort domino effect

waarna de ene achter de andere bank viel.

Zijn we beter gewapend?

We zijn vandaag zeker beter gewapend.

Neem je bijvoorbeeld Credit Suisse wat hebben we gezien

dat de Zwetsers en Nationale Bank daar een creditlijn heeft gegeven,

heeft openelijke steun uitgesproken en toegestopt

om de situatie wat te helpen stabiliseren

om ervoor te zorgen dat de Maarten kalmeren.

Sinds die financiële crisis, laat zeggen,

heeft men de dijken verhoogd rond de banken.

Men heeft banken verplicht, hogere buffers aan te houden

in zaken eigen kapitaal, de grote stootkussen

om eventuele verliezenen op te vangen.

Men heeft ze ook verplicht om meer middelen,

liquide te houden, om meer fondsen opzij te houden

die mochten spaarders hun geld terugvragen

en die kunnen uitbetaald worden zonder dat er problemen ontstaan.

Dus al die veiligheidsbarrières zijn versterkt.

De voorzitter van de Europese Centrale Bank, Christine Lagarde,

zegt ook dat de bankesector nu veel solider is dan in 2008.

Geven de reformen die ik heb gegeven,

en ik was er al in 2008, dus ik heb een klere regeling van wat gebeurde

en wat we moeten doen.

We reformen de framework en ik denk dat de bankesector

nu in een veel hogere positie is dan waar het was in 2008.

Added te wat, als het nodig was, we hebben de tools,

we hebben de faciliteiten die ervan zijn

en we hebben ook een toolbox, zoals andere instrumenten,

die we altijd aanwezig zijn om te activeren als we nodig zijn.

Natuurlijk, bij een bank is wel cruciaal

dat het vertrouwen in het systeem blijft bestaan,

want als iedereen er zelf de tijd zijn geld zo opvragen bij een bank,

dan is er geen houden aan.

Dat is een dijkbreuk en dat kan enkele maar gestopt worden

door overheedsinterventie.

Dus oké, het systeem is veiliger, maar wil dat dan ook zeggen

dat de belastingbetaal er niet meer voor de bankencrisis zal moeten opdragen

zoals 15 jaar geleden in het geval was?

Dat is wat de bank hier, de ECB en Politici,

de afgelopen jaren inderdaad luidop hebben verkondigd,

ze hebben ook maaterelen genomen, die bepalen dat als een bank in de problemen komt,

nu de aandeelhouders, de eerste zijn, die moeten bijdragen,

ook de obligatiehouders moeten bijdragen.

Maar ja, laat ons daar geen illusies over hebben,

als een bank echt, als het vertrouwen echt weg is

en iedereen vraagt er zelf de tijd zijn geld op,

dan zijn het niet die aandeelhouders die die bank gaan redden,

ook niet die obligatiehouders, dan zijn het enkel de autoriteiten

met de overheid en de belastingbetaler op kop

die het systeem kunnen stabiliseren en ervoor zorgen

dat het vertrouwen terugkeert.

Ik beweer niet dat al een big lie is wat men heeft gezegd

afgelopen jaren van geen geld meer van de belastingbetaler

maar wel van de aandeelhouders,

maar de realiteit is nu eenmaal zo,

dat bij die grote banken er zoveel geld omgaat,

dat als puntje bij paaltje komt,

de overheid zal moeten zijn die het zal doen.

We hebben die discussie trouwens op kleinere schaal

in Amerika recent gehad, die Silicon Valley Bank,

daar is het spaargehoud waarborcht tot 250.000 dollar in Europa

is het tot 100.000 euro.

Toch heeft de regering Biden daar beslist

dat ook al had je daar veel meer geld uit staan dan 250.000 dollar

pakweg 15 miljoen, dat je volledig vergoed wordt.

Dat heeft daar tot een pittige politiek discussie geleid,

dat men zegt, ja, het zijn weer de rijken die hier uit de wind worden gezet.

