DS Vandaag: Bonus: Radar. Veerle Baetens en Lize Spit vertellen over ‘Het Smelt’
De Standaard 11/1/23 - Episode Page - 43m - PDF Transcript
Veerle Bates en Lisa Spitt zijn op bezoek.
De ene schreef de bestseller, het smelt.
De andere schreef de film met dezelfde naam.
Ik heb het vijf keer gelezen.
En ik ben begonnen met gewoon alle cijnes.
Alle, alle, alle cijnes op post iets te zitten.
Mijn thuis doet dat eigenlijk opnieuw.
Ja.
Dat verschoot ik wel van.
Ineens, ja, we gaan eerst alles op kaartje zitten.
Ik zei, nee, ja.
Nee, nee.
Niet terug.
En dan zaten we er weer negen maanden.
En ondanks dat ze met hetzelfde verhaal aan de slag gingen,
blijkt het schrijfproces toch een heel andere ervaring.
Bij mij een proces van een zijgang of zo.
Ja.
En bij jou een proces van wam, ja.
Ja, ja, ja.
Naar buiten terwijl ik daar meegenomen
en dan mijn eigen ding daar ook,
mijn eigen pijnen als kind ingestoken of zo.
Wat ook wel mooi vindt is dat als je het boek echt goed kent,
dat je heel veel dingen herkent in andere dingen.
In andere dingen.
Dus je hebt dan bijvoorbeeld een scène waarin dan iets aan de muur hangt
en dan komt dat uit een andere scène in het boek.
Ja, ja.
En je hebt heel veel dingen gerecycleren,
de muziek die dan speelt, die komt dan ergens in het boek voor.
Je hebt gewoon de hele tijd toch dat dat universum bewaar blijft.
Ja.
Als ik nu wel een derde keer ga kijken morgen met de première,
ik ga geen keer weer dingen ontdekken.
Ja, ja.
Dat heeft ze daar gestoken.
Dat heeft ze zo gedaan.
Ja.
Ik vind het leuk om het te spelen, want ik vond die elementen zo prachtig
dat ik die niet kwijtwou.
En dat ik dacht van ja,
hoe kan ik die dan toch misschien ergens anders in introduceren ofzo.
Ik denk dat ze zelf nog weinig introductie nodig hebben
en ik ben heel blij dat ze bij mij hier in de studio zitten.
Veerle en dieze, welkom bij Radar.
Radar.
Radar.
Ik zie je goed op de podcast.
Veerle en dieze, hoe voelt het nu dat de film er is?
Zucht.
Voor mij wel een afsloting van iets, van een decennium.
Ja, want je hebt er jaren aan gewerkt.
Zeven jaar.
Zeven jaar.
Zeven in totaal.
Ja.
Tot nu, misschien is dat tot nu al acht, ik weet niet.
In 2016, april 2016, ben ik begonnen.
Dus het is wel een opluchting ergens ook.
En een positieve opluchting?
Ja.
Ik ben blij dat het er is.
Gaat er negatieve opluchting?
Dat is een goeie vraag.
Bestaat er negatieve opluchting.
Dat komt misschien een beetje af.
Ja, wel, tuurlijk.
Dus dat film nu...
Wat dan?
Dat jij nu echt al op je luchtenfactie is,
of je weet hoe het nog te ontvangen.
Toch niet ben ik je al meteen in de vraag aan het stellen.
Nee, nee, maar dat is goed.
Dat is goed.
Is het al opluchting, of is het totdat het kind de wereld in is
en wat je weet hoe dat rapport je reageert?
Ik heb al wel fijne reviews,
we hebben al fijne reviews gekregen,
dus dat is al aan het begin.
Ik vind wel heel die Dameria-circus er rond,
vind ik wel heftig.
Dus ik denk als daarachter terug is,
dat het echte opluchting gaat zijn.
Die podcast zoals vandaag.
Ja, maar dat vind ik nog gezellig,
maar het is zo...
Ja, alles bij ene.
Ik voel mij soms een herdershond soms.
Oké, maar daar nog geen zin in.
Jij bent wel de mama.
Ja.
En je wilt dat dat heel goed behandeld wordt.
En je ziet dus wel een beetje achter wat mensen aan.
Ja, en hoe belangrijk zijn die goede reviews voor jou?
Ja, je kunt er niet omheen.
Als er slecht over je film wordt gesproken
of over je maaksel,
dan is dat niet fijn.
Maar belangrijk...
Ik vind het belangrijker dat...
dat het mensen raakt en dat ze geraakt naar huis gaan of zo.
Allee, ze raakt in de positieve zin wel, he.
Dus ja, het is dubbel.
Ja.
En voor Lise, want ik kan mij voorstellen
dat het smelt ook eerst en vooral jouw baby was.
Je won er ook een hele awasleest aan prijzen mee.
Het is ook vertaald in meer dan tien talen.
Hoe is het om...
dat verhaal dan vervormd te zien?
Ja, zoals speciaal van mij,
is het ook wel een einde nu van een...
van een klein tijdperk,
omdat dit één van de laatste dingen was
die het boek nog...
of waar ik voor het boek nog een soort van opwachtig heb.
Ja, dat was al van in het begin duidelijk dat die film er kwam.
Maar alle vertalingen zijn inmiddels verscheenden en zo.
En eigenlijk heb ik alle promo-werk voor dat boek.
En zo is het echt helemaal afgerond.
Ik moet bijna nooit meer nog naar buitenland
om een vertaling of zo je voor te gaan helpen
en dan in de markt een beetje aan de lezer brengen of zo.
Dus vet dat de film er nu is,
is ook wel zo'n soort van het laatste
wat er zo nog...
Een remake, hè.
Ja, slecht.
Maar nee, dus, ja, ik vind het wel bijzonder
dat het...
dat het een andere publiek misschien nog gaat bereiken
dan dat een boek kan,
want een boek heeft altijd een beperkte publiek
omdat het gewoon net iets hoogdrempliger is
om het helemaal te lezen dan om naar de cinema te gaan, denk ik.
