DS Vandaag: Het klimaatkookpunt lijkt bereikt, maar we kunnen het nog keren

Het is 21 augustus.

Ooit was Lahaina de hoofdstad van het Koninkrijk van Hawaii,

maar een vuurstorm legde de oude stad twee weken geleden in de as

en kostte aan meer dan honderd mensen het leven.

Het was lang niet het enige gevolg van de klimaatcrisis dat we deze zomer zagen.

Overal deed de natuur aanpezig voor en we zagen temperaturen kort sneuvelen.

Is dit nu echt het nieuwe normaal en hoe kunnen we in deze tijden nog klimaatoptimist zijn?

Dit is vandaag de dagelijkse podcast van de standaard.

Ik ben Alexander Lippenveld.

Ik heb het worst verkeerd.

Ik heb het nog nooit gezien.

Alleen is het gebouwd.

Het is zoals op fogelijpen.

Oh my God, kijk naar de hoogte.

Oh my God.

Dit ziet er als bagdad of iets.

De beide deel.

Toen de linker en de rechter op de lucht.

De lucht begint te komen,

de lucht begint te gaan.

Het was gewoon zoveel smaken.

Je konden niets zien.

En dan de lucht die nog op de lucht was.

En onze huis was helemaal flat.

Het looked like a bomb went off.

Ik dacht dat het tijd was voor de smaken te gaan.

We konden niets zien.

We gingen weer een beetje terug.

En het is een warzone.

Ik heb nooit iets zoals dat gezien.

Je hebt de voorbije week in de klimaatramp

op de eilande groep Hawaii opgevoegd.

Daar zijn ze de doden nog steeds aan het tellen.

Inderdaad, momenteel zijn er minstens 111 mensen gestorven.

Maar dat docental zal hoogstwaarschijnlijk nog stijgen

en aanzienlijk stijgen.

Als we weten dat er 2200 gebouwen zijn vernietigd,

waarvan het meer en deel woningen zijn.

En ook als we weten dat de zoektochten naar de lichamen

nog steeds bezig zijn.

En het is nu al de doodelijkste bosbrand in de VS, geloof ik.

Als we kijken naar de gegevens van de National Fire Protection Association,

zit het nu al bij de doodelijkste 10 bosbranden

sinds 1871, waarvan vier ervan na 2017 plaatsvonden.

Er is vooral wat mis gegaan in het waarschuwingsysteem.

Dat klopt. Er is heel veel kritiek.

En heel snel ook na die bosbranden is er al een gerechtelijk onderzoek gestart.

Vrijdag stapte ook het hoofd van de rampenbestrijding op

vanwege gezondheidsproblemen.

Maar ook hij kreeg veel kritiek.

Waar ging het fout?

Eenderzijds waren er al wetenschappers die in 2020

een rapport naar buiten brachten met een waarschuwing

dat er heel grote bosbranden kunnen plaatsvinden in West Mawi,

waar het er dus nu ook hebben plaatsgevonden.

En Mawi is een eiland dat zich daar

deel op heeft voorbereid door sirenes te plaatsen

die mensen moeten waarschuwen voor natuurrampen.

Maar die zijn stil gebleven tijdens deze bosbranden.

In 2019 waren er al heel hevige bosbranden in Mawi.

En toen was het nutzbedrijf Hawaiian Electric

dat ze iets moesten doen aan een stroomkabel

zodat hij minder wonken zouden afgeven

en dus geen brand zouden schieten.

Dat bedrijf heeft daar eigenlijk te weinig aan gedaan

en heeft zich vooral gerecht op schone energieleveren

waardoor dat dat probleem zijn zin niet helemaal is verholpen.

Want de elektriciteit is nu ook helemaal uitgevallen

waardoor ze ook die waarschuwingssignalen

niet konden verstuurd worden.

De bosbranden begonnen net na middernacht.

Wat er dus is gebeurd is dat heel veel mensen

geen waarschuwing hebben gekregen.

