DS Vandaag: Ilse Uyttersprot werd vermoord, maar was het met voorbedachten rade?

Dit is Vandaag, de dagelijkse podcast van de standaard.

Ik ben Alexander Lippenveld.

Voor we aan de podcast beginnen nog even deze boodschap.

De standaard heeft een gloednieuwe news app.

Wil je meer verhalen achter de feiten betrouwbare informatie,

maar ook inspiratie, lees dan elke dag onze uitgebreide journalistiek

in de nieuwe news app van de standaard.

Download nu DS-News in jouw appstool.

Deze week komt een einde aan het assiseproces over de moord op Ilse Uitersprot,

de oud-burgemeester van Aalst.

Dat haar toenmalige vriend haar heeft vermoord, daar bestaat geen twijfel over.

Maar gebeurde de moord met voorbedachte raden of in een opwelling.

Waarom broert het proces zoveel mensen?

Yves de Lepeleire praat er over met Helene de Beugelaar.

Het is onschudzend.

Verschrikkelijk. Ik vind het verschrikkelijk.

Ik ben enorm gescroken.

We wisten zelfs niet dat ze hier iemand had, blijkbaar dat ze hier een nieuwe vriend.

Maar ja, zo iets wens je niemand toe, hoor.

Het raakt niet, dus ja, we zijn...

Ik heb er nog kou van, koreelingen van...

53 jaar, zwongen.

En op die manier, omdat ik hier zo met januari...

Onschuldzend.

Onschuldzend, ja.

Onschuldzend.

En altijd vriendelijk en lachen en plezant.

Zo was het plezant, hè.

Een goede burgemeester.

Altijd geweest. Lagoe.

Ook bij de Kamnavalista.

Dat was een goeie vrouw.

Helene de Beugelaar, van onze binnenantredactie.

Welkom.

Dank u.

We hoorden daar net enkele aalstenaars voor de camera van de VRT-vlak.

Nadat het nieuws over de moord op Ilse Uitersprotte bekend was geraakt.

We nemen nu deze podcast op, letterlijk met zicht op het gerechtsgebouw in Gent.

Waar jij de hele week het ascijse proces hebt gevolgd over die zaak.

Buitenschijnt de zon, maar daar binnen neem ik aan regende het emoties.

Ja, dat kan je wel zeggen.

Het is natuurlijk een heel moeilijke zaak.

Met heel veel moeilijke details die net naar boven komen over een figuur dat zeer geliefde was.

En nog steeds is dat trouwens.

Maar ik moet wel zeggen dat het uiteindelijk al bij al zeer serene verloopt.

De familie die elke dag in de rechtbank daar aanwezig is, stallen zich heel ingetogen op.

De beklagen op het proces is Jurgin D, de toenmalige vriend van Uitersprotte.

Deze week weten we welke straf hij zal krijgen.

We weten wanneer precies.

Het zal maandag misschien laatzavonds zijn.

En anders zal het inzag of misschien zelfs woensdag zijn.

We weten het nog niet zo goed.

De pleidooien zullen vandaag starten, want deze podcast komt op maandag uit.

En dan hangt er een beetje vanaf.

Hoe hard dat de advocaten van de beklaagde en de burgelijke partij hun zullen gaan.

Ja, en dan moeten jury in berat gaan en eerste schuldvraag beantwoorden en dan de strafmaat.

Klopt.

Ja, maar dat hij schuldig is, daar bestaat toch geen enkele twijfel over.

Nee, zeker niet.

Hij is zichzelf gaan aandienen.

Die bewuste ochtend 4 augustus 2020 is zij zelf komen aankloppen bij de politie.

En hij heeft hij gezegd, ik heb daar juist mijn vriendin vermoord.

Daar zijn beelden van, hè.

En dat is een soort lessiver gedaan, alsof er helemaal niets aan de hand is.

Zo of het een fediver was.

Ja, zo heeft de agent die toen aan het onthaal stond het echt om te schrijven.

Het was alsof hij het verlies van zijn identiteitskaart kwam melden.

Hij staat nu terecht voor moord met voorbedachte raden.

Maar dat is wel de inzet van het proces.

Was het effectief met voorbedachte raden of was het in een opelling?

Ja, dat is zeer belangrijk voor de strafmaat.

Moord met voorbedachte raden is levenslang.

Dootslag is stok minder 30 jaar, zo iets.

Dat was nog altijd vanaf omstandigheden.

En het is duidelijk dat de verdediging daarop zal pleiten.

Dat hebben ze van begin af aan duidelijk gemaakt.

Neem ons eerst even mee terug naar die 4 augustus 2020.