Dus je spreekt daarmee een ander publiek aan met het verhaal.
Maar ik zie dat wel voor mij als twee lossen gegeven zijn.
Ik heb het boek aan de film en ik heb daar ook al heel vaak benadrukt
in interviews dat het boek is mijn werk geweest
en de film is verlen naar werk.
En ik...
En het is gebaseerd op dat boek
en ze heeft dat boek gebruikt natuurlijk
om haar ding, om haar verhaal te vertellen.
Maar ik zie dit bijna...
Ik zie dit bijvoorbeeld niet als een vertaling van het smelt
of een vertaling van je boek.
Dat ligt heel dicht bij je eigen werk
en dan staat je echt naast de vertaler
en dan heb je allebei dat ene werk afgeleverd
en ik vind dat nu bij de film anders.
Ik sta niet als in...
Ik sta naast vele, maar ik heb het gevoel
dat het toch nog meer nu verlen naar haar project dan dat van mij of zo.
Het is...
Omdat het...
een creatieve verwerking is ook.
En natuurlijk, je moet keuzes maken en zo.
Je moet je eigen noodzakelijkheid vinden
in dat verhaal waarin je dat wilt maken.
En dat heb je ook echt heel lang naar gezocht
en je dacht, oké, maar wat vind je?
Kijk nu belangrijk.
Waar moet deze film voor mij over gaan?
Dat is een zoekproces geweest ook en zo
en een...
een...
een interessant proces.
Dus ik...
Ja, ik vind wel...
Ik vind...
Om over de film te praten is voor mij, ja,
ik sta natuurlijk een beetje aan de zijlijn.
Want ik heb...
Ik heb niet meer knopen doorgehaakt.
Dat heeft Veerle echt...
samen met mensen met wie ze zich omringt heeft gedaan.
En had je wel tijdens het schrijven
het idee van hier zit een film in?
Ik heb dat nooit zo geschreven met het idee van
ah, dan gaat het misschien verfilmed worden.
Ook al ben ik zelf van opleidingscenarist
en heb ik heel veel vrienden in de filmwereld.
Voor mij is dat scenario schrijven
altijd een manier geweest om...
literatuur te schrijven.
Ik ben ook die studies gaan volgen.
Ik heb een audiovisuele opvelling gevolgd
met twee afstudieerjaren.
Dus een bachelor en een master scenario schrijven.
En dat was ook omdat ik boeken wilde schrijven.
Niet omdat ik dacht aan,
dan ga ik daar films mee maken.
Dus ik heb nooit bij het schrijven van deze roman gedacht.
Als ik die dan zo opschrijf,
dan zit daar een film in.
Ja.
En hoe hard werd je dan betrokken in dat proces, Lise?
Want je hebt, zoals je zegt,
een achtergrond als scenario schrijver.
En ik las dat de producent,
Dirk Mimpes, tegen jou zei van...
Tof boek, Lise, we willen het graag verfilmen,
maar zonder u.
Ja, ja.
Ja, Dirk Mimpes is nu ook niet meer de producent.
Dat moet altijd even duidelijk maken.
Dirk heeft dat ge-
aangekocht, dat boek.
En hij is een jaar later, denk ik ongeveer,
op pensioen gegaan.
Twee jaar.
Twee jaar later.
En dan heeft hij dat project doorgegeven.
Is niet waar verkocht, denk ik één.
Aan Bart van Langenink van Savage Film.
Dus er zijn twee producenten geweest,
die zich over dat project hebben gebogen.
Dirk was dus degene die mij oorspronkelijk sprak,
omdat hij die rechten had gekocht.
En ik denk dat hij eigenlijk nog een klein beetje
een slechte naastmaak had van ene samenwerking.
En mijn schrijvers ook die,
zonder in de tijd te trainen.
Ik zie veel hier al kijken.
Die het moeilijk vonden om het los te laten.
En ik denk dat dat voor mij sowieso al wel makkelijker zou zijn geweest,
omdat ik al weet wat voor een project een scenario schrijven is.
En dat ik ook veel beter misschien kan inschatten
hoe de film zich tegenover het oorspronkelijke boek verhoudt.
Maar hij zei dat wel.
Of gedoed het.
En je neemt de verantwoordelijkheid.
Hij heeft dat wel eerst aan mij aangeboden van
moet jij het zelf uiteindelijk gaan doen.
En dan zei ik van ja nee,
dat wil ik niet.
En dan zei oké,
maar dan moet je ook wel echt afstand doen
van de auteursrechten.
En dan moet je het echt aan iemand anders geven.
En dat vond ik eigenlijk wel prima, zo hoor.
Ik had nooit, ik heb mij dan nooit,
ik heb me dan nooit spijt van gehad.
Want ik heb hem opgelucht geweest.
Ja,
want ik kan mij wel inbeelden
dat je tijdens het schrijven van het smelt
je hebt een hele wereld in je hoofd,
elke karaktertrek,
zenu-trek van de personage.
Hoe is het dan om die wereld
tot leven te zien komen in de film?
Komt dat dan in de buurt van wat er in jouw hoofd zat?
Dat is een tricky vraag.
Nee, dat komt niet in de buurt,
dat het zo persoonlijk is wat je voor je ziet.
Ik heb ook bepaalde dingen die ik niet voor mij zag.
Dat is het gekke juist,
dat ik bijvoorbeeld voor mezelf geen idee had
van hoe Eva eruit zag het hoofdpersonage.
Of toch zeker niet de kleine Eva.
In mijn hoofd,
dat is een ik persoon als verteller.
Dus je zit echt in het hoofd van Eva
en ik zat in het hoofd van dat meisje
en ik heb nooit nagedacht
hoe ziet hij er aan de buitenkant echt uit.
Dus eventueel langer,
kort daar,
dan had ik mij nooit een beeld bijgevormd zelf.