Het vrijd kwam ook van, jammer, die klanten daar,

die daar spaargeld hebben staan, dat is niet jammer met de pet,

dat zijn al die techbedrijven, dat zijn al die jongens daar

die met een stockoptions, die makkelijk geld hebben gepakt,

die snel groot zijn geworden, die start-up.

Precies, je beschermt daar de rijken,

met het geld van de belastingbetaler,

dus dat is best politiek een pittige discussie geweest de afgelopen dagen.

Dan is het ook bijzonder dat ze dat daar zo beslissen.

Toch, waarom doen ze dat dan?

Alle argumenten zijn daar uit de kast gehaald, er is daar flink lobbied,

vooral vanuit de technologiesector, waar men zei van,

kijk, als wij ons geld verliezen, zijn we minder goed gewapend

om die technologieoorlog, die zich toch aandient met China te winnen,

dan gaan we hier allemaal verliezer zijn.

Het is belangrijk dat onze techindustrie blijft floreren,

dat dat vertrouwen er blijft.

Het zijn argumenten onder andere waar de Biden-administration

toch oren heeft naar gehad.

Dus wel weer geen leuke boodschap als Cal, want

dit gebeurt wel weer opnieuw.

Ik dacht dat we hier nu wel tegengewapend waren.

Ja, maar in de VS hebben ze toch een aantal fouten gemaakt

die we hier in Europa voorlopig niet gemaakt hebben.

Onder andere, het toezicht op die middelgrote banken,

want als je ziet welke banken in de VS in de laatste weken onder vuur komen,

dat zijn middelgrote banken, regionale banken,

zijn typisch banken waar het toezicht, die aanvankelijk

na de financiële crisis was aangescherpt, strikte regelgeving,

minder spelruimte voor die bankiers om gelijk wat te doen.

Wel, men heeft dat weer een beetje gelost en afgebouwd.

En ervan uitgaan dat enkele grote systeembanken onder die strikte controle

moesten blijven fungeren en dat het wat relaxer mocht zijn voor de middelgrote.

Dat hebben we in Europa niet gedaan.

Dat de bad, Biden heeft al gezegd,

dat die opnieuw die regelgeving had aanscherpen

die onder de regering Trump was afgebouwd.

Europa klaagde de bankiers de afgelopen jaren

dat ze meer tijd moesten steken

in rapportering aan de toezichthouder dan ze met zijn eigen zaken konden bezig zijn.

Maar het is duidelijk dat met die gebeurtenissen die we gezien hebben,

de afgelopen dagen en weken,

dat de toezichthouder meer dan ooit de lat daar hoog zal houden.

En waarom zijn de bankaandelen bij ons vorige week dan zo hard teruggevallen?

BNP, Paribas, bijvoorbeeld de grootste bank van Eurozone is 10 procent achteruit gegaan.

Dat is toch ook al stevige?

Ja, het is onrust in de banksector geslopen.

Er zijn duidelijk beleggers die zeggen eventjes op de zijlijn staan,

misschien beter om eventjes geen bankaandelen te hebben.

Je zit daar ook toch met de vraag van wat daar gebeurt is met die Silicon Valley Bank.

Ook al was dat een beetje specifiek en hebben die jongens veel risico genomen.

Maar verliezen op die obligatiesportefuis,

dat heeft iedereen, ook de gewone spaarder heeft dat gemerkt.

Aan zijn belegingsfonds, veilige belegingsfonds waar hij dan te zien kreeg,

u bent 10 tot 15 procent van uw waarde kwijt, dat is bij die individuele sector niet anders.

Die miljarden euro's goedkoopgeld, die in circulatie is gebracht,

de leid van lager rentes.

En dan hans die abrupte ombekeer door de Centraal Bankiers,

heeft er wel toe gezorgd dat er grote verliezen,

latente verliezen in de sector zijn.

De Centraal Bankiers hebben boter op het hoofd, hoor ik je zeggen. Klopt dat?

De Centraal Bankiers gaan hier niet vrij uit een heel dit verhaal.

Ze hebben eerst meer dan een decennium, een zeer atypisch geld beleid gevoerd

om de economie te ondersteunen.

En hebben ze de rente zeer laag gehouden en zelfs 8 jaar negatief gehouden.

