DS Vandaag: Bonus: Bits&Atomen. Als Tom Hanks of Elon Musk reclame gaan maken, let dan goed op

Op het internet doen heel wat video's de ronde van celebrities

die crypto-belegging aanprijzen.

Maar die video's zijn helemaal fake.

Hoe zijn die zo goed gemaakt?

Verder hebben we het over het ontbreken van nieuwstitels op X,

over wat wetenschappers leerden uit het geluid dat een zwart gat maakt

en over muziekliefhebbers die helemaal synchroniseren

met de muziek die ze horen.

Het is vrijdag 13 oktober.

Ik ben Alexander Lippenveld.

Van de standaard is dit bits en atomen.

Voor we beginnen nog even een korte boodschap.

Dit voorjaar waren we met bits en atomen te gast

op het Noordland Festival in Wachtbeke.

Het is tijd om hen ook eens uit te nodigen.

Mijn lievesgeire, Hetty, Elsmortel en Co.

komen op 11 november naar het DS Podcast Festival in Oostende

en ze brengen een live-opname van hun geweldige podcast Neurtland.

Alle info vind je op DSPodcastfestival.be. Zeker komen.

Ik dacht niet dat ik mijn weightlost zou sparen.

Follow de link nu en leren meer over mijn secret.

Ze hebben een prachtige award-winning.

Ik voel me op de hoek, op de tofloor.

Nog een keer, nog een keer.

Ik maak 30 nieuwe spacecars en we gaan naar Mars.

Pieter van Doren, wetenschapjournalist en technologiejournalist.

Er gaan deze dagen bijzondere video's rond van celebrities

die crypto-beleggingen promoten.

Maar die video's zijn blijkbaar zo fake als wat.

Ja, diep fake reclame, dat is niet helemaal nieuw.

Alleen zie je ze wel eens opduiken en dat is over.

Maar vorige week had Tom Hanks geklaagd

van een reclame die rond gaat over een tandenverzekering.

Dat ben ik niet, ik heb er niks mee te maken gehad.

Die video kon je eigenlijk niet vinden.

Alleen die screenshots die Tom Hanks zelf gepost had.

Maar ondertussen waren er andere gelijnkaardige verhalen.

Toevallig maandag zag ik in mijn Instagram-feet

een valse Elon Musk, dan dacht ik, dat is toepasselijk.

Dat is er ook zoetje, die gaan we eens bekijken.

En toen ik hem bekeken had, kreeg ik er op eens meer en meer.

Dus het Instagram-algorithmedachtplotts.

Die man is echt een fan van valse Elon Musk's.

Of hoe het werkt, weet ik het niet.

Maar ik heb in ieder geval zes verschillende videos gezien.

Soms is het wel dezelfde video, maar varianten van andere montages.

Maar soms ook een andere Elon Musk in een andere video.

Maar ook een andere Elon Musk in een andere video.

Een andere Elon Musk in een andere situaas die ongeveer hetzelfde zegt.

Varianten van dezelfde deepfakes.

Het zijn er gewoon heel veel, en ze zijn ook beter gemaakt

dan ze bijvoorbeeld drie, vier jaar geleden zouden zijn.

Allewel als je goed kijkt, zie je dan toch

dat die lippen een beetje vloeiver dan als ze bewegen.

Dat is dat type zo'n deepfake teken.

Soms lijken de gebaren ook niet helemaal te passen bij wat hij zegt.

Allewel, omdat het vlak toch vrij goed gedaan is.

En de stem, dat is een belangrijk stem.

De stem is zo want ze hebben goed gedaan.

Als je drie, vier jaar geleden een deepfake video maakte,

dan moest je nog een manier vinden om de stemgeloofwaardig te doen klinken.

Maar nu heb je ook diepfake stemmen.

Met video ging dat sneller.

Die technologie liep wat voor.

Die technologie hebben we nu al jaren, vier, vijf.

Terwijl van die stemmen is het nog maar misschien een jaartje

zodat je gemakkelijk iemand stem kan naamaken

en dat die deepfake stemmen beginnen.

Dus zet de deepfake stem en de deepfake video na.

En die deepfake word al een stuk geloofwaardig hier.

Het gaat ook allemaal sneller.

De beeldkwaliteit is opvallend beter.

En dan, wat gebeurt als je die video gezien hebt,

dan moet je door klikken en dan kom je...

En dat is ook al jaren zo op een vals artikel

dat eruit ziet als of het van het laatste nieuws komt.