De meeste mensen zijn gewoon blijven slapen eigenlijk.

Ze begonnen het pas te beseffen

als de brandalarm in hun eigen woning afging

of als ze de rookwolken zagen.

Ja, oké, met ramsalige gevolgen vandaag.

Het was niet zomaar een bosbrand zoals we die vaker zien.

Het was van een heel andere soort.

Het wordt een Firestorm zelfs genoemd.

Ine, wat is dat juist?

Ja, dus de klassieke bosbranden

zoals we bijvoorbeeld in Rodos hebben gezien hier in Europa.

Of in Portugal, die vinden vooral plaats in de natuur.

Maar die Urban Firestorm, dus een stedelijke vuurstorm

zoals experten dit hier noemen,

betekent eigenlijk dat het vuur zoals Samira vertelde

begint ergens in een bos door omgevallen elektriciteitskabels

of door een sigaret die weggegooid wordt

of een blikseminslag kan van alles zijn.

Maar door de onderliggende condities die daar

op Hawaii ondertussen zo heet en zo droog zijn,

heeft die bosbrand zo'n grote intensiteit gekregen

dat hij eigenlijk op het moment is beginnen overslaan

op de bewoonde wereldeis, op de huizen.

En normaal, vaak bij bosbranden, is menselijke infrastructuur wegen, huizen,

bruggen, andere infrastructuur geldt vaak als een buffer.

Ja.

Als een brandgang binnen.

Maar als die brand zo hevig en zo heet worden,

dan kan het zijn dat eigenlijk auto's, huizen enzovoort

als brandversneller net gaan werken.

Dus je hebt hier ook gezien dat de brand is overgeslagen van huis tot huis

zoals in een klassieke bosbrand, de brand van boom tot boom springt.

En je ziet dat trouwens nu ook in Lahaina,

er wonen daar 12.000 mensen en 80 procent van die stad

is inmiddels volledig vernietigd door die vuurstorm.

Ja.

En waarom was die brand dan zo heet op Maui?

Ja, intuitief gezien zou je denken, ja, Hawaii,

een tropisch, een eerder vochtig klimaat.

Dus we associeren Hawaii niet met bosbranden, met droogte.

Ik denk dat de toeristen die daar naartoe gaan dat ook niet doen.

Een heel ander beeld van die eilande groep.

Maar uiteindelijk is Hawaii al een heel eiland,

niet meer die tropische eilande groep van waleer.

Ook Hawaii is door de klimaatverandering veel droger geworden.

Je hebt er ook het probleem van uitgeheimse vegetatie,

grassen die daar zijn aangeplant,

die ook als brandversneller hebben gewerkt.

Dus de onderliggende condities zijn veranderd.

Het is heeter, het is droger,

waardoor bosbranden daar ook heel snel kunnen verspreiden.

Hawaii wordt, sommige delen daarvan zijn echt een kruidvat geworden.

Ja, ja.

Het is heeter, het is droger, maar er was er ook nog een cycloon.

En dan bij een cycloon die een enorme windsneleden

met zich mee heeft gebracht,

waardoor die heete lucht en die vuurzee

zich ook nog eens veel sneller heeft kunnen verspreiden.

Door de cycloon, zeggen sommigen ook,

zouden die elektriciteitscables waar Samira het over had

ook omgevallen zijn van...

Het is altijd een samenspel.

Maar je ziet ook bij die natuurampen

dat heel veel verschillende elementen op elkaar beginnen inspelen.

Ja, oké.

Hawaii is niet de enige plek waar we dat niet zouden verwachten

inderdaad, er zich klimaatrampen voordoen of deze zomer toch?

Ja, als je alleen al kijkt in Latins-Amerika,

zijn er een paar voorbeelden die heel erg opvallend zijn.

Je hebt het regenwout uit de Amazonen.

Een regenwout brandt normaal niet uit zichzelf.

Dat brandt omdat soja-producenten en veeboeren

in de droge seizoen dus de boom omhakken

en dan branden aan richten om het hout op te fikken eigenlijk.