Dus ik kan soms als ik zat te singeren
dat mensen met foto's kwamen.
Maar volgens mij is dit Eva
en dan gaat ze vaak naar de hoofd van iemand of zo.
En dan dacht ik had het ja, leuk voor die mensen.
En bij de film eigenlijk,
toen ik vond wel
er is een verschil tussen wat je dan ziet
op set en uiteindelijk het resultaat.
Ik ben twee dagen meekomen kijken op set
en dan liep ik zo binnen in een benauwerij
die ze dan helemaal hadden ingericht.
Alleen de settruster had het dan gedaan.
En toen voelde ik wel echt iets van die sfeer.
Je hebt dan die Samsung-worst in de etalage
en je hebt die slogan
die daar achterop in de winkel hangen
en die in de hele kei.
Dat vond ik wel zo.
Dan stapte ik dan het universum binnen van dat boek wel.
Maar dan de uiteindelijke gezichten
en de locaties en zo.
Dat is zo specifiek.
Als je het schrijft,
zit dat ook zo specifiek voor je.
Dus niet van Eva als personage,
maar van de ander had ik toch wel een klein beetje
een soort van gevoel.
Dat is anders dan wat je daarbij voorstelt.
Dat kan ook niet.
Ik denk dat dat bij geen enkele lezer
dat dat gaat kloppen.
Maar je aanvaart dat dat iemand anders zijn beeld is
en dat klopt dus eigenlijk ook wel ofzo.
Dat kan allemaal naast elkaar bestaan.
Vond jij dat moeilijk?
Veel om daarmee aan de slag te gaan
met een bestseller aan de slag te gaan.
Is dat een cadeau geweest of?
Dat is absoluut een cadeau
en tegelijkertijd natuurlijk een gegeven gescheed
zoals iedereen zegt.
Maar ik ga ook nog wel even zeggen
dat tijdens het schrijven
ik ook geen beeld had van wie daar Eva ging worden.
Omdat je eigenlijk werkt met het geen
dat u toekomt
en je werkt op de duurlijk
met heel veel mensen samen
die ook allemaal hun idee hebben
van hoe dat er moet uitzien.
Zowel uw art director, als uw cameraman,
als uw kostumontwerper.
Iedereen heeft daar zijn idee over
en uiteindelijk het geen wat u toekomt
of het geen wat u nu schoot geworden wordt,
gek Rosa.
Dat was ook niet
hoe had ik ze niet gedacht ofzo.
Maar zij was de perfecte
Eva uit al die castingen.
Dus dan ga ik wel werken
met de dingen die je krijgt
ofzo met de ingrediënten die er voor u komen te liggen.
Dus dat wil ik nog even
ook zeggen.
Toen ik het schreef
heb ik de film zo niet gezien ofzo.
En ik voel ook een andere sfeer
in de film zitten dan in het boek.
Maar dat is niet bewust gedaan ofzo.
Dat is ook eigenlijk
een film komt soms
en denk een boek ook
als je er lang genoeg op werkt
boven borrelen ofzo.
Dus als er een destilaat wordt getrokken
en uiteindelijk dat destilaat op de duur
doet als zijn eigen werk.
Het vuurken is aangemaakt
in die ingrediënten zijn er
en dan
komt er terwel uit ofzo.
Maar het is het vergiftigd geschenk.
Iedereen zegt
je moet alleen van half
of van ondermaatse boeken
films maken.
Maar ja, ik vind dat ook zever.
Want als je dan ziet
No Country for Old Men
hoe een goeie film is daar geworden
hoe een goeie boek is daar de route
hetzelfde.
Ik pak nu wel twee keer
dezelfde schrijver.
Maar als voorbeeld.
Nee, ik
ik heb dat met veel plezier aangenomen
en ik ben ook een beetje
overmoedig geweest.
Dat weet ik wel.
Maar ik ben ook een harde werker.
Dus ik weet
dat ik
het beste van mezelf gegeven heb
om dit
als resultaat te krijgen.
Want je zegt
ik heb dat met plezier aangenomen.
Eigenlijk heb jij een simpel briefje
aan veel gegeven met erbij
wil je dit verfilmen?
Het was Dirk die dat briefje
net geschreven had.
Ja dat heb ik niet.
Nee, het was Dirk zijn idee denk ik
om mij daarop te zetten
als regisseur.
Ja.
Dus het was hij die
ik heb met hem broken circle break
dan gemaakt.
Ik heb ook kolen 37 meiën gemaakt.
Dus we hebben heel wat watertjes
doorzwommen samen.
En dus
dat was
ja, dat was het resultaat
dat hij wel voelde aan mij van
oké,
ik had dan ook tabula rasa
meegekreven.
Dus hij voelde wel
dat ik
het goesting had om te maken of wat.
Vroeger in het proces,
allerlei vroeger,
aan het begin van een proces
te komen te staan.
Dus voilà.
Hij wist wel meteen Dirk
toen van dit moet een film zijn
die van een vrouw wordt regisseerd.
Dat had hij mij wel meteen gezegd
van ik weet nog niet exact
wie het wordt,
maar
het zal wel een vrouw zijn.
Dat vond ik wel heel tof.
En slim.
Slim mannen.
Zeker
in deze perioden
of zo,
vrouwen komen meer en meer
aan het baltje,
meer vrouwelijke cineaste
die toch anders kijken naar
dat verhaal of die gebeurtenissen
en dat ook anders in beeld gaan brengen.
Wat denk ik in dit geval
en dit tijdperk
zeer nodig is
en zeer belangrijk.
Hoe had dat er voor een man dan
uitgezien?
Dat weet ik niet want je hebt natuurlijk
verschillende mannen.
Maar
ik merk wel
als je kijkt naar de film
geschiedenis,
kijkt de man naar zo'n
want ik wil natuurlijk
niet te hard spoilen,
maar naar zo'n
gebeurtenissen
op een observerende manier
meer,
op een afstandelijker manier
waardoor het risico loopt
iets
opwindends te krijgen.