Meestal pakken ze dan HLN.be.

En niet standaard.be, gek genoeg, ik weet niet waarom.

We zijn niet betrouwbaar genoeg.

Geen idee waarom, het is met ze pakken bijna altijd HLN.

Drie, vier jaar geleden had je dat ook al.

Van Eddy Merks is schatrijk geworden

door te beleggen in deze cryptomund ofzo iets.

Wie wil, Gert Verhulst heeft er ook eens een reekschat geloof, ik denk ik.

Het verschil was, toen was dat allemaal in het van dat hakkelijke Nederlands

dat uit de vertaalcomputer kwam bij het Google Translate.

En nu is dat vrijwel vlekkeloos geschreven.

Ook dat alweer, omdat die AI zoveel vermietend is.

Ik vind vooral die stem opvallend dominiek om daar nog eens op terug te komen.

Je weet misschien dat ze van mijn stem nu een AI-clone aan het maken zijn.

Dus zit ik hier wel echt.

Maar ze hebben, ik geloof anderhalf uur klank geupload.

En na twee zinnen klonk ik al zijn met de Nederlands accent.

Dus het is toch straf hoe dat in die deepfake-video zo goed klinkt.

Ja, ja, ja. Zeker voor het Engels is die nu heel goed geworden, afgelopen jaar.

Voor het Nederlands hinkelt nog een klein beetje achterop,

maar dat komt natuurlijk ook.

De nieuwe iPhones hebben een ingebouwde functie om je stem te deepfake gek genoeg.

Blijkbaar is dat dan voor mensen die hun stem kwijt geraken,

dan definitief kwijt geraken.

Maar ja, het is gewoon iets dat techt is nu mogelijk is.

Die technologie wordt uiteraard ook gebruikt om ons te misleiden.

Of wat dacht je dan?

Ik heb me ondertussen ook eens gebeld met de FSMA.

En dat is dan de toezichthouder op de financiële markt in ons land.

En die zeggen, ja,

meldingen van die false Elon Musk-advertenties om je ingeb toe te laten beleggen,

dat zien we vaak.

We hebben er al afgelopen twee jaar een 20-tal gekregen.

En de laatste tijd is dat steeds vaker met een deepfake bij.

Dus het is helemaal niet ongewoon dat we die zien.

Ik vind het wel bijzonder gek dat Instagram er niet is slaag die weg te krijgen.

Want dat ik ze zie, wil natuurlijk niet zeggen dat jullie ze zien,

want dat is allemaal...

Dank van het algoritme was.

Ja, natuurlijk, een beetje het algoritme af.

En dus ongetwijfeld is het zo dat om dat keer een keer opklikte

dat ze dan maar blijven komen.

Maar dan nog, als je ziet bijvoorbeeld dat een van die advertenties was dan geplaatst,

zo gezegd, door een spaanstalige religieuze Facebook pagina.

Die zou dus bij de Instagram-advertenties een advertentie hebben gehad

met als titel in het Nederlands Tesla-uitvinding

Bart de Banken zorgen ofzo iets.

Dus hoe ik...

Allee, dat denk ik van...

Dat wil je niet kunnen herkennen.

Ik zou een algoritme kunnen schrijven dat detecteert dat daar iets fout is.

En ook hij detecteert van, ja, Elon Musk komt daarin voor in een advertentie

die niet van Tesla is en ook niet van Elon Musk zelf.

En daar moet toch iets mee zijn.

En nee, blijkbaar niet.

Dus die advertenties zijn er veelvuldig.

Je ziet wel dat die wel eens weggehaald wordt.

Van daar misschien dat er zo veel variaties op zijn.

Wat ik eigenlijk niet weet, is dat dan allemaal één organisatie,

of zijn dat verschillende organisaties die heel gelijk aardig werken

en soms stukken van elkaar is diep fake video pakken.

Maar in ieder geval dus een heel vriendelijke axel uit London.

Belde mij gister op, dat was enkele minuten

dat ik mijn e-mailadres een bevestigde klak bellen ze al op.

Heel vriendelijk en ik zei op de einde van,

ik ga dat dan nog een beetje googelen voor ik het toe.

Ah, ja, ja, take your time. Het was allemaal niet dringend.

Ik was eigenlijk vooral interesseerd geweest of dat ze in Nederlands gingen bellen.

Ik dacht, alles is zo goed Nederlands, het zou wel eens kunnen.

Maar het was toch vanuit Engeland en in het Engels, dat wel.