Dat is ongezin, dat is atypisch.

Veel kritici zeggen van oké, als covid losbrak,

alle begrippen dat je dan enkele maanden die rente extreem laag gehouden.

Maar men heeft dat veel te lang gedaan.

Er zijn duizenden miljarden obligaties uitgegeven aan een zeer laag rente,

zelfs een negatieve rente.

En ja, doordat de Centraal Bankiers die dus eerst ervoor zorgen

dat er duizenden miljarden aan goedkoopgeld in de markt komt.

Maar daar vervolgens die rente abrupt te moeten vragen om de inflatie te bestrijden.

Ja, er zijn al die oude obligaties die nauwelijks iets opbrengen, minder geld waard geworden.

Ja, we willen nu nog de normale prijs betalen voor iets dat niets opbrengt,

terwijl dat er ondertussen nieuwe obligaties worden uitgegeven,

die 3% en meer opbrengen.

Dus iedereen eist kortingen op de oudpapier,

dat oudpapier is veel minder geld waard,

maar dat zit wel overal in al die portefeuilles,

het zit overal in het financieel systeem.

Bij de banken, bij verzekeraars, bij pensioenfondsen, en ga zo maar door.

Ja, de markt is zenuwachtig omdat ze niet goed weten

wie heeft hoeveel van dat papier en hoe groot zijn die verliezen.

Die Centraal Bankiers hebben ook voor duizenden miljarden obligaties opgekocht.

Dus een extreem, soepel, geld beleid gevoerd die we nog nooit gezien hadden,

die zelfs ook niet in de boekjes monetaire beleid stonden.

Daarmee hebben ze allerlei problemen in de markt gecreëerd.

De huizenprijzen zijn daar zo hoog geworden, daardoor werden aandelen zo duur.

En uiteindelijk kregen we daar ook heel snel inflatie.

Actoen zegt dat diezelfde Centraal Bankiers,

maar actoen niet onrusten, het is tijdelijk die inflatie.

We hoeven ons beleid nog niet echt bij te sturen.

Ze zagen al snel dat ze zich vergist hadden

en zijn dan de rente beginnen verhogen

in een tempo die we ook nog niet meegemaakt hebben.

Maar als je van tegen extreem en ander vervalt,

dan creëer je natuurlijk problemen in dat financieel systeem.

Dan denken dat je rustig naar een nieuw evenwicht kunt komen,

ja, is wat optimistisch.

Het probleem van die Centraal Bankiers is dat ze ene zijds

die economie hebben willen ondersteunen,

begoeden voor die grote schokken.

En anderzijds dat ze ook toezichthouder zijn van het banksysteem.

Je zou kunnen zeggen dat de ene vleugel een beetje piromaan was

door de rente zo goedkoop gemaakt te hebben

dat ze zeebellen hebben gecreëerd.

En dan de ander vleugel die toezicht geout op de bankesector.

Ja, die komen dan kijken bij de banken.

Hoe zit het hier met jullie brandveiligheid?

Hebben jullie genoeg bluswater?

Ja, je hebt twee tegenstelde vleugels

die misschien wat meer met elkaar toch gaan moeten praten

en een beleid wat meer op elkaar afstemmen

om te zorgen dat bij de doelstellingen

een economie die niet in de problemen komt

en een stabiel financieel systeem

dat dat wat beter herrealiseert wordt.

We hadden deze podcast eind vorige week al grote deels opgenomen

maar nu bellen we je even thuis op Pascal op maandagochtend.

Je hebt er wel een stevige zondagzienst opzitten.

Want stevig, het was vrijdag na middag al

werd het duidelijk dat het reddingsplan

voor Credis Suisse de Maarten niet overtuigde

en dat de toezichthouders in het weekend

met een leersolide oplossing voor de pinningen moeten komen.

De Zwetserscentrale Bank had vorige week al

een Credietlijn toegeworpen.

Dat bleek niet genoeg om de situatie te calmeren.

Nu is er iets anders uit de bus gekomen.

We luisteren even naar de Zwetsersse president Anne Bersee.