En ja.
Ja, terwijl het alles behalve.
Alles behalve dat
mag zijn
of worden voor een kijker.
Want voor wie het verhaal
nog niet kent
kunnen jullie even
schepen waarover het gaat.
Schappen, want als ik
het boek zou,
het zou
een beetje om het zo
met te zeggen,
het zou iets anders uitkomen
dan als je de film pitcht.
Oh, maar dat is misschien
interessant.
Ja, je hebt een boek
en dan kijk je het in.
Je hebt eigenlijk voor
het smelt,
voor het boek heb je
verschillende pitches
en de eerste pitch is
meer de plot pitch.
Dat is ja,
een vrouw
die rijdt
terug naar haar geboorte dorp
met een blok ijs
in de kofferbak van haar wagen
en ze is van plan
om een confrontatie
aan te gaan met het dorp
waar ze
een paar jaar geleden is
vertrokken.
Hetzelfde pitch als de mannen.
Ja.
En de vraag is dus
van ja,
wat is er gebeurd
in dat dorp
dat die vrouw
na zoveel jaren
de noodzaak voelt
om zich
zichtbaar te maken
of onzichtbaar te maken
of om een datapleeg
die maakt
dat het aandacht
op het dorp getrokken.
En aan de andere kant
is voor mij vooral
het smelt
een boek over
opgoeien
in een
gezin
waar je
niet voldoende gezien wordt,
binnen in een dorp
waar
mensen elkaar de indruk geef
en elkaar te zien
maar
uiteindelijk
zich toch ook terug te prooien
op zichzelf
uit het behoud
voor elkaar
maar vooral
de mensen die het dicht bij hun staan.
Dus voor mij
gaat het echt over
hoe kan
een kind
in dit geval
een meisje
overal tussen doorvallen
en uiteindelijk
zo alleen
komen ze staan
binnenin
waar eigenlijk
heel hechte structuren
zouden moeten zijn
een heel klein dorp.
Ja
en het gaat natuurlijk
ook over
de mentaliteit
denk ik van
een hele kleine gemeenschap
dat is iets wat ik heel vaak
heb gehoord van lezers
ook van
dat het
ondanks aan iedereen
even heftige
gewelddadige dingen
meemaakt
als die personages in het boek
dat er toch iets van
die
ja die Vlaamse
ja
bekrompenheid vind ik
zo lelijk wordt
want dat is niet alleen
maar iets van die
Vlaamse identiteit
in zit echt zo
die
die zwijgzaamheid
en ieder voor zich
en als je er niet over praat
dan
dan
dan houden we het zo klein mogelijk ook
dus
ik merk dat daar
dat drankmisbruik
is ook iets heel erg
ja
uit de jaren 90
en die jaren 90
als tijdsgeest ook
en zo
dat is iets heel veel
specifiek
cultureel in denk ik
vanuit
vanuit
het Vlaamse
ja
maar ja dat was
een lange pitch
nee nee
je hebt gepitcht
en dan heb je
heel lang uitgebreid
het themaat is uitgebreid
maar nu zijn we wel helemaal mee
ja
ja ik vind het grappig
want als ik interviews
heb met Nederlandse
journalisten
dan hebben we
het ook over die
Vlaamse identiteit
en
tegelijkertijd
vinden ze ook dat we
heel interessante films maken
omdat het zo
broeiend is
en het ziet daar
maar het komt er niet uit
en daar gaat het ook vaak
over
dat soort van
we gaan het er niet over hebben
ja
ik vind dat ook wel iets
heel katholiek
ja
en ik heb dat uit de film
proberen te houden
omdat ik
omdat ik vind dat er al
zeker niet
verleden heel vaker
erover ging
over het katholicisme
en de kerkdoren
en zo
en ook omdat dat
niet mijn ding is
wat ik in het boek
vooral door geraakt was
is
enerzijds
de relatie tussen
Tess en Eva
Tess
ja, als het jonger is
dus je van Eva
ja
uiteindelijk
heeft
dat niet de film
gehaald als hoofd thema
maar ik was daar wel
heel erg door
door
ontroerd
door dat soort van
ik
lijk een bridge over
troubled water
ik zag echt een ravijn
altijd
en Eva die zich erover legt
en Tess die er kon overlopen
en zij die gewoon
ja, als je over
over een ravijn ligt
kun je zelf niet meer redden
want ja
je stort toch naar beneden
maar dat is
uiteindelijk niet geworden
en daar heb ik het dan over
laat
het geen dat er voor mij dan is
dat
naar boven gekomen is
toch wel die
die
die eenzaamheid
en dat willen plezen
en dat willen gezien worden
van de jongen Eva
die dan zo iets dramatisch
meemaakt
in
hoe zou ik het zeggen
in haar
goestingen
om gezien te worden
en ermede door haar eigen dader
dan zo iets ergens meemaakt
waardoor ze zich
volledig gaan verstoppen
ja
en voor
ledig begraven
en bevroren
daar blijft ofzo
en
die
die aandoenlijkheid
dat vond ik
daarbouw ik mij op concentreerd
dus ik
ik ga meer inzoomen
denk ik nog
terwijl jij eerder
als een dissocierend iemand
vind ik
boven
het dorp
en de Eva
uitzoeft zichzelf eigenlijk
ben ik eerder
een derde persoon
die gaat inzoomen
of dicht bij dat kind blijft
en dicht bij die persoon
wil blijven
en probeer
de hand vast te houden
maar dat gaat natuurlijk niet
want je ziet te kijken
en
je zei getuigen
ik wou eigenlijk
een publiek
voor haar schepen
een getuigen
een familieliet
iemand
die kijkt
iemand die kijkt
maar die natuurlijk niet kan helpen
wat ook
het geval is
in het verhaal
dus niemand
die
ik zeg niet kan helpen
maar
door wat dat er gebeurt
is kan er niemand helpen
want zij komt er ook niet mee naar buiten
het ligt ook zo diep
in zichzelf
in haarzelf begraven
ik vind dat
een heel schone
zin
van
Arthur Japeur
die
van schitterend gebrek