En met een licht, maar niet alteswaar, Europees accentje in ieder geval.

Dus Dominique, pas op, dat is de boodschap aan de luisteraar.

Ja, toch hadden we een beetje opletten.

Dus vroeger, dat zelfde eigenlijk als met phishing-mails enzo,

dan vroeger zei je gewoon van, ja, als het allemaal vol spelfuilte staat

en rare lettertypes, dan zou het wel eens kunnen.

Een phishing-mail en geen echte mail van je bank,

maar ondertussen zie je dat dat lang niet meer.

Sowieso phishing-mails, allerlei vrouw.

De mails zien er allemaal perfect uit.

Nagemaakt artikels zien er nu perfect uit in Keurig Nederlands.

En ja, wel een reclame-spotje met een celebrity die iets aanprijsd.

Ja, dat bestaat.

En dan moet je je ogen veropenhouden.

En op zeker op sociale media kom je heel wat tegen.

Die fake kan zelfs Arnold Schwarzenegger doen, zingen.

I want to fly, fly over the rainbow, why then, oh, why can't I?

Pieter, een zwart gat, dat blijft iets fascinerend,

dat in het heelal hangt.

En wetenschappers hebben van alles geleerd uit de chirp die ze uitstoten.

Vogels die kwetteren, mensen die tweeten, en zwarte gaten chirpen.

Ja, dat is mooi, ja.

Als twee zwarte gaten heel dicht bij elkaar komen

en rond de danselond elkaar beginnen om te verschmelten,

dan zijn de krachten en de zwaartekrachten effectie die er spelen

zo intens dat het hele weefstel van het heral verstoord wordt

en begint te golven.

En die zwarte grachtgolven kunnen wij, het zit er het jaar,

2015 kunnen we die meten.

En dan blijkt, de hele tijd merk je niks.

En als ze bijna bij elkaar zijn, de laatste seconden,

dan begint het echt zo krachtig en effectief te worden dat wij het kunnen meten.

En dan gaat die frequentie van die zwarte grachtgolven ook woep omhoog.

En dan hoor je een soort chirp.

Van zo'n koppel van zwarte gaten die rond elkaar cirkelen.

Nu heeft men die chirps uitgebreid geanaliseerd

en dan blijkt iets heel bizars.

Die zou in eerste instantie denken zwarte gaten ontstaan

door hele zware sterren die aan het eind van hun leven instorten.

Die moeten al een ander soorten massas hebben sterren,

elke massa bestaat wel ergens in een sterf.

Dus we zijn wel in een sterf,

dus zwarte gaten zouden ook zo moeten zijn.

En uit die chirps blijkt van niet.

Daar komen niet alle massas in voor.

En in elk geval een aantal massas komen er ook heel sterk en heel vaak in naar voren.

Dat is een beetje bizar, niemand snapt goed waarom.

Quantum-physici staan nu allemaal te zwijden

en het roepje hierachter mij van, ja, dat is quantum, dat is quantum.

Kijk naar een atom, de elektron die daaromheen cirkelen.

Die liggen in schillen, in ormitalen.

Eerste schil, twee atomen in de school.

In de volgende schil, zes.

In de volgende schil, tien.

In de volgende schil, veertien.

Dat zijn getallen waar atomen naast treven.

Dat is altijd zo.

Voor alle atomen werkt dat op dezelfde manier.

Is dat dan de definitie van quantum-physica?

Dat speelt mee, dat is één van de dingen van de quantum-physica.

Je krijgt dingen echt in bepaalde hoeveelheden,

en dat werkt netjes.

En de giesgeet dat ook zo te zijn.

Je merkt een piek bij acht zonmassa's.

Je hebt er van veertien zonmassa's, of daaromheen.

De volgende keer is 27 en de volgende piek zit bij 45.

Tussen één heb je ook wel eens iets, maar niet vaak.

Ze komen dus echt voor bij heel specifieke massa's.

En niemand snapt goed waarom.

Nu, dat leert ons weer meer over hoe zwarte gaten ons staan.

Heel belangrijk daarbij is zo'n ster die instort en een zwart gat wordt.

Die stoot haar buitenkant af.

En blijkbaar is het bij dat afstoot,

en dat er blijkbaar dingen gebeuren,

waardoor wat er over schiet,

altijd rond die massa's van acht, veertien, en zo verder blijft hangen.

Tussen we weten nu iets beter hoe zwarte gaten moeten ontstaan.