Pascal, een andere Zwetsersse bank komt tussen de reddings.

Men heeft een alternatief reddingsplan gecreëerd

met name de grootste Zwetsersse bank UBS

die die andere Zwetsersse grootbank Credis Suisse gaat overnemen.

Je hebt twee grote Zwetsersse grootbanken

en die gaan je fuseren tot één grote megabank.

De overheid probeert zo een einde te maken

aan die bankencredis in Zwitserland.

Men had eigenlijk een weekend

om met een alternatief plan op de proppen te komen

omdat de Maarten dan dicht zijn.

En men laat zeggen twee dagen de tijd

om met een alternatief plan te komen

omdat de financiële Maarten in het weekend dicht zijn.

En men moest dus de Maarten calmeren vooraleer

die noteringen maandagochtend zouden hervatten.

En dat is wat men probeerde

door UBS op te leggen Credis Suisse over te nemen.

Karin Keller stut daar

de Zwetsersse minister van Financiën legt uit

waarom de overheid zich genootzaakt voelt om tussen te komen.

Ze proberen het wel verkocht te krijgen,

maar ze hebben die overnamen wel moeten opleggen.

Zeg maar, aan UBS.

Ze hebben er 3 miljard voor moeten neerleggen

om de bank te kopen.

Het is een geforceerd huwelijke.

UBS moet daar in een weekend beslissen

die bank over te nemen zonder veel onderzoek.

Het is een geforceerd huwelijk.

UBS moet daar in een weekend beslissen

die bank over te nemen

zonder veel onderzoek.

Ze weten helemaal niet of daar niet veel lijken in de kast zitten.

Dit gebeurt op een ogenblik

dat de Financiële Maarten erg zenuwachtig zijn

en kritisch naar bankaandelen kijken

en dan moet je zo'n mega-overname doordrukken.

Dus Credis Suisse had weinig alternativen

om door te starten

waardoor de druk op UBS werd gelegd.

Die heeft natuurlijk zekerheden gevraagd

van de overheid, heeft die ook gekregen.

Maar de overheid heeft dan op zijn beurt gezegd

en herdeneert van ja,

ook andere partijen moeten hier een duit in het zakje doen.

En dat creëert dan weer andere negatieve

gevolgen op de Maarten.

Ondertussen is de situatie al still aan wat gestabiliseerd

maar de beursen zijn maandagochtend wel dieproot geopend.

Ja, inderdaad, dus de herdenering van 2008

eigenlijk is van ja, het kan niet zijn

dat enkel de belastingbetaler en de overheid

nog banken die in de problemen komen moet redden

en dat aandeelhouders en obligatiehouders buiten schot blijven.

En ja, dat is wat we nu vandaag zien

dat de Zwitserse toezichthouder heeft geëist

van dat ook de achtergestelde schuldeisters

van Credis Suisse

mee financiële verliezen leiden.

Maar dat geeft de Maarten dus een beetje verrast.

Dat moet je me toch nog even uitleggen, Pascal.

Wat in essentie is gebeurd

is dus dat de overheid heeft gezegd

ook de bezitters van achtergestelde schuldinstrumenten

dat is eigenlijk instrumenten die in de strijd kunnen behooid worden

om een bank te stabiliseren

om het eigen vermogen te versterken

het kapitaal te versterken als de bank in moeilijkheden komt.

En de toezichthouder heeft gezegd

ja, voilà, een categorie van instrumenten daar

gaan we volledig in de strijd gooien

de bezitters daarvan, de eigenaars daarvan verliezen alles.

En dat is wel opmerkelijk

want de gewone aandeelhouders

die krijgen wel nog iets

die krijgen met name aandelen UBS.

En dus men zet daar eigenlijk een beetje

de logische volgorde

van wie verliezen moet encasseren op zijn kop.

De logica is dat de aandeelhouders eerst alles kwijt zijn

dan de achtergestelde partijen

dan gewone schuldeisers en de allerlaatste

die iets verliezen, dat zijn bevorechte schuldeisers.