sommige mensen dragen
hun verdriet aan de buitenkant
waarin iedereen het kan zien
en dus
er een
resoluutie kan komen
mensen dragen
ook hun verdriet vanbinnen
waardoor het hen
ongezien
uitholt
waardoor het blijft
etteren
en daar
vind ik
alleen of van het belangrijk
voor de film
ja
ik las ook ergens
dat je zei
ik heb onverwacht
een film over
mezelf gemaakt
ja, dat is dan
een titel
onverwacht, dat gaat dan
echt wel over de kleine Eva
en die goesting
om gezien te worden
dat zich eigenlijk ook
wel in de volwassen Eva
verder zet
ik denk meer dan in het boek
ik denk dat het haar
meer lukt
ik denk dat Eva
volwassen in het boek
ook gezien wilde worden
maar
daar minder in slaagt
dan de Eva in de film
en in die zin is het wel
een film
die
die raakflakken
met mij heeft
als
jong meisje ofzo
ja
weet je wel
ik heb absoluut
geen dramatische belevingen
alleen
het dramatische gebeurtenis
meegemaakt
hoe zeg je dat
in mijn leven
om
tot de Eva te komen
de volwassen Eva
in de film
of in het boek
ik vind zelf wel
dat de film
ook meer gaat
over trauma dan
het boek
als die in de film
ook veel meer aandacht
hebben zetten
het heden
in het boek is het heden
eigenlijk
of ja, de 30-jarige Eva
is eigenlijk een technische ingrepen
om een verteller te introduceren
die
meer annonceert
en met meer
een bredere woordesschat
en met meer inzicht
over de dingen al kan nadenken
en in de film
is de 30-jarige Eva
echt een
ja, ik vind dat toch
echt
een verhaallijn geworden
die op zich kan staan
niet enkel
als een techniek
maar ook echt
als een personage
waarmee je gaat meeleven
waardoor de film
daardoor
ook veel meer
iets zegt over
wat is trauma
en wat doet dat met iemand
die erna nog
zich moet ontwikkelen
terwijl
het boek echt inzoekt
wat gaat er
aan trauma vooraf
of hoe
welke laag
uit welke laag
bestaat trauma
maar die
kijkt er niet op terug
ofzo
in zekere zin
het stopt ook
met al trauma ofzo
daar stopt
het bestaan van
Eva als
mens die
open kan staan
eranderen ofzo
en dat is
denk ik wel
een verschil
dat vind ik
veel meer mooi
dat dat daar
veel meer over gaat
terwijl dat
bij mij
het zijn
ze schrijven
het boek
veel minder
als iemand
als ik had moeten zeggen
voor mij is
dat een boek
dat gaat over
het gevolgen
van trauma
en van
ja, moet ik dat nu
benoemen
zonder
wat gevoel
een verraad
zeer diep geslangen
dan had ik
een ander boek geschreven
als het daarover zou moeten gaan
hoeveel dat trauma
en wat dat dat doet
met de mens ofzo
dus is veel meer de aanloop
daar naartoe natuurlijk
het is wel tof om te zien
dat je zelf
veel ontdekt
ook in het verhaal
dat je er
van hebt gemaakt
ik wil nog
even iets zeggen
wat ik zo prachtig vind
dat in uw boek
ook die families zijn
die gezins zijn
en dat waren ook
degenen die mij het meest raakte
het spelletje
tussen de kinderen
en de mechaniek
om een verhaal
vooruit te stuwen
terwijl die gezinszijn
er gebeurt
eigenlijk te weinig
om daar
een mechaniek van te maken
van de film
en ik heb heel erg gemerkt
dat in
zelfs in montage
nog
gezinszijn zijn gesneuveld
omdat ze
te hard
op dezelfde nagel
zaten te kloppen
en dat werkt
super mooi in het boek
ja
maar niet in de film
omdat het niet
stuwend genoeg is
ja
dat vond ik wel spijtig
ja
een van mijn lievelingszijnissen
is daardoor
de kersenboomzijn
is daar ook gesneuveld
maar
maar ja
ik zeg het
een film laat zichzelf
ik denk een boek om duur ook
laat zichzelf dikteren
op een gegeven moment
dus ja
wacht
nog even
normaal zien we jou
op het scherm als actrice
nu zat hij natuurlijk
achter de schermen als regisseur
op zich is dat al nieuw
maar
alsof dat ook niet genoeg was
heb je ook nog iets
het schrijven van het scenario
mee voor jouw rekening genomen
hoeveel
paniek aanvallen of
sinew inzinkingen
heeft jou dat afgelopen jaren
me zorgt
ja best wel veel
ik ga maar echt nog
een moment herinneren
dat ik thuis heb
en hier
zeg ik dat graag
ben geschreven persoon
want dan mag ze er altijd iets
verschrikken
want al die kopt zijn boven
dan zie je mijn kopt in de stem
worden ze niet
dat
is dat ik echt
bijna letterlijk tegen
een vermuur naar beneden
geleed
op de grond
met mijn poep
en dat tegenover
mij geert in de zetel zat
en ik zei
het gaat niet
er zit te veel
tegenal kan er te werken
in mijn gevoel
er is iets heel fatalistisch
aan het filmen
aan het verhaal
aan het boek
er is ook iets heel vitaal
en in de film
moesten we dan ook vitaaler
maken omdat
het gaat over actie
en niet over literatuur
dus je hebt een
heel passief hoofdpersonage
in het boek
die prachtig vertelt
en dat u boeit
maar als je daarin
een film steekt
dan moet je met een
allerlange voice over
beginnen werken
en dat wou ook niet
en ze heeft iets vitaal
en
naar een film toe
werkt altijd toch
naar een soort van resoluus
of geweld naar
een catharsis toe
of werk veel wat
en daar
met het einde
dat er lag
vond ik verschrikkelijk moeilijk
dus dat ik dacht
het gaat niet
ik zie echt
nog dat moment
dat ik gewoon
in NNZ1 was
waarom
heb je toen gedacht van