Niemand snapt het goed, maar het is volop aan het rekenen nu van...

Wat betekent dat voor de fundamentale wetten van de fisica?

Als zwarte gaten altijd zus en altijd zo.

Maar het is wel spannend.

Men denkt ook al dat men op deze manier een nieuwe manier vindt

om de uitdaging, de snelheid waarmee het heel groter wordt, te meten.

En daar is nog altijd ook een van de grote mysteries van de fisica.

Hoe snel gaat het er al uit elkaar?

Als het snel genoeg gaat, dan blijft het maar doorgaan.

Als het wat trager gaat, dan gaat het vroeg of laat, de zwaartekracht winnen,

en op, krint het weer terug naar een punt.

Wat we weten is, het zit ergens op die grens.

Van misschien blijft het maar altijd uitijden, of misschien keert het toch terug.

En ja, oké, met deze weten we straks misschien ook iets meer daarover.

En anders niet, maar de wetenschap blijft lekker bezig,

en dat is belangrijk.

Dat is waar. Voilà. Quantum, dat onthoi ik.

En chirp, dat onthoi ik ook.

MUZIEK

Dominique, op ex of op Twitter voor wie je de oude naam liever hoort,

zie je geen nieuws, titels meer. Waarom niet?

Ah ja, waarom? Dat is de grote vraag.

Maar laten we eerst het fenomeen even beschrijven

voor de mensen die in tegenstelling tot ons,

natuurlijk niet de hele dag op Twitter of ex zitten.

Het is inderdaad als volgt, Elon Musk heeft zelf verklaard.

Duidelijk gemaakt, dat is mijn idee.

Ik vind het mooier dat als je een nieuwsartikel postt,

dat de titel van het artikel daar niet meer automatisch in staat.

Dus er staat er eigenlijk alleen een foto,

en dan staat er het begeleidende tekstje dat hij zelf schrijft.

En dat zegt hij, dat ziet er cleaner uit, zegt hij,

maar heeft hij dan ook te verstaan geven?

Eigenlijk, goh, vind ik het toch ook niet fijn

dat mensen wegklikken van Twitter uit op ex.

Ik heb weer Twitter gezegd dat mensen op ex blijven.

En dus de bedoeling is, hij wil eigenlijk media aanzetten

om niet meer hun artikels op ex te posten.

Want dat gaat nu niet meer zo goed.

Je ziet eigenlijk alleen dat beeld, dat is gek.

En de bedoeling is van dat dat dan gaat aanzetten

om het hele artikel daar maar op ex te posten als een lange tekst.

Want hij wil niet...

Als lezer wil je toch net de titel die je in een artikel loopt.

Wel ja, en dus wat hebben heel veel media nu gedaan?

Je kan er nog altijd een stukje tekst bij schrijven.

En in plaats van dat je daar een lockertje in de tekst zet

en dan het beeld en dan de titel,

daaronder heb je nu in dat lockertje gewoon de titel gezet.

Of iets dat er een beetje op lijkt en dan het beeld.

En het eindresultaat is nu hetzelfde, ongeveer.

Want mensen gaan het gewoon anders gebruiken.

Het maakt natuurlijk ook makkelijker om te doen

alsof in een bepaald artikel niet staat dat er niet staat.

Want je kunt de titel zelf...

Je schrijft eigenlijk de titel zelf, want er is geen titel meer.

En dus je kunt mensen gemakkelijker locken.

Dat wil wel eens leiden tot clickbait.

De website Newside Slate heeft daar van geprofiteerd.

Zegt van ja, we gaan eens iets proberen.

En elk nieuwsverhaal, dat ze van zichzelf posten nu,

zetten ze er als bijschrift bij.

Whoa, you got to read this.

En zij zeggen dat...

Aspallentitel.

Dat dus X of Twitter nooit zo goed verenigd gewerkt heeft

als Sint-Sendanto.

Dus ze doet dat een beetje om de troll uit te hangen.

En zeggen van ja, Elon Musk zet ons aan om misleidende titels te maken,

omdat de echte titel niet getoond wordt.

Ja, dan gaan we extra misleidende clickbait-titels maken.

En gewoon altijd dezelfde.

Whoa, you got to read this.

Ik hoop dat onze publishing manager ook...

Ja, misschien brengt dat niet tegenop.

Tijdelijk, wat we hier zien, is dat...

Meer en meer X, Twitter, Elon Musk en de nieuwsmedia...

andere, en in dit geval zelfs meer en meer tegenstrijdige,

belangen beginnen te hebben.