Wat weten we zeker over wat er toen is gebeurd?

Er zijn een aantal dingen die ik hou aan mij nu aan wat we hebben gehoord

van de onderzoekers, de speurdeurs, de experts, wat we zeker weten.

We weten zeker dat Ilse Uitespot vermoord is met een hammer

dat ze zes slagen heeft gekregen op haar slaap per hoofd.

En ze lag nog in bed, ze was waarschijnlijk nog aan het slapen.

Wat weten we nog?

De wekker in haar GSM is die ochtend afgegaan.

En die is op snoes geduurd door iemand.

En die is dan de rest van die dag nog blijven afgaan

totdat het eindelijk in de naamiddag de speurdeurs die hebben afgezet.

Wat weten we ook?

De GSM van de beklaagde is om 8.23 uur uitgezet.

Om 8.29 uur was hij bij de politie.

Volgens zijn verklaringen is haar GSM zorgtes afgegaan rond 8 uur, 8 uur 15.

En hij heeft zeer op snoes geduurd en ze heeft toen diep gezucht.

En hij is toen getreggerd geraakt zoals hij het vertelt.

Naar de berging gegaan, heeft haar een hammer gepakt, heeft haar vermoord,

heeft dan zijn gezicht gewassen, zijn haren de gel gedaan, zijn tanden geputst

en is naar de politie vertrokken.

Maar dat is een enorm, enorm krap tijdskader.

En er zijn een aantal dingen die niet echt kloppen met wat zij daarover zegt.

Zoals haar GSM naast haar op haar kussen hebben gelegen

en heeft ze dan op snoes geduurd.

Maar die GSM is op een kast gevonden verderop.

Hij zegt dat hij die later verplaatst heeft.

Maar de bloedsporen komen daar eigenlijk niet echt mee overeen.

Wat is er nog discussie over?

Er is een werkkoffer waar hij hamer in zat.

Hij zegt dat hij in de berging stond naast de slaapkamer.

Dus echt vlak naast hem.

Maar andere mensen die in dat huis zijn geweest, zeggen dat het veel verder stond.

En dat is allemaal belangrijk in de zin.

Dat is niet echt superbelangrijk, maar voor hem is dat belangrijk.

Omdat hij zo probeert een verschil te maken tussen voorbedachteraden

en die plotse opwelling.

Maar het is belangrijk om te weten dat voorbedachteraden

dat kan op twee, drie seconden verschillen.

Dat kan heel plots zijn.

En dus is nog maar de vraag in hoeverre dat die discussie is

en dat verhaal dat hij ophangt.

Eigenlijk tellen we, we weten zeker,

ze is die ochtendvermoord door hem met een hamer van hem.

Daar komt het op neer.

En wat was zijn motief?

Want hij zegt dat hij getriggerd was door een zucht van haar.

Hij heeft niet echt een motief.

Hij zegt eigenlijk, het ging slecht met hem.

Hij had een depressie, burnout, ADHD.

Er wordt met allerlei diagnoses gehoogeld in die rechtsel.

En hij zegt eigenlijk van, zoals hij met cojoneren,

zij woordde dat hij help zocht en hij deed het maar niet.

Zij vond dat hij zich recht moest houden.

Dat zij als publieke figuren niet naar buiten kon komen

met zo'n lastige kerel, maar alle verklaringen,

alle berichten tussen hen twee die wij gezien hebben,

alle getuigenverklaringen, wij zijn op een heel ander verhaal.

Een verhaal van een man die eigenlijk iemand bombardeert

met berichten, met liefdes uitspraken in het begin

en die dan steeds hebberig en bezittiger en jaloers er wordt.

Die ook haar probeert te veranderen.

En als ze niet meespeelt, dan wordt hij kwijt.

Dus volgens hem is het allemaal zo wat van...

Zij was te controlerend, te dominant.

In realiteit lijkt het erop, ze probeerden hem te helpen.

Heel snel is gebleken ook dat die man een lange voorgeschiedenis

al had van partnergewelden.

Een heel lange voorgeschiedenis van partnergeweld.

De eerste feiten dat we van weten, dat er van zijn eerste huwelijk,

dat was van 1994 tot 2000,

die vrouw schetst een verhaal van een relatie in huwelijk

met constant geweld, constant cojoneren,

constant best rijden eigenlijk.

Iemand van de trap duwen, iemand uit haar betalen,

als hij aan het slapen is.

Zij is dan uiteindelijk zwanger geworden.

Dat was een gewenste zwangerschap.

Maar dan plots geloofden hij niet meer dat het zijn kind was.

En hij vond dat hij te weinig aandacht kreeg in vergelijking met dat kind.