Maar wat je nu ziet is dat die branden

die door de mensen worden aangesloten ontsnappen in het bos

ook daarweer omdat het regenwout

hele stukken daarvan zijn heel droog geworden.

Hele stukken regenwout zijn in wezen geen echte regenwout, niet meer.

Maar een bos in verval.

En daar kan een brand in ontsnappen.

En wat je ziet is dat in het regenwout onder de bladerdek

waar we satellietbeelden het ook niet kunnen zien,

vuren smeulen en dan terug opladen.

Dus dat is zeer atypisch.

Je hebt daar trouwens net in reeks over geschreven

over het amazonwout te vinden op standaard.be.

De reeks heet conflict soja.

Dus daarop zoeken.

En het gaat vooral over de onbossing daar

en de effecten daarvan.

Zeker lezen dus.

Maar het is niet alleen dat er daar in het amazonwout problemen zijn.

Ja, nog heel opvallend op dit moment is bijvoorbeeld Uruguay.

Uruguay is een land wat qua klimaat,

qua ecologische voetafdruk eigenlijk vrij goed doet.

Dat is een land dat aan het ontwikkelen is.

Maar tegelijk, de voetafdruk niet gigantisch doet stijgen.

Ze hebben een heel goed beleid daar.

Tegelijk is Uruguay ook een land waarvan men zegt

het loopt vooruit op de klimaat

of het blijft weg van de vreselijke klimaatcurves.

Je hebt daar heel veel water, rivieren, aquifers,

dus doet water, bellen.

En nu uitgerekend Uruguay valt zonder water.

Daar is in Montevideo in de hoofdstad.

Zijn mensen al maanden aan het zuckelen.

Is er niet genoeg water, echt grote schaars,

waardoor men brakwater op de leidingen heeft moeten steken.

Mensen moeten zich daar wassen, koken met zout, water.

Er zijn ook grote protesten, dus dat zijn zeer atipische voorbeelden.

Ja, absoluut.

Maar goed, het was in de hele wereld een dramatische klimaatzomer.

Wij hebben eens een en ander op een rijtje gezet.

53,9 Celcius op zondag.

53,9 Celcius.

Hier in de U.S.

de heet is spijtig emergency room visits,

omdat het gebouwd is.

We zien recordbraking temperaties in Asië dit jaar ook.

Het is ongezienlijk hot, niet alleen in Spanje,

maar ook in Portugal en Morocco.

Alle drie landen, in fact, ontwikkelen record, ja.

Corfu has become the latest Greek islands

to issue evacuation orders,

as the country grapples with a series of devastating wildfires.

2023 has been declared the worst year ever

for wildfires in Canada,

and there's still six months to go.

Well now, leading scientists have told the BBC

they're concerned by the recent run of new climate records

being set, saying the speed and timing of them is unprecedented.

The era of global warming has ended,

the era of global boiling has arrived.

Die laatste uitspraak was van Antonio Guterres,

de VN-bas een paar weken geleden.

De Global Boiling noemt hij het nu,

het kookpunt van de klimaatopwarming.

Heeft hij een punt?

Ja, hij heeft zeker een punt.

We kijken om ons heen en we zien dat de wereld in brand staat

en veel lijken het nu pas te beseffen.

Dat het echt serieus is.

Er is heel lang gezegd

dat de klimaatopwarming een gevaar zou zijn

voor de volgende generaties.

Maar wat Guterres zegt, het gebeurt nu.

Hij zegt, de wereld is niet aan het opwarmen,

de wereld is aan het koken.

En hij sprak in die speech ook over een cruel summer,

dus een vrede zomer.

Hij zegt, ja, de klimaatverandering is hier,

het is vreselijk en het is nog maar het begin.

Guterres is trouwens interessant als VN-bas,

die doet dat wel meer, zo hard uit de hoekomen,

onze gewetenschoppen.