stop voor mij
nee, ik geef niet op
ik kan dat, nee
dat dit zou zijn
ik kan het niet zou het zijn
of ik doe het niet goed
of ik val de snee
ik wou echt niet opgeven
want je zegt ook geert
dat is je man
die deed ook het geluid
voor de film
hoe hard wordt dat dan
deel
van
je relatie
het gezin
ja
een groot deel
ik zeg altijd
dat is de vierde persoon in huis geweest
omdat je
schrijven
dat wil jij denk ik
ook wel hebben
dat is niet alleen
achter je computer
dat is daar ook
mee in je hoofd
rondlopen
alles wat je bekijkt
alles
heel je leven
draait er rond
ja
als je naar een museum
naar een film
gaat kijken
als je muziek beluistert
alles
staat gewoon
in teken van
die film
die film
ja
en dat is dan wel
dat wordt wel
veel ofzo
van daar
opluchting
ook, ik kan het loslaten ofzo
en ook dat jij dat ook
als je een boek schrijft
dat dat ook daar
ja
maar dat is niet zo
echt een vierde persoon
omdat je daar
omdat ik al schrijvende
daar niet heel veel over praat
met anderen
dat is meer een soort van
je verstrooitijd
of je
privetijd
je intimiteit
met jezelf
wordt daar volledig
op gesloopt
ja
dus elke seconde
die je doorbrengt
zonder dat je met iemand anders
over iets praat
met dat werk
ja
maar ik praat hetzelfde
dan met vrienden
ofzo
over waar ik letterlijk
mee bezig ben
nu heb ik ook eigenlijk
al twee jaar geschreven
aan mijn nieuwe boek
en heeft nog nooit iemand
iets gelezen
nu pas voor de eerste keer
eigenlijk ga ik iemand
beginnen lezen
dus als het is heel
in die ontstaatsproces
dus dan is er zelfs schrijvers
die een heel boek
helemaal afverken en dampen
voor de eerste keer
iemand te laten lezen
terwijl bij een film
moet je veel
neer verantwoording afleggen
van wat je gaat maken zetten
als je hem wilt maken
moet je het geld klaar hebben
als je scenario af is
dus je moet
voortdurend
pitchen
en vertellen
en promoten
en je producent
daarin betrekken
niemand
al ja, bedoel
een boek is een afgewerkt product
en als je gelukt is
dan
dan sturen ze het weer
en dan gaat er aan iets anders werk
of ze publiceren het toch
ik bedoel
dat gebeurt soms ook
dat ze niet slukt boek
als ze nog gewoon
op de markt brengen
omdat het aangekondigd is
maar
je hebt veel minder proces
op je vinger gekeken
ja
ja
eigenlijk al van in het begin
moeten jij
weten te zeggen
overal je het wilt hebben
in uw film
ja
ja
dat is gek
nee, je weet het
dan is het al gewoon niet
want je kunt over zoveel dingen
hebben
dat uit dat boek kan voortkomen
weet ik veel
ja
dus ja
ja
ja, dat is lastig
ik zit zelf
ik ben al een paar jaar deel
hier in het Vlaams Audiovisueel Fonds
ah, ja
al die mees
ik zit voor de film
subsidering
voor het pitch comité
dat is een soort van comité
dat ze hebben ingelast
sinds een paar jaar
voor mensen
nog maar beginnen
aan het scenario
aan de aanvraag voor scenariosteun
waarbij mensen hun idee moeten komen
pitchen om te kijken
of ze verder mogen
of ze mogen beginnen schrijven
ja
en ja, ik zit in die commissie
en ik doe mijn best om
om te proberen
inschatten van oké
krijgen die mensen
de toegang tot
de optie die aanvragen of niet
maar hoe moeilijk
dat is dan omgeveer de wereld
dat je eigenlijk
voor je iets gaat maken
al moet kunnen vertellen
aan anderen
waaruit dat bestaat
en zo
dat is niet gemakkelijk
maar ja, het gaat ook om
veel geld
dat is het lastig aan film maken
dat je het niet alleen kunt doen
en dat er heel veel
je kunt je wel op je zolderkamer
kunnen ook blijven
dat kan
je kunt op je zolderkamer
zitten in het alleen doen
maar
ik weet niet
waarom dat dan
voor scenario
ja
je hebt voor een film natuurlijk
ook wel je personages nodig
en je acteurs
en je team
tuurlijk, maar dat komt pas achteraf
dus ik heb het gevoel
dat je als schrijver
het eerst
moet maken voor een leraar geschrijverd
terwijl scenaristen
die gaan dat studeren
die zijn scenaristen
die worden daarvoor betaald
veel te weinig
ook tegelijkertijd
het vervelende aan films maken
is dat niemand dat zelf kan betalen
en de producent
is niet zoals een uitgever
dat hij een fonds heeft
en geld heeft om dat boek uit te geven
en zo probeert hem eens
een schevende drijf te zijn
die hebben die subsidiering nodig
dus je moet voortdurend
van in het begin
verantwoording afleggen
voor waar je al dat geld voor nodig hebt
ja
dat is toch nog anders
dus dat maakt u minder vrij
denk ik echt
vandaar
dat literatuur
zo'n ideale wereld is
ook omdat je nooit
als je een vliegtuig
laat overvliegen in een roman
moet je nooit nadenken
kunnen we dat betalen
alleen je bent zo vrij
om alles te bedenken
wat je wilt
en in een scenario
als je dat schrijft
je kunt dat wel opschrijven
met elke zin die je opschrijft
met iets dat door de lucht vliegt
kost gewoon
je budget
en dat moet er mee aan de slag
ja
een scenario ofzo
daar is niet af
het is pas af als de film af is
dus dat wordt nooit
als af iets bekeken
een scenario
het is een middel tot
tot iets te komen
om in zin te zoomen
op de personages
want het personage Eva
heb jij de film gezien?