Ja, het is echt een verhaal van ik, ik, ik en zeer veel jaloersie.

Zij is ook komgetijgen op het proces, maar ook andere ex-partners zijn komgetijgen.

De liefde schwoordgeschiedenis van Jorgin D is heel lang.

Ik heb het eindelijk al partners niet geteld, maar het is de dekker boven de twintig.

Nu ja, er is niets mis met veel partners hebben,

maar het is wel overlappen en constant bedriegen en dat soort dingen.

Hij heeft één heel lange relatie gehad, van 2003 tot 2012.

En die vrouw is ook komen spreken en zij vertelt ook een verhaal van een man

die haar constant eigenlijk geweld heeft aangedaan.

In het begin ook weer de mooie woorden, de lovebamming eigenlijk.

En dan op een duur eindigt dat met slagen, met constant bericht te sturen

en zelfs verschillende bergingsbogingen.

Voor die feiten is hij ook veroordeeld, op die partner?

Ja, en dat is eigenlijk een heel tristig verhaal.

Dus die vrouw is maar twee kinderen, haar huis moeten ontvluchten,

maar ze is verschillende keren aan de politie moeten gaan

in de spoor van vier maanden tijd, niet serieus genomen.

En uiteindelijk naar de onderzoekstrechter zelf gestapt

en dan was er echt een onderzoek begonnen tegen die man.

En hij is aan veroordeeld tot een gevangenen straf met uitstel,

betalen van schade, vergoeding en een contactverbod van zes jaar.

Hij heeft zich daar aan gehouden en dat contactverbod,

maar wanneer hij dat gedaan was, die zes jaar termijn op was,

is daar wel al terug begonnen lastig vallen.

En welke beeld hebben de gerechtspsiciaters van hem geschetsd?

Want zij hebben hem ook onderzocht.

Ja, een heel negatief beeld.

Hij is volgens een narsistische man met teatrale trekken.

Dat wil zeggen dat is iemand met een zeer hoog zelfbeeld,

maar ook iemand die het niet kan verdragen

als iemand niet dat zelfbeeld in stand houdt.

Ze komt schrijven hem als een lege man die relaties nodig had

om zichzelf op te vullen, maar alles van tegenspraak niet dulde.

En daardoor ook heel dramatisch over kon doen.

Hij heeft natuurlijk verschillende keren gezegd van

dat hij een depressie had, een burnout.

Dat hij met allerlei mentale problematiek worstelde.

Zij hebben hem op een onderzocht zeggen

kan zijn dat hij een paar depressieve klachten heeft gehad,

maar zeker geen ernstige.

Hij zou ook in het verleden zelfmorpogingen hebben genomen.

Maar zelfs dat wordt door mensen die daar toendertijd bij waren.

Een beetje in twijfel getrokken als meer iets van aandachtstrekkerij

of een straf eigenlijk voor de mensen rondom hem

die hem niet naar hem luisterden.

En je ziet het ook in de getuigenissen van zijn accent.

Dat is dat hij die depressie, die zelfmoordgedachten

die zij te hebben eigenlijk gebruikt in een beetje

als een tactiek om die vrouwen en hem te binden.

En ervoor te zorgen dat zij hem niet verlieten eigenlijk.

Wat was dan de conclusie van die gerechtspsiciade?

De conclusie is heel streng.

Hij wordt niet met een of andere geestesziekte

of met een of andere beperking om de realiteit juist in te schatten.

Hij heeft perfecte impulscontrole.

Hij kan zichzelf inhouden.

Zij zegt, hij heeft een beslissing genomen en hij heeft erop gehandeld.

Dus dat kan dan wijzen op moord met voorbedachte raden.

Exact.

Ja, je zei dat hij in theatrale persoonlijkheid heeft enzo.

Hoe heeft hij zich voorbij een week op het proces gedragen?

Wat heb je daar gezien?

Ja, ik hou hem heel graag in de gaten uit.

Het is echt fascinerend om te zien.

Hij hoort zijn blik altijd zo een beetje naar beneden gericht.

Zo wat geforceerd.

Ik kan het niet anders uitleggen.

En dan knik hij altijd heel mee of schut hij heel duidelijk.

Nee, als hij niet akkoord is met wat al iets aan een getuige zegt.

Als hij beeld spreekt, dan spreekt hij ook.

En hij spreekt zeer vlot en op een gegeven moment is hij ook heel hard uitgevallen.

Als er getuigen is van een vriendin van Ilse Uiterspot.

Dat ging over wie zijn verleden was gebeurd.

En dan zei hij, drink er nog eentje.