Toen het laatste IPCC-rapport verscheen vorig jaar in april

is hij ook heel fel uit de hoekomen,

van het internationale klimaatpanel.

Dus toen was zijn oordeel ook vernietigend.

Zij zegt, het is een vernietigend verdikt van een jury,

een litanie van gebroken beloftes,

een catalogus van de schaamte.

Dus dat is hoe Guterres het doorgaans noemt,

omdat hij ook altijd wil wijzen op de urgencie

om nu te handelen.

Ik denk dat veel mensen het gevoel hebben

dat het plots niet enkel op die plaatsen waar we het niet verwachten,

maar ook op die plaatsen waar we het wel verwachten,

dat het veel sneller gaat.

Klopt dat of niet?

Als we bijvoorbeeld kijken naar Canada,

een land vol borreale bossen

waar branden eigenlijk noodzakelijk zijn

en een belangrijk rol spelen in dynamiek van de vegetatie,

ook daar zien we dat die branden,

die dus niet ongewoon zijn, eigenlijk extremer worden.

Het brandseizoen nu in Canada,

wat tussen begin mei en september loopt,

is nu al het hevigste brandseizoen

dat Canada ooit heeft gekend.

Cijfers die wetenschappers naar buiten hebben gebracht

in juli toen een aandat

nu al 10 miljoen hectare is afgebrand in Canada,

dat is een oppervlakte drie keer zo groot als België,

maar dat is ook een oppervlakte die dat negen keer groter is

dan de oppervlakte die vorig jaar is afgebrand in Canada

en het seizoen is nog niet voorbij.

En hoe komt dat?

Na jaar zie je dat er records gebroken worden,

hitte records aan land, in de oceanen,

er is een trend naar inderdaad grotere oppervlaktes die branden,

dan meer overzoomingen, meer orkanen,

dus die versnelling is duidelijk.

Dat zie je in de cijfers,

dat heeft onder andere te maken met feedback-effects,

dus weerslag-effects waarbij fenomenen elkaar aanwakkeren.

Dus je hebt bijvoorbeeld droogte en hitte

die op elkaar inwerken en het elkaar versterken.

Dus je krijgt heel snel een spiraal waarbij het erger wordt.

Hitte leidt bijvoorbeeld ook tot meer tropische stormen,

tot meer hevige regen omdat de lucht opwarmt

en dus meer water dan bevat.

En dus krijg je meer hevige...

Dus die dingen werken op elkaar in...

Wat je ook ziet, is dat een minimale opwarming.

Dus we zijn nu 1,2 graden warmer al,

de weel is al 1,2 graden opgewarmd

in opzichte van het industriële tijdperk.

En we moeten onder anderhalf blijven.

Die cijfers naar de coma, dat lijkt niet veel,

maar dat is een gemiddelde wereldwijd over een heel jaar.

Maar dat verbergt eigenlijk extreme temperatuurverschillen

die lokaal kunnen plaatsvinden.

En die zorgen ervoor dat effecten meteen heel groot zijn.

Een 0,1 grad extra wereldwijd

betekent exponentieel veel meer klimaatgaals.

Zo moet je het een beetje zien.

En wat je ook ziet, is dat we kantelpunten bereiken.

Tipping points waarbij een spiraal in werking gaat

die niet meer te stoppen valt.

Een typisch voorbeeld van een kantelpunt

zou zijn als de ijskappen smelden.

Daar zijn we natuurlijk nog niet, maar een kantelpunt

waar we wel bijna zijn, is bijvoorbeeld het regenwoud.

Dat dreigt in te storten de Amazonen.

In Attijns-Amerika zeggen wetenschappers

dat we bijna op het punt zijn

waarbij het woud zodanig is aangetast

dat het zichzelf niet meer kan instand houden.

En als we niet actief ingrijpen, gewoon zal verdwijnen.

Op termijn, een ander immanent

en potentieel heel gevaarlijk kantelpunt

is in de oceaan de golfstroom.

