Maarten van Rossem - De Podcast: #466 - Wachtgeld Frans Timmermans

Ik denk dat er veel Nederlands zouden zeggen, ook wel als Schande, Pes, Sjoen, Stiever en Walsum.

Waarschijnlijk zijn hele leven uit zijn neus gevreet en dan krijgt hij ook nog een geweldig pensioen.

Dat dat verboden moet worden. Kijk, ik ben niet echt overtuigd van dit type van...

...en eigenlijk nog al kwalijke en kinderachtige redaneringen.

Kijk, Sjoen, kunt u mij horen?

Hier mij.

Even kijken. Ja, ik zie je.

Nou, kijk aan.

Je bent in de auto gaan zitten, zie ik.

Ik zit nu in mijn eigen auto achterin.

Ja, ik zit in mijn eigen auto.

Oh ja.

Dat pleek met handen, omdat dat huisje heeft een hele hoog profund.

Dus dat zou misschien een beetje een rare vallumkundig heen.

Voor de mensen die het gemist hebben, je bent natuurlijk nu niet in Utrecht, maar je bent op vakantie.

Hoe is het op Tesla?

Nou, dat is prima op Tesla, want we hebben hier normaal Nederland zomerweer.

Dus dat betekent dat het niet al te warm wordt.

Je ziet ook steeds weer wat ik altijd beweer.

Hoe grote temperatuur verschillen zijn tussen het zuidelijke Nederland en de Waddeijlanden.

Het scheelt altijd wel 4, 5 graden.

En wat is nu natuurlijk ook zo, dan zie je dat het in bestrigt 9,20 graden is.

En dan is het hier op Tesla in het windje 23 graden.

En dat is heel aangenaam.

Dus ook voor mij is het qua wandelweer.

Is het ideaal?

Dus ik ben heel tevreden.

Het is een beetje een wonderlijk is.

Wel heel, dus kan die navier vlas van overstromingen.

Zuid-Europa heeft vlas van overstromingen en gruwelijke hitte.

En wij zitten er net tussen in, met een doodnormaal Nederlands zomertje.

Dat is toch prachtig.

Precies, precies.

Hey, van de week hebben we dat rapport gehad over de armoede die je toenemt.

Hoe heb je dat gevolgd?

Nou, door de statistiek in de kranten bestuderen.

Op zichzelf was het Nederlandse armoede vijfde rapant lang.

Volgens mij ergens rond de 5, 4, 7 of zo.

En daar is dat nu wel wat bij gekomen.

Maar het is duidelijk dat af die subsidieregelingen wegvallen van die energie en zo.

Dat er een grotere aantal gezinnen in de problemen raakt.

En ik zou zeggen, daar moeten overheid iets aan doen.

En boondien zag ik dat onze demissionaire, minister-president, ook al had gezegd...

...dat er iets aan moest worden gedaan.

Maar op zichzelf comparatief gezien zijn dit lage armoedessijfers.

Wat ik het meest onhagen aan de cijfer is, is dat er geloof 200.000 kinderen in armoel opgroeien.

En dat is niet aangenaam.

En dat beperkt ook je mogelijkheden al die opzichten.

En accentueerd verschillen tussen leerlingen waarvan de ouders het wel goed hebben...

...en delen waarvan de ouders het niet goed hebben.

Dus ja, ik zou zeggen pak het aan.

En in principe is er volgens mij wel een instrumentarium om dat te doen.

Ja, daar wordt gezegd van verhoging van de bijstand en stijging van het minimumloon.

Dat zijn voorbeelden van ook echt effectieve maatregelen.

Ja, dat wordt al heel lang beprijd.

Terwijl ik is daar toch allerlei frictie over.

Dan zijn er natuurlijk allerlei belangrijke hopen die daar niet in geïnteresseerd zijn...

...in verhoging van het minimumloon.

Maar dat is misschien wel in de land dat zo wel vaarland is als wij zijn.