Alsof die vrouw een alcoholiekster zou zijn of ze waren dat voor de duidelijkheid.

Geen enkele aanwijzing voor een zeer bitteren uitval naar een vrouw.

Zeer ongepast, zeker.

Straks kijken we ook nog eens in onze eigen ziel en vragen we ons af

waarom dit proces ons allemaal zo hard beroerd, maar eerst gaan we even uit voor reclame.

Ate raske sfeer, dat is een podcast in mijn oren, een superachtroeg in mijn hand.

Ja, waarschijnlijk met een dikotier weer goed verbrand.

Superacht, lekker onverwacht.

Helene, terug naar het Assise-proces.

Daar hebben de voorbijeweek ook familieleden en vrienden van Ilse Uiterspot het woord genomen.

Wat is jou daarvan bijgebleven?

Ja, het is natuurlijk enorm emotioneel, die mensen.

Het is duidelijk dat het verlies van Ilse Uiterspot een groot gat heeft gelaten in die mensen hun levens.

Ilse Uitspot was de moeder van twee zonen.

Ze was ook een dochter en haar moeder woonde vlak naast haar en ze had een heel nauw band.

Ze was ook een co-moeder met haar ex, haar eerste huwelijk.

En die mensen hebben gesproken over wat voor iemand dat zij was en haar vriendinnen ook.

En daar komt echt een verhaal uit van iemand die zeer gepassioneerd was,

maar een zeer recht voor een politieke carrière ging,

maar ook wel echt iemand die heel dicht in je bed zat in haar familie, in haar vrienden

en daar heel veel belang aan heeft.

De moeder heeft dan een brief voorgelezen.

Zij is haar man verloren en kanker toen dat Ilse nog jong was.

En zij zie nu hoe haar kleinzonen achterblijven op dezelfde leeftijd als Ilse toen,

zonder hun moeder.

Ze neemt natuurlijk Jurgendee heel erg kwalijk wat hij gedaan heeft.

We luisteren even naar zijn vermassende advocaat van de moeder die vertelt waarom zij die brief heeft geschreven.

En dan naar Johan Plateau, de advocaat van Jurgendee, die uitlegt waarom hij daar in de rechtszaal niet op heeft geantwoord.

Zij is om vijf uur opgestaan, want ze slaapt nu ze heeft slecht.

En ik had haar gezegd, als ik het moeilijk heb dan moet je verwoorden wat perfect kan begrijpen, zet het op papier.

En van de morgen om vijf uur heeft zij dat blijkbaar geschreven.

En zij maakt dat voor, dat is perfect.

En nu zijn ze tegen mij, ja, ik kan mijn gevoelens kunnen uiten.

Ik heb aan de cliënt gevraagd, want hij had gedacht, wat moet ik en zeggen?

Wat kan ik en zeggen?

En wij hebben gezegd, je mag die mensen niet verplichten om naar u te luisteren of naar u te kijken als ze dat niet willen.

En heeft dat respecteerd en de mensen hem de mooie getuigenis kunnen afleggen van hun overleden dochter en koop,

dat ze daar toch minstens daarin een beetje troost kunnen vinden.

Eén ding dat ook wel echt achterblijft is dat heel veel van de nabestaande worstelen met het idee van iemand met zo'n voorgesschiedenis,

iemand met zo'n verhaal, hoe komt die irlse bij zo'n iemand zijn?

En dat is een vraag die altijd heel, zo wat in de hoekjes wordt gesteld, zo wat luisteren wordt gesteld, soms ook heel expliciet.

Bijna tot op het punt dat je het af te vragen zegt, maar dat is hier toch niet het proces van het slagtoffer.

En ik denk dat we daar bij een aantal dingen niet uit hoog mogen verliezen.

Ze was drie maanden met hem samen, dat is een heel korte relatie.

Hij was iedereen een zeer goede manipulator, maar ook het sport was een publiek figuren die alles een incident had gehad rond haar liefdesleven.

Dat mag je niet vergeten. En dat heeft haar heel erg geraakt toen.

En ze woonde natuurlijk daar zonder al te veel kleersgeuren uit proberen te geraken.

En te slotten, dat is ook iemand die zei dat zij zichzelf iets ging aan hun.

En iedereen zei over irlse uiterspot, het was iemand die mensen tot heel ver probeerde te helpen.

En in dit geval zou misschien de kosten van haar zelf gegaan.

Helena, je zei dat uiterspot was natuurlijk een bekend en geliefd figuren in Aalst en verder buiten ook.

Is dat de reden waarom dit ascijse proces zoveel mensen beroerd?

En is dat ook de reden waarom wij bij de standaard veel aandacht aan dit proces hebben besteed?