ja ik heb de film gezien
ik vond die heel straf
het personage Eva
vond ik ook heel sterk gespeeld
door een erzijds
Charlotte Bruyne
die de volwassen Eva speelt
en dan Rosa op Marchant
die de jonge Eva vertookt
en ik vond het heel straf
ook om te zien
hoe die twee zo'n
fysieke gelijkenissen vertonen
en dan vroeg ik mij af
op welk moment wist je
dit worden mijn hoofdrolspelers
ja sowieso
wou ik eerst de kinderen kaasten
omdat dat moeilijks te vinden is
en dat zijn lange processen
want je begint met 2500 kinderen
die een video kunnen insturen
die zie je dan allemaal
alleen, dat is verdeeld werk
het is niet dat ik ze
alle 2500 gezien heb
en dan
slingt jij gegaan in het rechterbeweging
naar u vijf kinderen
5 hoofdpersonages
en de eerste die uit de bus valt
is Rosa sowieso
want dat was belangrijk
en daarom hadden dan
de rest
kaasten
en ja
ik had natuurlijk
Rosa als kind als voorbeeld
en dan ga je op zoek van
welke acteurs bestaander
actrices bestaander
die op haar zouden kunnen lijken
wat ik beondering voor heb
en voor mij viel
eigenlijk Charlotte vrijrap uit
de bus en het grappige is dat
Rosa
met haar gezin
ook al het nadenken was
wie zou mij kunnen spelen
en die hadden ook aan Charlotte gedacht
en dan had ik ze samen
in de ruimte gezet
en ik zag het wel gebeuren
maar dan moet je weten
dan komt er nog
een styling
moment
waar je eigenlijk
Charlotte vooral
naar Rosa toe beweegt
in uiterlijk
en dan ga je het over door
Wing Brauwe zachter maken
toch ontkleuren
en meer naar Rosa toe halen
de krullen, de prachtige krullen
van Charlotte
en de ruitkelen
stijlen enzo
en dan
en dat vind ik misschien nog
het belangrijkste
maar dan zie je
Charlotte daar grote talent
is dat zij kreeg
alle voetetjes van Rosa
van zomer
want wij hadden dat eerst gedraaid
dus dat is gemonteerd geweest
en dat heeft Charlotte gekregen
en die heeft zich volledig
getransformeerd
naar
het beeld van Rosa
en wat ligt dat
dat ligt aan lichaamstaal
dan vooral
aan de manier van bewegen
aan de manier van spreken
Charlotte spreekt ook
mijn eerder antwerpse toonval
want zij is van Gent
en
ja, dat is fantastisch
om te zien
hoe dat zij daar ook
toe in staat is
om dat te doen
dus alle eer
ook naar elle bij
eigenlijk
hoe dat zij dat samen
ze zijn samen onlangs
ook nog gaan dansen
ik heb daar nog maar
zelden gehoord
die hebben nooit samen
op zet gestaan
en die komen zo goed
overeen
dat is zo mooi om te zien
wow
ja, dat is fantastisch
en Rosa bijvoorbeeld
die
ja, ze is nog maar 19
speelt haar rol ontzettend straf
en won
18
ja, is al 19
dat weet ik
7
18
18, denk ik
18
maar vooral zijn won
op het Sundance filmfestival
de prijs voor beste
beste acteerprestatie
beste acteerprestatie
ja
wat maakte haar
de gouden match
toen hij haar zag spelen
voor het eerst
wat maakte zij
zij is iemand die
een groot
gretigheid vertoonde
om in een gevoel te duiken
zij heeft eigenlijk
auditie komen doen
voor de tessjes
dus de jongsten
voor de zus
en ze had zich ingeschreven
dat ze dacht
ja, ze gaan mij toch nooit
voor Eva
want ik zie er te jong uit
dat ziet er veel jonger uit
dat het werkelijk is
zij heeft de film ook gedraaid
toen ze 16 was
ze ziet er 12 uit
wat voor mij
heel handig was
maar ik
wel kan communiceren
met een 16-jarige
over dat soort van zaken
zij is heel matuur
dus ze deed auditie voor de tessjes
en ze viel ons direct op
omdat ze heel stil was
in de realiteit
in de dagelijkse leven
wanaf ze moest spelen
brak dat open
dat was alsof er een tsunami
op u af kwam
toen ze me vieren overbleven
heeft ze mij overtuigd
in een oefening
dat ik had gevraagd
om voor te bereiden
en dat was dansen met de camera
en ze dacht ik
ik ben
ik had gewoon
en geen zem natuurlijk
maar de kinderen moesten
met de camera dansen
en ze was zo camerabewust
en zo juist daar ook in
en ze liet mij
een gamma zien
van alle kleuren
ze vertellen heel verhaal
ze mochten niet zeggen
ze moesten gewoon zijn
en dansen of bewegen
en toen
toen wist je
ja, ja, ja
want je zegt ook van
ja, ze was 16
dus ze kon die gewelddadige zijn
die ze moest spelen
waarschijnlijk beter plaatsen
hoe heb je dat aangepakt
ja, dat is altijd de vraag
mensen zijn heel vaak ongerust
ja, dat kan ik mij wel in willen
heb je die benaderd
of voel je de moeder in jezelf
naar boven komen?