Wij horen toch ook in de Europese Unie tot de absolute top.

Het zou het wel, denk ik, aangewezen zijn...

...om ook tijdens wat meer rekening mee te houden ter aanzien van de mensen...

...die het in Nederland toch wat minder hebben.

Het planbureau heeft ook gezegd van als we daarna helemaal niets aan doen...

...dan kan het oplopen tot 1 miljoen mensen die een armoede leven.

Ja, en grote welvaartsverschillen, dat is een algemeen bekend feit...

...die zorgen voor een dysfunctionele samenleving.

Je moet die welvaartsverschillen, die moet je binnen een relatief geringe bandbreed te houden.

En dat wordt natuurlijk aan de top van in Nederland...

...voor het redelijk achtergrond door alle mogelijke overheidsbeparing en belastingherving.

Maar we zouden even zien, onze algemene maatschappelijke rijkdom...

...zouden we wel wat meer kunnen doen aan de onderkant.

Want het steeds dreigt het gevaar dat de onderkant, laten we zeggen, positie verliest.

En je moet natuurlijk vooral oppassen dat je niet in zo'n situatie terechtkomt als in de Verenigde Staten...

...maar extreem welvaartsverschillen, natuurlijk een belangrijk deel vormen van de dysfunctionaliteit van die samenleving.

En er is geen groter zegen dan de verzorgingstaat...

...en daar hebben we al veel te veel aan geputst in de afgelopen 20 jaar.

En je zouden zeggen, wat mij betreft de parlementaire enquête kunnen houden...

...hoe staat het bij de verzorgingstaat?

Hebben we niet veel te veel bezuinigd?

Veel te veel dingetjes er vanaf te knippen omdat we dachten dat dat allemaal goedkoper zou zijn.

En ik denk dat dat mede bepaalt ook dat mensen minder vertrouwen hebben in de overheid.

Dus ja, ik zou zeggen, laten we ons afgaan wat ze dit afgelopen 20 jaar fout hebben gedaan...

...en laten we proberen dat in de komende decennia te corrigeren.

Want dat begrijp je ook wel, dat is niet iets wat je in een week kunt doen.

Dat is een lange termijnproces.

En ik denk dat in het lange termijnproces, in de afgelopen 2 decennia, meer fout is gegaan...

...dat we eigenlijk zelf ons realiseren.

Wat vind je het belangrijkste wat moet teruggedraaid worden of wat anders moet?

Je moet het zo zien te organiseren dat mensen weer vertrouwen krijgen...

...in, laten we zeggen, de zorgsamenheid van de overheid en niet steeds het gevoel hebben...

...dat de overheid ze eigenlijk een hoge mate wand trouwt en altijd bezig is te beloeren...

...en het is in maatregelen te verzinnen om uitkeringen stop te zetten...

...geef ook de burgers veel meer mogelijkheid om dingen en dat soort zaken te protestigen.

Dat scheelt natuurlijk ook.

Maar dat is wel een lange termijnproces.

Denk aan het sluiten van de verzorgingshuizen.

Dat leken geweldig leuke ideeën, we waren allemaal zelf redsamen...

...en ja, de oudjes gingen aan het thuisblijven wonen tot ze 95 waren.

Maar de praktijk is natuurlijk dat dat een heel lastige zaken is...

...en dat voor sommige mensen die verzorgingshuizen een uitkomst waren...

...ja, is dat vrij koosbaar voor een samenleving?

Ja, maar dat is er juist het mooie van een Engelse samenleving...

...dat we een Engerijker samenleving zijn.

Dus ik zou zeggen, laten we in ieder geval voluit stoppen...

...met bezuidigingen op de verzorgingsstaat en de zorgende functie van onze overheid...

...denk ook aan de medische sector, waar we voortdurend de commerciële moeten denken...

...en het kan allemaal weer minder en zo, dan moeten we echt weer ophouden.