Het warm en koude water

dat doorheen de oceaanen vervoerd wordt,

die dreigt ook stil te vallen.

Met heel veel extreme weer tot gevolg als dat gebeurt.

Dus je ziet die kantelpunten die bereikt worden,

die feedback-effecten,

waardoor het ook effectief, snel, veel erger wordt.

Dat is niet alleen een indruk die je hebt.

Ik denk ook aan een mooie quote van een oceanoloog,

wel eens Brooker die zei,

de climate is an angry beast

en we are poking it with a sharp stick.

Dus we moeten wel opletten.

We zijn echt met vuur aan het spelen.

Sommige streken worden wel effectief onleefbaar

als het zo verder gaat.

Ja, dus er zijn nu al plaatsen op de planeet

waar recordtemperaturen opgetekend worden,

waar door sommige regio's flirten met de onleefbaarheid.

Een typisch fenomeen daar,

misschien moeten we dat eventjes uitleggen,

is de wet bulb temperature.

Dat is eigenlijk letterlijk vertaald,

is dat de natte booltemperature.

En dat is eigenlijk de combinatie van hitte

en luchtvochtigheid en nog een aantal andere parameters.

Dus dat is niet gewoon grade celsius,

zoals een normale temperatuur,

maar die temperatuur met combinatie van warmte en vochtigheid.

En bij een natte booltemperature van 35 graden

wordt het voor de mens eigenlijk onleefbaar.

Dat kan je als gezonde, vitte mens

niet langer dan een aantal uur volhouden.

Dat is eigenlijk het punt waarop je niet meer kan zweten,

waardoor je niet meer je warmte kan kwijtgraken

en je lichaam te veel opwarmt.

Ja.

Voor de duidelijkheid,

dat gaat dus om een hoge luchtvochtigheid

plus een hoge temperatuur van 35 graden.

Nee, nee, nee.

Dat lijkt nu...

Dat is een aparte soort index, niet grade celsius.

Het is een natte booltemperature

die een resultante is van hitte en luchtvochtigheid.

En er zijn een aantal plekken

waar we die natte booltemperature van 35 graden,

dus de onleefbaarheid, al hebben bereikt in de wereld.

Dat is al een paar keer gebeurd in India en in Pakistan.

Vooral de Indusvalais hier heel kwetsbaar voor.

En deze zomer zaten we ook bijna in Iran

waar je natte booltemperature had van bijna 34 graden.

Ja, oké.

Het is wel allemaal niet onvrolijk van te worden

in een en ander woord.

Nog positief uit te drukken.

Het is alleen maar doem en gloem.

Ja, als je naar de fysieke realiteit kijkt,

dan gebeuren er dingen die niet echt fijn zijn.

En we hopen bij deze ook dat onze luisteraus niet afhaken.

Helemaal ontmoedigd.

Natuurlijk, er zijn ook redenen om optimistisch te zijn.

Het is echt heel dubbel.

Je ziet dat enorm snel het venster zich sluit

om nog in te grijpen.

Er gebeuren van allerlei vreselijke dingen.

Maar tegelijk hebben wij wel de tools in handen

om er iets aan te doen.

We kunnen onszelf uit deze chaos redden.

En dat gebeurt ook, als je ziet,

de immense inspanning die gebeurt.

Wereldwijd, vooral om de economie te decarboniseren,

dus eigenlijk af te helpen van de fossiele verslaving.

Dat is immens.

Dat is een enorme opgave voor de mensheid.

Dus het compleet herdenken van energie, transportsystemen,

industrie, huishoudens enzovoort.

Maar dat gebeurt.

En het is wel interessant om te zien

waar het enorme rotvaart landen als Amerika op dit moment.

Maar ook China, India, de Europese Unie,

investeren in hernieuwbare energie

in andere industriele processen.

Waarbij we ook, daar heb je ook tipping points.

We nadelen nu het kantelpunt

waarbij de alternatieve energiebronnen

de fossiele overnemen.