Ja, sowieso is dat een grote factor.

Iemand die met zo'n profiel, voormalig burgemeesters, schepen,

ook niet altijd in makkelijk politiek vaarwater,

dus iemand die wel in de kant stond en zo, die op zo'n manier vermoord wordt, natuurlijk.

Maar het is ook, denk ik, iets meer dan dat.

In de periode dat irlse uiterspot is vermoord, was ook een periode dat er steeds meer aandacht kwam

voor dat soort partnergeweld, voor femicide en de gevolgen daarvan.

En die aandacht is dan eigenlijk gebotst op die moord en dat is nog keer zo ver gegaan.

En we komen eigenlijk, mocht dat niet vergeten, we komen van een tijd waarin dat zo'n dingen

werden omschreven als familiedrama's, passionele moorden.

Terwijl nu spreken we over femicide, we weten er veel meer over.

Er is ook veel meer ondersteuning, begeleiding, onderzoek naar gebeurd.

En in die zin is ja, het irlse tegen wil en dank waarschijnlijk een gezicht geworden van een verhaal

dat zo pijnlijk is, want ik denk dat het ook vaak werd afgedaan als iets van,

dat soort geweld van misschien mensen in lagere sociale classes,

mensen met een verslavingsproblematiek, ze voort en ze verder dit toont nog maar eens.

Het kan altijd en overal gebeuren.

Je mag ook niet vergeten, 2020, het jaar waarin irlse uiterspot is vermoord,

was ook de coronacrisis.

En dat was al direct zo iets van, ah, dat vringt zo,

toen die coronacrisis begon, omdat mensen die misschien wel vaker uit huis kwamen,

mensen die, waar dat er andere sociale controle op was,

nu volledig aangewezen waren op elkaar in een heel stressvolle omstandigheid.

En er zijn nog geen officiële cijfers over dat er meer gevallen waren toen,

want ja, België heeft niet de beste criminaliteitstatistieken,

maar het zou mij niet verbazen, moest er ook meer gevallen zijn geweest van dat soort intra-familiale geweld.

En het was zeer interessant, eigenlijk dat de zoon van irlse uiterspot heeft nog eens gezegd,

want ja, Jochim Dee had een verleden, mensen wisten dat hij een verleden had,

dat als ze veel meer samen buiten waren moeten komen,

ook al heeft hij dat altijd, weet je, proberen niet te doen, ik kwam nooit af enzo, maar dan nog,

dus als je meer zichtbaar bent, was er misschien wel iemand naar aangekomen,

en dat misschien gezegd, van zeg, zeg, maar let op met die kerel, hè.

En dat heeft dat specifiek aangenaald, dat dat misschien wel een factor kan geweest zijn.

Ja, ja, ja.

Slotvraag je hele in dat iemand als uiterspot een politica, oud-burgemeester,

iemand met een groot netwerk aan vrienden en familie,

ja, ook het slachtoffer kan worden van partnergeweld tot femicide toe.

Het toont nog eens aan dat het in alle kringen ook kan voorkomen.

Ja, en het toont ook aan dat we al die schaamte die daar rond hangt bij slachtoffers,

echt ook niet mogen versterken.

Je ziet het wel gebeuren, hoe dat het zo in de rechtbank dan gaat over,

wat wist ze wanneer en dat ze hem vroeger moeten verlaten en zo,

voor de duidelijkheid opnieuw, hè.

Dat is nooit de verantwoordelijkheid van een slachtoffer om dat te doen.

En dat is ook heel moeilijk, en ik denk dat we dat niet mogen vergeten.

Veel mensen die het slachtoffer worden van femicide of heel ernstig partnergeweld,

dat eschaleert als zij een partner proberen te verlaten.

En daarom is het vaak zo gevaarlijk om een partner te verlaten.

Daarom worden er ook veel vragen gesteld, was er van plan om hem te verlaten.

Dat blijft een grote vraag, natuurlijk.

Dus nogmaals, er is hier maar in het verhaal maar één dader, en dat is Jochim D.

Ja, Helene, dankjewel.

Dankjewel.

Dit was vandaag de dagelijks podcast van de standaard.

Bedankt voor het luisteren.

Volg ons op Spotify, Apple podcast of eender welk ander podcastplatform.

In onze gratis FDS podcast kan je niet alleen ons werk beluisteren,

maar ook de beste podcasttips terugvinden.

Alle credits van de podcast die je netwoordde,

vind je op standaard.be, Schijne Streep podcast.

Reageren kan via podcastatstandaard.be.

Morgen zijn we opnieuw.

Machine-generated transcript that may contain inaccuracies.