Ik denk dat dat geneid heeft op een ingrijpend vertrouwingsverlies van de burgers...

...ten aanzien van onze overheid.

Hoort daar ook bij dat die hogere energiekosten en die inflatie...

...die afgelopen jaar gecompenseerd is en die dit jaar afloopt in maatregelen...

...dat dat voor misschien de laagste inkomers verlengd wordt?

Nou, dat houdt een beetje af van de macroeconomische ontwikkeling, zou ik zeggen.

En zover dat die energiekosten heel hoog blijven...

...zou ik zeggen, probeer daar aan de onderkant inderdaad de helpte de hand te bieden...

...en terwijl die van de inflatie, die is natuurlijk al heel sterk afgenomen.

Ik ga altijd even kijken wat de kern-inflatie is...

...en wat de inflatie is van dingen die op vrijkort de mei kunnen veranderen.

Maar ik zou zeggen, laten iemand die de verstand van heeft...

...uitmaken hoe je het beste kunt vermijden...

...en dat is ons startpunt in deze discussie...

...dat je kunt vermijden dat een grote aantal mensen in Nederland in armoede komt te verkieren.

Is het mogelijk in Nederland om geen armoede te hebben gezien de welvaart die we hier hebben?

Ja, dat denk ik heb ik gezegd wel, maar dat zou toch...

...verschijnlijke, ook ingrijpende maatschappelijke veranderingen noodzakelijk maken.

We zijn toch wel erg gemakseftig in het tolereren van armoede.

Want de grote raad zoals eigenlijk is als je naar Nederland gelijk bent...

...Nederland kort naar de Tweede Wereldoorlog.

Doen we een door en door aanmoedig en raar land waren.

Niet waar. Je ziet hoe ontzettend welvaar er om te zijn geworden.

Dan zou je toch zeggen, is het dan niet gek...

...dat er nog steeds mensen hebben die in betrekkelijke armoede leven.

Het is natuurlijk wel weer een betrekkelijke armoede.

Maar dat is, we hadden daar meer aan kunnen doen naar mijn idee.

Ja, hoe je dat precies zou moeten aanpakken...

...dat moet je vragen aan mensen die precies weten hoe die economie...

...en ook hoe de zorgsecten precies in elkaar zitten.

Maar ja, het is een cast.

Ik ben niet de eerste die op dat lumineus idee komt, zal ik me zeggen.

Er zijn allerlei mensen die hebben gezeten hoe is het nou toch mogelijk...

...dat de westerse landen zo ontvergeten en rijk zijn gaan worden...

...en dat alle mogelijke vaak ernstige aanmoeden verschijnt zijn.

En ze zijn in Nederland weer iets minder ernstig dan bijvoorbeeld in de Verenigde Staten.

Maar hoe komt het dat die verschillen er steeds op een zo pijnlijke wijze zijn blijven bestaan?

Dat is toch een soort...

...ja, een soort lamblendige acceptatie van zaken die wel echt nog anders zouden kunnen.

We hadden eerder gehad over de grondwet.

Vind je nou dat bestaanszekerheid en het bieden ervan dat dat ook echt een grondwettelijke taak is van de overheid?

Nou, sterker nog als je goed herheelt wat er staat.

Er zijn vier artikelen in de grondwet over dit soort van zaken...

...en daar zou je de overheid wel degelijk aan kunnen houden.

En ik volgens mij is daar rechter ook vaak wel bereid om zich op dit punt uit te spreken.

Of dat nu een kwestie zijn die in milieuberten zo betreffen.

Maar ook op dit punt zou je eens moeten kijken naar de...

...ik volgens mij zijn het vier hondwetsartikelen...

...die over bestaanszekerheid en dat soort van zaken gaan.

Kijk daar eens naar en dan moet je onze tegen dat we ons daar bepaald niet altijd keurig aan hebben gaan houden.