ja, natuurlijk
dat was eigenlijk mijn grootste bekombernis
wanneer de preproductie begon
van hoe gaan we daar naartoe werken
sowieso
hadden wij al heel veel workshops gedaan
want we hebben auditie gedaan
in de vorm van workshops
dat wil zeggen
dat de kinderen per groep
per rol
een dag kwamen
op de duur kwamen
alle rollen bijeen in groepen
en dus er was al een groepsfeer
vooral eerder eigenlijk
de kaas
werd gekozen
dat eigenlijk
kaas van vijf kits
en dan is het een kwestie
van veel tijd
met elkaar doorbrengen
we zijn
ja, op weekend geweest
elke zondag kwamen we samen
een hele dag
om les te geven
in spel
op alle vlakken
sowieso was er ook
een traumatoloog verbonden
aan het project
die in een heel vroeg stadium
al samen met de kinderen en de ouders
het scenario met mij erbij hadden doorgelezen
sommige kinderen ook begeleid
daarin in privé-sessies
en dan op zet zelf
de dag zelf van de moeilijke zijnen
we zijn ook aanwezig
omdat ze ook weten
hoe ze dat moet aanpakken
en dan haalden ze de kinderen altijd uit
de setting
uit het decor
weg van
het geen dat ze gespeeld hebben
en dan deze bewegenspelkens
of Rosa moest
de team best gekleden
mensen van de set opnoemen
je kunt ook tetris bevoerspeel
het gaat eigenlijk
erover dat een emotie
die niet van u is sowieso
als ik niet ga installeren
in u zelf
denk dat het belangrijkste was
is dat er
vertrouwen was tussen de kinderen
dat er echt verinschap ook was
een heel open relatie was
en dat ook
heel die crew
hoe die gekozen zijn
ik ben ook blij dat ik ze allemaal
nee, dat ik ze mocht kiezen gewoon
dat is ook niet altijd het geval
met co-producties
voordat je dan iemand
tot Holland
en iemand tot
weet ik veel wat moet gaan kiezen
dat ik die heb kunnen kiezen
dat er dan allemaal
heel warme
mensen met de juiste focus waren
die ja
de fragiliteit van de onderwerp
en van die gasten ook begreep
en er ook was voor hen
en zeker ook die zijnes
dat was onwaarschijnlijk
hoe die focus
die concentratie
die sfeer dat er ging
en daarnaast ook het plezier
dat er werd gemaakt
dus dat waren eigenlijk
moet stommeig te zeggen
ook nog de leukste dagen
Rosa zegt dat ik was
ik heb
dat waren de dagen
dat ik nog het meest gelach had
eigenlijk
als tegenhanger natuurlijk
net omdat er heel veel emoties geweest zijn
dan de ontlading daarachter af
maar je moet inderdaad wel zien
met welke kinderen dat gaat in de slag
gecast ze er ook op
gecast ze op
wie is er bereid
om emotie te tonen
of om daarin te gaan
en om zich te smijten
want dat heb je wel nodig
je moet kinderen vinden
die dat vrijwillig willen doen
en daar hebben ze wel zeker een wasje te tonen
welk gevoel
zou je willen
dat de kijkers meenemen na de film
ik zou heel fijn vinden
moest iedereen zich
een beetje aangesproken worden
om aandachtiger te zijn
voor mensen zoals Eva
die dingen verstoppen
niet zeggen
veilig, verborgen houden
ik was er vroeger zelf anders in
ik was iemand die
ik zei altijd
een beetje een olifant in een porcelijnenwinkel
allee, koma, babbel erover
en zo wat
echt niet gevoelig genoeg
om de kwetsbaarheid
of de fragiliteit ervan aan te voelen
en die mensen worden ook vaak
ja, van allee, koma
de soort van
de veerkracht wordt altijd
bij onze nemaatschappij
zo hoog in het fanel gedragen
dat je zo is met een koma
en je kunt het
maar het is gewoon zo simpel
absoluut niet voor iedereen
en ja, natuurlijk
zou fijn zijn moest
het bezoek aan de therapeuten
de psycholoog terugbetaald worden
net gelijk dat het dokterbezoek terugbetaald wordt
omdat toch wel veel mensen daarnaast grijpen
ja, dat is een schoonpleidooi
denk het, 100% bij eens
Lise, komt er nu ook
een verfilming van je andere boek
nog niet?
nee, nog niet, dat ik weet
misschien een idee?
ja, dat is eigenlijk gek
omdat dat boek zich eigenlijk beter verleent
tot een verfilming, denk ik
zelfs nog, dan smelt niet dat jij
de fotokeus naar het gemaakt hebt
maar omdat dat...
zijn ze je aartelaat mee wel
maar daar zijn nog geen plannen voor
maar misschien wel een idee verlen
om misschien...
ik ga ergens iets
luchtiger maken, zou zeggen
maar ik heb ook wel gezegd
ik vind het een prachtige boek
ik vind het een prachtige boek
het is ook een...
in zekere zin toch ook wel
lichter dan... dan smelt
ja, dat kind van u komt
vind ik in het smelt eerst gewoon boven
en daarom dat het mij ook zo raakt
maar ik ben er niet raakt met
ook heel erg omdat je...
ook een gevoelige snarek bij mij
omdat ik mensen ken
die... die...
ja, de...
de bipolaren stoornissen hebben
en hoe dat dat ook vooral niet begrepen wordt
door... door de maatschappij
dus ik hoop echt
dat het nog wel verfilmt wordt
Vala, wie... wie daar zin in heeft
mag ze altijd aanmelden
sinds woensdag is het smelt
in de bioscopen
ongelofelijk straffe verfilming
gaan we zeker kijken
Lise en Veerle
dikker meer zien
graag gedaan, graag gedaan
Vala, dit was Radar
de wekelijkse cultuurpodcast van de standaard
ik hoop dat je ervan genoten hebt
alle credits van die op standaard.be
Schuine Streep podcast
merci om te luisteren
en tot volgende week
Machine-generated transcript that may contain inaccuracies.
Meer dan 7 jaar zwoegde actrice en regisseur Veerle Baetens aan de verfilming van de bestseller 'Het Smelt' van Lize Spit. Een schokkende film over even achteloze als pesterige wandaden, noemde onze recensent het. Een film over wat te heftig is om over te kunnen praten, schreef hij ook. Gelukkig vonden Lize Spit en Veerle Baetens het niet te heftig om met ons over hun film te praten in deze nieuwe aflevering van Radar.
See omnystudio.com/listener for privacy information.