Het internationale energieagentschap heeft recent

nog zijn prognoses moeten bijstellen,

positief moeten bijstellen,

omdat zij nu verwachten

dat dus de elektriciteitsopwekking

uit hernieuwbare energie,

die van fossiel, dus kolengas, olie,

zal overtreffen tegen begin 2025.

Dus niet meer lang.

Veel sneller dan verwachten.

Het wordt immens geïnvesteerd in hernieuwbare energie.

Dus wat onze energiesystemen betreft,

zijn we heel snel aan het gaan.

Je ziet ook dat de prijzen voor

in elektriciteit uit wind en zon

in veel gevallen al goedkoper zijn dan die uit fossiel.

Dus voor investeerders is het eigenlijk

een no-brainer.

Dat is ook de financiële logica

die investeren daar ook in.

Tegelijk natuurlijk is het altijd dubbel.

Het blijft een race tegen de klok.

En er zijn ook sectoren waar het heel moeilijk gaat,

luchtvaart, scheepvaart.

Er is ook heel veel weerstand.

Een heel belangrijk is bijvoorbeeld

het voedselsysteem, verantwoordelijk voor

een derde van alle wereldwijde emissies.

Dat keren.

Minder bosomhakken,

anders eten, minder vlees eten,

andere productiemethoden.

Dat blijkt veel moeilijker.

Daar zit de weerstand veel veller.

En in het globaal zie je ook wel

dat je dat moet ook wel zien.

Dus ondanks het feit dat we aan het racen zijn

naar een ander energiesysteem

blijven de emissies wel nog altijd stijgen.

Dan zie je hoe groot die opgave is.

En eigenlijk

voor 2025

moet de globale uitstoot

van Bruukkascassen piken.

Dat wil eigenlijk zeggen volgend jaar.

Moogen we maximaal uitstoot

en dan moet het razendsnel naar beneden gaan.

En wat je nu ziet is dat we dit jaar

nog een absolute record van globale uitstoot

hebben opgetekend.

En we zijn ook

volgens rapporten die daar

van bijvoorbeeld de EarthSystemScienceData

die houden al die cijfers bij

blijkt dat we heel snel ons koelstofbudget

aan het opsoeperen zijn.

Dus wat we nog mogen

de atmosfeer instuwen.

Dus het is heel dubbel.

Je hinkt echt tussen hulp en wandel.

En dan meer die Amazone ook afkaft

hoe lager dat koelstofbudget is.

Dus dat is weer zo'n feedback effect

voor onderstand.

Dus absoluut.

En daar zie je dat er als het over technologie gaat

en energie.

Daar zijn we eigenlijk vrij goed bezig.

Maar als voeding

vaak ook transport

wordt, is het veel moeilijker.

Dat wil dan toch eigenlijk

zeggen dat het klimaatakkoord

dat ze landen hebben ondertekend

in Parijs in 2015

dat we daar niet gaan halen.

En dat is waar de VN altijd op hamert.

We hebben nu nog één jaar

om te pieken in globale uitstoot

wat we dus nog altijd aan het doen zijn

en dan moet het razendsnel naar beneden.

In theorie kan dat nog

dat dat zou nog kunnen.

De vraag is of het in de praktijk ook

zullen kunnen doen.

Ook heel veel politieke weerstand

de typische discussie overhaalbaar

en betaalbaar die wij hier ook heel goed kennen

in Vlaanderen.

Maar dus ja, je hebt wel gelijk Samira.

Er zijn heel veel wetenschappers en waarnemers

die de anderhalve graad opgegeven hebben

en die zich nu volledig richten

op die twee graden.

Dat is die andere Drempel

Plan B.

Exponentieel dramatischer.

Maar dus het kan nog altijd, anderhalve graad

als we heel snel handelen.

Ja, goed.

Gek genoeg hadden we

in België deze zomer

wat we een normale belgische zomer

noemen

of toch al deze jaar lang zo noemen.

Maar dat voelde plots

als iets vreemd.