Ik begreep dat er zeven miljard nodig was, zei het planbureau volgens mij.

Om dit zeg maar op te krikken en op te vangen.

Nou ja, dat zit me ik vind ik al een vrij bescheiden bedrag eigenlijk.

Als we even kijken naar totaal vanuit Bruton Nationaal inkomen...

...en laten we zeggen het inkomen van een Nederlandse overheid.

Dat moet wel moeten vinden zijn.

Maar goed, de overheid moet ook nu de begroting rond krijgen...

...en daar hebben ze het ook niet makkelijk mee.

Dus dan is dit natuurlijk wel een inonderdracht.

Dat valt allemaal best mee.

We zijn in Nederland al heel gauw om over die begroting paddiek terug te doen.

Maar ons budgetaire beleid ook op de lange termijn is van een zeldzame soliditeit.

Dus daar zit bepaald best wel wat ruimte in.

Anders onderwerp is Frans Timmermans en zijn wachtgeldregeling.

Hoe heb je dat gevolgd?

Nou ja, dat heb ik gelezen, dat is een wachtgeldregeling.

Ik vind wachtgeldregelingen volkoper begrijpelijk en fatsoenlijk...

...en op dat niveau is het waarschijnlijk een onvangrijke wachtgeldregeling.

Maar je begrijpt, dat is natuurlijk voor de Timmermans kritici...

...is dat er een fijne aanleiding onderweers ruimschoot zit te gaan.

Maar nogmaals, er is geen enkel bezwaard tegen wachtgeldregelingen.

En die zullen bij hoge inkomen, zullen die ook relatief hoog zijn.

En dat is natuurlijk voor de meeste mensen, denk ik, poot voor drie.

Dat is maar ook wacht, maar wacht maar, als het is heel normaal.

Maar het gaat om een bedrag van 3 ton als je de bericht in de media moet geloven.

Ja, dat lijkt me op dat niveau eigenlijk vrij redelijk.

Ik weet niet precies wat de inkomen zijn van die Europese top.

Geen idee, maar die zullen we al wat hoger liggen, denk ik.

Dan die limit die we in Nederland hebben.

Wat is het ook weer, onder 90.000?

Ik heb ook altijd voor de minister-president voor 90.000 al een moeier bedrag gevonden.

Als je denkt voor wat bedragen erin in de private sector worden betaald...

...voor functies die heel wat minder van belang zijn...

...en heel wat minder daadkracht verger dan die van de minister-president.

Ja.

Loopt ook op, en ook dat je weet dat ligt altijd gevoelig.

Want dan kan je al een heel halve jaar die politici en die verrijken zichzelf.

Het is schandelijk.

Ja, kijk, als je natuurlijk het modale inkomen verdient...

...wat is dat in Nederland tegenwoordig?

Ik denk ergens tegen de 40.000 euro per jaar.

Dan zijn er natuurlijk inkomen zoals je denkt, hoe is het godsmogelijk?

Want ze is 7 malen het modale inkomen wat meer.

Maar dus ik was, ja, nog maar als het lijkt met dat wachtgeld regelingen...

...in Europa, dat dat de normaalse dag van de windeld is...

...om daar nou schande over te haar roepen...

...dan hebben ze een beetje kinderen eigenlijk geklesk.

Maar vind je niet dat het gevoelig ligt voor een partij die toch ook opkomt...

...voor de mensen die het minder hebben?

En dan worden toch enorme bedragen nu genoemd.

Dat kan natuurlijk ook botsen.

Wat is dat niet het beetje eigenaardige soort van...

...die partij die is een voorstander van niet waar...

...dat de ongetwijfeldt de mindere man het beter krijgt...

...maar dat heeft verder niets te maken met wachtgeld regelingen...

...of de algele inkomenstructuur van de samenleving.

Dat betekent met zo'n tijd voor...

...dat ik ook over die op die partij ga stemmen.