Die belangen lopen, beginnen uiteen te lopen.

Er was...

Het hele internet is eigenlijk al 25 jaar,

bijna 30 jaar gebaseerd op win-win,

of toch het idee van het zou kunnen een win-win zijn.

De uitgevers maken reclame voor hun ding op het web,

op sociale media,

hopen dat dat mensen doorklikken naar hun eigen website,

als ze daar reclame te zien krijgen.

Maar ondertussen hebben die sociale media...

zichzelf toch ook weer verrijkt,

er is meer te vinden op die media, win-win een beetje,

waarbij meer en meer uitgevers begonnen te denken.

Maar we hebben daar toch niet genoeg voordeel bij.

We hebben de bezoekers toch liever bij ons.

We willen dat ze zich bij ons registreren.

En als het even kan, ook aan ons betalen.

Terwijl Musk meer en meer zegt, ik wil dat zo...

Ja, ik wil dat spijt betalen.

En dan wil ik dat er ook nog eens zo lang mogelijk blijven

en zoveel mogelijk reclame bij mij bekijken.

Het is een beetje tegenstrijdig.

Vooral ook omdat hij inhoudelijk graag nu de boodschap uitstuurt

van wat je op X leest, is het zoveel sneller

en zoveel betrouwbaarder dan wat je in de media leest.

Sneller omdat iedereen het meteen kan tweeten.

Betrouwbaarder zegt hij, omdat een fout onmiddellijk

door iemand anders zal worden getecteerd en tegensproken.

Dus zegt hij, de waarheid drijft altijd boven op X.

Ik denk dat het blauwe ruzie bovenbij is.

Dus wie meer dan vijf minuten op Twitter en X rondhangt,

die ziet dat wat boven drijft op X zeker niet de waarheid is.

Dat drijft van alles boven, maar het is zeer zeldende waarheid.

Allemaal dat ook niet met absolute zekerheid kun je zeggen.

Soms, soms toch, maar je hebt daar een verantwoordelijke,

een baas, een eigenaar van het drijf, niet de baas,

want de baas is Linda Jacarino,

maar de eigenaar is de echte baas, Elon Musk.

En ja, die heeft een beetje een veten uit te vechten

met een aantal media, waaronder de New York Times en zo.

En tijdje geleden was er dat pesterijtje waarbij,

als je wilde doorklinken naar een link van de New York Times,

dat je die ja vijf seconden moest wachten.

Dat soort pesterijtjes waarbij je dan afvraagt

wie daar dan eigenlijk mee geholpen is.

Veel media zeggen nu, we gaan minder posten op X.

Hebben ze ook al vaak gezegd, blijkt in de praktijk,

dat zal toch maar doen, want iedereen die doorklikt is welkom,

heeft een advertentie gezien zelfs die dan direct weer weg is.

Dat brengt altijd een klein beetje iets op.

Aan de andere kant, ja, voilà, jaagt X nu zijn enkele van zijn belangrijkste

bijdrageleveranciers weg.

Een beetje denk je dan, maar...

Ik denk dat alleen het ego van Musk hier aan wint.

Ja, en zelfs dat.

Het is een interessant poging om te zien

of ze een andere klimaat kunnen schepen

waarbij misschien die media inderdaad zouden zeggen,

we gaan hele artikels daar posten.

Maar ik herinner me, Facebook en ook Google

hebben op een bepaald moment de voorbije jaren ooit eens gezegd van,

ja, maar die nieuwsmedia, als jullie die dingen nu bij ons schrijven,

dan kunnen we ze nog veel beter aan jullie lezers serveren.

Waarom de media dan altijd gezegd hebben, nee, het zijn onze lezers.

We hebben graag dat ze bij ons komen.

We willen bij jullie wel een lockertje plaatsen,

maar onze cronieuw willen daar bij jullie graad

is of zelfs tegen betaling erop zetten.

Nee, daar hebben we eigenlijk niks bij te winnen.

En daar gaat het hier uiteindelijk om, die uitteenlopende,

steeds meer uitteenlopende belangen van aan de ene kant het sociale medium

en aan de andere kant zullen we ze dan maar de mainstream media wijden.

Ja, alweer een ralletje rond Elon Musk.

Ja, zo heb je er ook al vaker.

En nu hebben we het weer over Elon Musk gehad.

Kijk, hij wint er toch wel bij, heb je toch een lijk, Pieter?