Het lijkt wel als of

normaal het nieuwe normaal

geworden is, dat we

er nu, ja, dat we daar aan gewend

geraken.

Ja, en je voelt ook naarmate

dat zomermaanden naderen

dat we daar ook bij onze redactie

vaak discussies over hebben over hoe

we over zulke rampen

en ook over zulke extremen

eigenlijk moeten berichten.

Ook nu in deze podcast gebruiken we heel veel

horen schat

dat vol superlatiefen eigenlijk zit.

En je probeert eigenlijk een urgentie

over te brengen die

heel langzaam is

op een bepaalde manier omdat die gevolgen

zich zo

langzaamaan eigenlijk tonen

komt die urgentie

dan ook niet helemaal over.

Dat is een heel dubbele manier om over te berichten

want

we moeten het hebben over die records

we moeten die hits

en die extremen allemaal beschrijven

maar de vraag is ook hoe dat dan overkomt

en in hoeverre kan je nieuwe insteken

vinden om die urgentie ook te

blijven benadrukken.

Het grootste gevaar

van de vaststelling

dat app normaal het nieuwe normaal wordt

en deze zomer is de uitzondering

die de regel bevestigt.

Het feit dat we over kwakkelweerschrijven

als groot nieuws is een duidelijk bewijzer

en die apathie of het gevoel

van het is toch te laat

dat is eigenlijk onze grootste

vijand bijna op dit moment.

We moeten wel er nog in geloven

dat er nog iets aan kan worden gedaan.

Voor wat ik had vorige week in een interview

met een belangrijke Brazilliaanse

klimaatwetenschapster

die na de mislukte Amazonentop

ze zijn er dus weer niet in geslaagd

om een harde stop

op ontbossing af te spreken

in de Amazonen

die Luciana Gatti geeft ze

als wetenschapster ook wanhopig

die ziet in haar modellen wat er aan het gebeuren is

ze ziet hoe dat woud

aan het instorten is

een van de grootste klimaatbuffers ter wereld

die ze heeft gezegd of ik naar een horrorfilm

kijk en niks kan doen

maar als je dan vraagt

verliees je dan de hoop en de moed

dan is ze heel ferm

dan zegt ze dat mag niet

we mogen nooit de moed verliezen

en die wanhop gemixt

met een soort van apathie

of lethargie of het gevoel

het is te laat

dat is echt een doodlijke cocktail

dus we moeten niet laten gebeuren

en hoe kunnen wij dan als media

we zitten in een cruciaaltijdsgevrucht

waar er zoveel moet gebeuren

en zoals ik zei, er gebeurt ook heel veel

en wij staan er als media

als waarnemers naar te kijken

waarbij je aan de ene kant ziet van

ons leefmilieu

ons klimaat gaat om zeep

en tegelijk is er zoveel wat we wel doen wat goed is

en ik denk dat we

continu weg en weer

geslingerd worden ook wij als journalisten

tussen die hoop en die wanhop

en dat het de bedoeling is

pijlers belichten

dat we zowel blijven schrijven

over hier had het volledig fout

en dat we dat ook niet onder de mat vegen

om de mensen niet te ontmoedigen

maar dat we tegelijk ook vertellen

hoe het wel kan

waar de kansen zitten voor onze economie

voor ecosystemen

voor een betere planeet

en daar moet je ook over blijven schrijven

laat ons hopen dat de podcast goed binnenkomt

maar dat denk ik wel

bij de Leisterhaar

graag gedaan

dit was vandaag

de dagelijkse podcast van de standaard

bedankt voor het luisteren

volg ons op Spotify, Apple podcast

of een of andere podcastplatform

als een gratis FDS podcast

kan je niet alleen ons werk beluisteren

maar ook de beste podcasttips terugvinden

alle credits van de podcast die je net hoorde

vind je op standaard.be

schijnenstreep podcast

reageren kan via podcastatstandaard.be

Machine-generated transcript that may contain inaccuracies.