Ik weet toch helemaal niet wat ik ga stemmen, maar laten we even aannemen dan.

Wat dan zou de rennering zijn?

Ja, die voor ons kan daar niet op stemmen.

Want die heeft een inkomen wat er van zo'n dagen haard is...

...dat die avond saaien is, die denken...

...wat doet die het van?

Hoe is het mogelijk aan zo'n ongelooflijke, waardeloze oplicht...

...als die we rozen, zoveel geld verdient?

Kijk, het algele instructuur van onze inkomensverdeling in rijke landen...

...waar we het even zo noemen...

...die is niet altijd even rechtvaardig.

Ik ben een groot voorstander van om het echtvaardig te maken...

...maar dat aan de top in Europa...

...forst betaald wordt, vind ik begrijpelijk.

Aan de top van het bedrijfsleven is drietbond per jaar...

...dat stelt echt geen reed voor, kan ik je betellen.

Waarom zou dan dus iemand die leiding moet geven aan de Europese Unie...

...en eens moeten worden gereduceerd?

Zou je wat is het idee dan dat die een modaal inkomen had krijgen?

Dit is allemaal toch?

Dit komt op mijn gevoel, te sterk voor het uit...

...ressentimenten, ja die politici...

...als maar het overwijs, ruik, reed...

Nee, dan moet je er langer te mijn beleid vaststellen...

...waarbij je de inkomensverdeling in kleiner probeert te maken.

Ik kan je verzekeren dat lukt je op te mijn...

...maar heel moeilijk of zeer beperkt.

En dat je van die al die Nederlanders die middag meer gratis een auto rijden.

Dus je kunt daar naar zo'n inkomen, kun je alle rafels hangen...

...die je geiten ook inkomensbestanddelen zijn...

...maar waarvan je af kunt vragen hoe nuttig het aangotje is.

En dan zijn er natuurlijk veel meer politici die nu de Tweede Kamer verlaten...

...en die krijgen ook allemaal wachtgeld.

Rutte zal zo meteen ook wachtgeld krijgen.

Heb je natuurlijk een enkeling erbij die meteen een heel leuk anderbaantje heeft...

...meestal als mobielist...

...en die hoeven dan die kunnen rannen en dan veroorlogen...

...dat staat ook meteen in de kramp dat ze afzien van een wachtveldregel.

Ja, als je meteen een nieuw inkomen gaat verdienen wat vaak logover is...

...maar kan ik met dat wat voorstellen.

Maar ik vind die hele opwindingen over die wachtgeldregeling...

...dat is gewoon kinderachtig ressentiment, zwartmakerij, beetje onzin.

Dus je vindt Timmermans geen ordinair wachtgeldgraaier...

...zoals genoemd wordt in sommige media?

Nee, je weet als het wordt graaier valt dan weet je al hoe laat het is in Nederland.

Ik zou me daar geen enkele zorgen over maken.

Nogmaals, zo zit de wereld in elkaar, als je dat niet wilt...

...dan moet je bijvoorbeeld vooral niet op de rechtse partijen stemmen.

Waarom niet?

Nou, omdat die voorstander zijn van een fors inkomen is verschillend, toch?

Ja.

Het wachtgeld is eigenlijk het geld dat je ontvangt totdat je een nieuwe baan hebt.

Ja, dat spreekt vanzelf.

Ik denk als Timmermans of in de Kamer gaat of ministeriele functies zou krijgen...

...allemaal iffy questions natuurlijk, dan gaat hij er in ieder geval fors op vacht hangen uit.

Ja, maar daar waren ook verhalen over dat ze dan een constructie hebben bedacht...

...waardoor dit zou worden aangevuld totdat wat hij nu verdient.

Nou, dat zou ik dan eerst eens afwachten hoe dat in elkaar zit.

Het is ook zo dat hoe langer je hebt gewerkt, hoe langer je wachtgeld krijgt.