Straks luisteren we naar heel wat muziek,

maar eerst gaan we er even uit voor de klammen.

Stop, wie zit er nog met vragen?

Vragen als elektrisch laden, hoe doe ik dat invoudig?

Slim, voordelig.

Ontdek al onze laatere posting opmaat,

want bij Angie willen we dat iedereen mee is.

Angie, al onze energie gaat met jou.

Pieter onderzoekers hebben vastgesteld dat luisteraars van klassieke concerten

of toeschouwers, dat die op een bepaalde manier synchroniseren.

Ja.

Vertel, wat bedoelen ze daarmee?

Eigenlijk is het niet zo gek als je in een zaal zit

waar muziek gespeeld wordt.

Je tikt met je voet, je trekt me van de muziek mee,

of je wicht op het ritme van de muziek mee.

Dat doet iedereen.

Dat soort synchroniseren is niet zo...

Dat is bij een nieuwjaarsconcert elke jaar.

Het wordt ook wel weer vastgesteld.

Maar er zijn nog andere vormen waarmee mensen zich gelijk zetten,

laten meenemen door de muziek.

Je zegt altijd in muziek verzag te zeden.

Ik weet niet of het waar is, maar muziek brengt wel emoties over

en je kunt daarin meegaan.

Je hebt muziek die echt opzweepend is.

De Sable Dance van Kachatur, bijvoorbeeld.

Rustgevend.

Gimdopidi van Eric Satie.

Heel mooi.

MUZIEK

Meeslepen, het Slavikore, het Mabukko van Verdi.

Zalig, ja.

Plechtig staat het, Trumpet Volontair, die van Jeremiah Clark.

MUZIEK

En zo voort en zo verder, je hebt heel veel muziek die je meepakt.

En hoe gebeurt dat?

We hebben al gezegd, meer ritmen, het tikken en weegen en zo.

Maar bijvoorbeeld je hartslag.

Het ritme van je hartslag blijkt zich te synchroniseren

met het ritme van de muziek.

Alle popartiesten weten dat er ouders ook de beats die je moet hebben

is twee keer de hartslag.

Dat zijn de dingen die het best liggen, maar de mensen het meest op reageerden.

Je hebt de ademhaling.

Dan ga je mee met de ritme van de muziek ademen

en ga je in de ademming mooi synchroniseren

met de eerste tell van een maat of niet.

Je hebt dan huidgeleiding.

Als je onder emotie staat, als je onder stress staat

of welke emotie dan ook, dan begin je meer of minder te zweten

en dat verandert de elektrische geleidbaarheid van je huid.

Het wordt typisch in leugendetectors gebruikt.

Er is altijd een meting van je huidgeleiding bij.

Daarom zien ze die staat onder stress of die is op zijn gemak.

Nu hebben mensen van, let wel, de Zeppelin Universiteit in Friedrichshaven.

De Zeppelin bestaat al lang niet meer, maar de universiteit blijkbaar wel nog.

Die hebben nu de proef op de zon genomen

en hebben een aantal mensen naar klassieke muziek laten luisteren

terwijl ze met camera's gefilmd werden

en terwijl ze op hun vinger zo een knijper hadden

die je hartslag mee te elke dokter zetten,

wel eens op je vinger.

Riem rond de buik om de ademhaling te kunnen volgen

en een handschoen aan met sensoren erin om de huidgeleiding te kunnen volgen.

Hebben ze gedaan bij 132 proefpersonen.

Als statistischie staat nu op en verlaten de zaal.

Dat lijkt onder de hak niet heel veel.

Dan buiten dat je luid oplachen.

Maar goed, het zegt toch wel iets.

En resultaten kloppen trouwens met andere onderzoeken

met nog minder proefpersonen, maar ze zitten wel in dezelfde lijn.

Want blijkt, er is inderdaad synchronisatie.

Niet met de ademhaling.

Mensen gaan niet in het ritme van een muziek ademhalen,

dan hoort u waarschijnlijk...

Dat vindt u ook moeilijk.

Je gaat heigen of wat dan ook, of je hebt te weinig zuurstopbelden.

Wat ze even minder doen is bijvoorbeeld...

Het inademen op een rust moment in de muziek laten vallen

en dan gewoon ademen en dan eventjes wachten tot het volgende moment

komt dan weer in te ademen.

Ook dat doen ze niet.

Adenhalen staat los van de muziek.

Hartslag wel.

Dus als je met andere woorden naar rustige muziek luistert,

dan daalt ze...