Maar men heeft dus daar een klein beetje gesleuteld

aan die volgorde, aan die lauders

krijgen wel nog iets die achtergestelde partijen

verliezen alles.

En het gevolg is dat alle beleggers

bezitters van dergel papier in andere banken

ja, die zien nu plotseling als veel risico voller

dan tot voor kort gedacht

en ze verkopen dat.

Vorige week zag je al dat bank aandelen

onder druk stonden omdat voor de maart

een beleggers duidelijk was.

Nu even niet in bank aandelen.

Vandaag heeft men daar nu

nog een categorie bijgecreëerd

die bezitters van achtergestelde

schuldpapier, soort achtergestelde obligaties

die verkopen dat nu.

En wat is het vervelende?

Welke partijen verliezen naar geld?

Eigenlijk iedereen die de afgelopen 10 jaar

een beetje rendement zocht

terwijl dat zo moeilijk te halen was

op gewone obligaties.

Dit om willen van het laag rente beleid

die de centrale bank

gevoerd heeft.

Dus iedereen die daar naar die alternatieve grepen

om toch een beetje rendement te hebben voor zijn spades

ja, die krijgen nu plappen

en dat is een koude douche.

En wat zijn de gevolgen dan voor de economie?

Je ziet dat de markt nu ziet

ja, zowel bankaandelen als bankobligaties

dat is toch wat risico voller dan we tot voor twee weken dachten

dus men zal daar een hogere vergoeding voor vragen

dat papier wordt wat duurder.

Het financieren van de economie wordt wat duurder

banken gaan dus zelf ook wat terughoudender zijn

iets scherper tariefen, iets betere tariefen vragen

en dat zal de economie afremmen

in Europa is de financiering van de economie

en het gebeurt vooral via bankkredieten

als die nu wat minder royaal voor handen zijn

en wat duurder worden

dan zal dat op de economie wegen

en houdt nu eigenlijk wat meer rekening

dat die economie toch wel onder druk zal komen

dit terwijl we voor tot voor enkele weken dachten

van ja, we spartelen daar relatief vlotjes door

die theorie staat nu een beetje onder druk

Tot slot was ik al verwacht je nog problemen

met de Silicon Valley Bank of Credit Suisse

Ik denk dat we een sfeer gaan hebben

dat het bepaalde dagen wat rustiger is

kan ruste paar weken wat stabiliseren

maar de zenuwachtigheid is toegenomen

dus telkens iemand iets gaat opbichten

kan er terug een flink windje opsteken

verschil met ja, goed, anderhalf maand geleden

toen zat men bijna nog op een roze wolken

was men zeer optimistisch gestemd

dat is nu in een meer kritische houding veranderd

en ja, dat zal pas geleidelijk

vertrouwen dat er niks aan de hand is

ja, dat vertrouwen zal pas geleidelijk aanherstellen

men gaat kritischer aan die bankbalanse kijken

iedereen zegt oh, die financiële crisis van 2008

dat is niet zo lang geleden

mensen weten hoe disastrous dat geweest is

en dat spookbeeld natuurlijk ook voor zenuwachtigheid

het is niet iets waar je van zegt

uw overgrootvader heeft dit nog meegemaakt

nee, nee, nee

het is iets dat veel jongeren zelf hebben meegemaakt

natuurlijk, ja, ja

maar wat gezondhwan trouwen

kan eigenlijk geen kwaad denk ik dan toch

het is een herinnering dat een banksysteem baseerd is op vertrouwen

en dat men er alles moet aan doen

dat vertrouwen intacte houden

oké, goed, pas kaldend over, dank je wel

graag gedaan

dit was vandaag de dagelijkse podcast van de standaard

bedankt voor het luisteren

volg ons op Spotify, Apple podcast of eindelijk andere podcastplatform

in onze gratis FDS podcast kan je niet alleen ons werk beluisteren

maar ook de beste podcasttips terugvinden

alle credits van de podcast die je netwoordde

vind je op standaard.be, Schijne Streep podcast

reageer ik aan via podcastatstandaard.be

Machine-generated transcript that may contain inaccuracies.