Dus bijvoorbeeld als je minder dan drie maanden hebt gewerkt, dan krijg je maar een half jaar wachtgeld.

Ja, dat is toch allemaal heel begrijpelijk of niet?

Ja.

Dus meer dan 38 maanden gewerkt, dat zou voor wachtgeld, dan krijg je 38 maanden wachtgeld.

Nou ja, ik ben er niet tegen.

Als Rutte wachtgeld wil krijgen en de tijd dat hij stopt...

...dan lijkt dat mij voorkomen vader en normaal.

Net zo goed als ik.

Nou, wat is het?

Een kleine veertig jaar krijg ik z'n antenaten zijn geweest en vrijvoorspension krijgen.

Ik denk dat er veel Nederland zou zeggen...

...ik zou zeggen ook wel als Grande Pompissioen, als die van een rossum.

Waarschijnlijk zijn hele leven uit zijn neus gevreet en dan krijgt hij ook nog een geweldig pensioen...

...dat er verboden moeten worden.

Kijk, ik ben niet echt overtuigd van dit type van...

...en eigenlijk nog al kwalijke en kinderachtige redeneringen.

Ja.

Maar hier staat het inderdaad.

Vinden oudpolitici een nieuwe baan waar ze minder gaan verdienen dan in hun oude functie.

Dan mogen ze dat nieuwe slaas aanvullen met het wachtgeld.

Nou ja, waarom niet?

Dan kan ik maar iets voorstellen.

Dat wachtgeld is gedibinteerd in de tijd nemen kan.

Ja.

Timmermans wordt binnenkort gepresenteerd officieel bij PvdA GroenLinks.

Geen tegenkandidaten.

Nee, dat lijkt mij ook vrij nutteloos om daar tegenkandidaten moeten zijn.

Nou, we hadden dat twee volgens mij.

Prem heeft zich gemeld en nou, dat was de enige volgens mij die heeft...

Ja, je vindt je sorry hoor, ongetwijverde schat van de jongen...

...maar je kunt Prem toch niet over serieus nemen.

Nee, nee.

En waar we het inderdaad over hebben gehad was gelijk...

...maar dat hem ook zelfs niet altijd serieus nemen.

Nee, dat zou goed kunnen.

En Timmermans zal ook wel achter de schermen hebben gezegd...

...haar jongens, ik kom maar geen interne strijd, want daar heb ik geen trek in.

Dan kom ik niet.

Groot gelijk heeft hij, ik bedoel, al die verkiezingen van die leiders...

We hebben toch ook niet gehoord dat de PvdA, dat het schandelijk is...

...dat er geen tegenkandidaten zijn of serieus zich tegenkandidaten, omhoog.

Een partij is gewoon in staat om een nieuwe leider aan te wijzen...

...en moet geen verkiezingen houden, wat we daarvan weten uit het recenten verleden...

...is dat het niet staan aan zalige en verzurende resultaten.

Ondertussen wordt er ook gekeken naar wie Timmermans dan opvolgt in Brussel...

...want als hij natuurlijk officieel wordt aangekondigd als lijsttrekker...

...dan stopt hij daar met zijn functie...

...en de naam van Sigurd Kaag wordt genoemd onder andere om hem daar op te volgen.

Nou, voor mij mag het.

Ik kan niet goed beoordelen hoe dat precies in z'n werk zou gaan...

...en op welke gronden dan die beslissing gaat worden genomen...

...temen aan door het natzitterde demissionaire kabinet...

...en ben ik er tegen in.

Het lijkt mij een hele competente figuur die bovendien een vrij onvangrijke...

...internationale carrière al achter zich heeft gelegen.

Het lijkt mij ook wat mij betreft, als ik niet toch ook maar een beetje kinderachter...

...maar zijn een zeer terecht te belonen voor iemand die op een gruwelijke...