Ja, hartslag.

En ook heel duidelijk, zelfs het duidelijkst,

eigenlijk de huidgeleiding die je mate van opwindingen weergeeft,

die synchroniseert zich heel netjes met de muziek.

Alle mensen bewegen in dezelfde richting wat hun huidgeleiding betreft.

Nu ze hebben ook die mensen vragenlijst laten invullen

naar hun karakter, naar hun aard, naar hun voorkeur voor muziek,

voor en aard luisteren.

Ze hebben dan ook gevraagd, die muziek die je hoorde,

was die meest lepen, het pakte die mee of was die eerder afstotend,

zat daar een beetje nostalgie in van, hey, dit herken ik,

of was er zelfs gewoon geheugen effect van, ja, dit ken ik.

Allemaal netjes uitgeregend en uitgeteld,

en dan blijkt inderdaad dat mensen vooral,

als de muziek meesleept reageren,

ook dat mensen met een open sociaal karakter het flotst

met de muziek meegaan

en dat neuroten en ook extraverten mensen,

die eigenlijk vooral met zichzelf bezig zijn,

veel minder met die muziek meegaan.

Maar de muziek sleep ze wel degelijk mee.

Nu, gek genoeg, dat is totaal in tegenstelling

met een experiment dat ik zelf ooit gedaan heb.

In mijn jonge jaren wordt, het is 50 jaar geleden.

We waren 17, we waren op bouwkamp in een afgansprofonde,

een heel klein dorpje, 103 inbewoners, geen winkel, geen café, niks,

alleen een zaaltje in de pastorie,

waar we dat avond moesten doorbrengen met, we hadden vier singeltjes.

En nog een paar kratten met fles en gekoven tafelwijn,

dat moesten we dan wel mee doen.

Eén van mijn maten was nog een grotere neur dan ik,

en die had zelfs een multimeter meegenomen op kamp,

een meter met twee pindetjes waar je voltage en microampires mee meten.

Toen hebben we gezegd, we gaan onze huidgeleiding eens meten.

Bij het luisteren naar de muziek, maakt dat verschil.

En bleek dat er totaal geen verschil was in huidgeleiding

met welke muziek dan ook.

Maar wat wel bleek, is dat hoe meer we dronken,

dat dat onze huidgeleiding wel veranderde.

Dat kan ik mij indigen.

Waren wij toen fout of zijn de wetenschers van de Zappelin University

fout dat huidgeleiding wel met muziek te maken heeft?

Tot met twijfels over de laboratorium, omstandig.

Ik heb er ook een beetje met huidgeleiding.

Ik denk niet dat die metingen echt reproducerbaar waren,

inderdaad, dat we geen twee keer op dezelfde manier maten.

De sterpe van de week.

Goed stage 1 ignition.

To explore where no man has gone before.

Pieter, tot slot de sterpe van de week.

Ik had al een donkerbruin vermoeden dat het niet zou zijn,

maar het is eindelijk bewezen, de man is geen kaasbol.

Ja, de man is niet van kaas.

Busten we eigenlijk allemaal, nu hebben we helemaal zeker, it's official.

Heeft iemand zich echt daar mee bezig hadden met dat te doen?

Hij zit daar.

Mensen van het CNRS in Frankrijk, het grote Franse wetenschappelijk

zonder zoekinstitut, die hebben een persmedeling uitgestuurd

met it's official.

De maan heeft een vaste kern.

En dat was iets dat we inderdaad niet wisten.

De Apoloos in de jaren 70,

die hebben een aantal seismometers meegenomen naar de maan.

En daaruit heb je kunnen afleiden, de maan heeft een buitenkant

en heeft een kern, en die kern is vloeibaar.

Dat wisten, wat we niet wisten, was of er binnen in die vloeibare kern

nog een minikern zat die vast was.

Dat kon je uit die metingen gewoon niet opmaken,

die waren te vloeig en te zwak.

Ja, en daar is bijgebleven.

Dus we wisten het gewoon niet.

En nu hebben deze mensen het gezegd,

maar dan moet het toch andere manieren zijn om wat te weten te komen,

dan alleen met seismometers.

Op de maan zijn ook spiegeltjes achtergelaten,

waar je met een leesterkunst schijnen

en dus heel exact de afstand tot de maan meeden.

En daaruit kun je bijvoorbeeld afleiden, de getijden op de maan.

Zijn er getijden op de maan?

Er zijn getijden op de maan.

Op aarde hebben we getijden.

De zee loopt een buldcontinuer om de wereld in de zee,

en vier keer per dag komt-ie bij ons langs.

En dat is het met de maan.

Het water van de zee aantrekt en waar de maan passeert,

daar staat het water op een buld.

Het omgekeerde gebeurt ook.

De aarde heeft een veel grotere zwaartekracht,

en de aarde trekt aan de maan.

Daar is geen zee om op en neer te gaan,

maar gewoon de bodem van de maan gaat op en neer,

naga lang als de aarde passeert, wordt-ie aangetrokken.

En dan gaat-ie een beetje omhoog als de aarde weer weg is,

zakt-ie weer een beetje naar beneden.

Er zijn getijden op de maan.

En dan kun je met die leesterspiegeltjes,

kun je dat gaan meten.

Je kunt ook heel exact de afstand tussen de maan en de aarde meten.

Dat variëert ook een beetje.

En je kunt ze op die manier ook de dichtheid van de maan bepalen.

Een taantel kilo per liter, zeg maar.

Voor de maan is dat iets van een 3,5 kilo per liter.

En deze jongens hebben nu eens het rekenwerk gronder gedaan.

En dan kun je beginnen ook afleiden hoe het daar binnenin zit.

Want als die maan een harde kern heeft,

gaat-ie net iets anders gekneed worden

door de zwaartekracht van de aarde dan wanneer ze dat niet heeft.

Dus als je het allemaal bij elkaar doorrekt,

dan kwamen ze er op dat er inderdaad een vaste kern zit,

met een massa van 7,8 kilo per liter.

En dat zit heel dicht bij ijzer.

Het moet bijna puur ijzer zijn.

Want niet zo gek is de kern van de aarde.

Er is ook een groot deel ijzer met nog een beetje nickel.

Maar vooral ijzer.

De aardkern is ook binnenin vast, net als nu dus gebleken is die van de maan.

Ze hebben dan heleboel rekenmodellen op die cijfers losgelaten,

met allerhande verschillende soorten maanen.

Geen kern, vaste kern, vloeibare kern,

vaste kern met een vloeigewaare kern er rond of in verschillende formaten.

En dan bleek het model dat het dichtst bij hun metingen zat,

was een maan 1.700 kilometer in straal, zo ongeveer.

Dat betouw is het wel lang.

Met binnenin een kern van 360 kilometer,

waarvan de binnenste 260 kilometer vast zijn.

Als je hem zo maakt, dan kloppen alle cijfers.

Dus ja, we zijn toch weer een stuk rijker.

En misschien ter loops, ook even melden,

de eerste vrouw op de maan zal Prada dragen.

De NASA heeft ruimtepak besteld bij Axion.

Axion is een kleine firma die het weer uitbesteed heeft,

of die ook Prada gevraagd heeft om te helpen ontwerpen.

Dus de vrouw op de maan zal Prada dragen.

En dan moet het met een beetje geluk bij de twee jaar zijn.

En om even een heel onmusk nog erbij te halen,

die heeft ook ruimtepakken voor zijn,

ruimtevader, die zijn al een tijdje besteld.

En die moest toch weer het beter doen dan Prada.

Die heeft ze besteld bij Gosse Fernandes.

Dat is een designer in Hollywood.

Die heeft het pak voor Batman ontwerpen,

voor Superman, voor Iron Man, voor Spider-Man.

Dat moet het stevige pakken.

Hij heeft de pakken voor de stormtroepers mee ontwikkeld,

hij heeft de helm voor Top Gun,

hij heeft die ontwikkeld en ook de helmen voor Daft Punk.

Ah, ja, oké.

Let wel, alles wat ik nu genoemd heb zijn mannen.

Ja, inderdaad.

Dus Elon Musk heeft alleen maar die kant opgekeken.

De NASA gaat voor de eerste vrouw.

Ja, oké, goed.

En die zal Prada dragen.

En de mannen dus geen Prada?

Ja, de mannen van de NASA gaan ook Prada dragen.

Ja, oké, dank je wel.

Yes, we've got it.

Dit was Bits en Atome, onze wekelijkse podcast

over wetenschap en technologie.

Bedankt voor het luisteren.

Alle credits van de podcast die je net hoorde,

vind je op standaard.be, schuinestrip, podcast.

Reageren kan via podcastatstandaard.be.

Volgende week zijn we opnieuw.

Machine-generated transcript that may contain inaccuracies.