...door en door een onvatsoenlijk en schandelijke manier in Nederland behandeld is.

En er zijn ook mensen die zeggen dat ze ook een beetje aan zichzelf te danken...

...door hoe ze zich heeft opgesteld.

Nou, dat lijkt mij gewoon gelul van de bovenste prak.

Je hebt mensen met vakkels in de tuin niet aan jezelf te danken, helemaal niet.

En de peilingen, tenminste de laatste peiling die wij hebben gehad...

...die is van 25 juli, die wijst toch op een strijd tussen de VVD...

...en de combinatie P van de A-groen-Links.

Ja, dat lijkt mij vooral, dat liggen eerlijk gezegd.

Ik denk dat de BBB niet een directe bedreiging voor het elektrolaal voor de BBD bij deze verkiezingen.

Ik denk dat de BBB wel wat terug zou vallen vanaf het niveau van de provinciale staat op de verkiezingen.

Voudien is er natuurlijk bij parametraal verkiezingen meestal aan wat anders samengesteld elektrolaat.

Dat komt omdat er veel meer mensen komen stemmen bij dergelijke verkiezingen.

Dus ja, het zal ongetwijfeld gaan tussen wat het alleen de linkse tsunami heeft genoemd...

...en de VVD.

Ja, wanneer gaan we eens kijken?

En dan gaat de VVD ook bij de monden van zijn nieuwe leider, Jesiel Gussik, hoop dat ik het nu goed uitspreek...

...om eens een beetje een oefening voor georganiseerd worden.

Het heeft ook al onthuld wat ik al lang heb gezien aankomen...

...dat samenwerking met de PVV wel een ontzettend leuke positief idee zou zijn.

Want ik helemaal niet zo'n positief idee vind, maar vanuit de perspectief van de VVD is het interessant.

We hebben het alles eerder gedaan met hele beroerde ervaringen als bevoler.

Maar kennelijk zien ze nu weer opnieuw een waarschijnlijk gedolkconstructie...

...hebber bij z'n paar leuke dingetjes voor de wet te doen.

Voor de PVV waarschijnlijk vooral op emigratiegebied, waar ze zelf ook al niet tegen zijn...

...dan zeker een erg pleur om niet.

En dan kan de PVV weer gedogen, maar dat is toch een...

...den mij niet een risicovolle constructie zoals we ook bij Rutte 1 hebben gezien.

Rutte werd dan nog naar gevraagd in de persconferentie.

Hij werd gevraagd van wat vind u van de lijn van Jezilgus.

En je merkt dat hij heel erg heeft geleerd van de fouten die Lubbers destijds heeft gemaakt...

...door zich actief te gaan bemoeien met z'n opvolger en de beleidskeuzes.

Hij heeft nu gezegd ik ben het eens met de keuze van Jezilgus om met de PVV weer te gaan praten.

Ja, tuwel hij zelf altijd faricant tegen is geweest, heb ik begrepen.

Ja, ik kan me wel voorstellen dat hij niet...

Hoe zei jij nu, Jezilgus?

Jezilgus, ja.

Ik zei jezilgus, dan ja, het blijft een beetje duister.

Kan iemand daar helderheid in verschaffen van...

...woorddat hij precies uitgesproken in Turkije wordt, want dat is tuurkwaai, het vandaan ook hebben.

Oké, maar hoe dan moet we nog af te zien komen?

Onze onjuiste uitspraak heeft verder niets te maken met...

...met een oordelen over de bedwocht persoon.

Ja, ik kan me wel voorstellen dat Rutte denkt van ja, ik ga haar niet voor de voeten lopen.

Het laatste wat je in een komende verkiezingsstrijd moet hebben...

...is dat de oude lijder de nieuwe lijder voor de voeten gaat lopen.

Nou ja, je zei al over, hoe weet het over Lubbers en zijn...

...we ouder opvoren, wat een drama dat in de tijd geworden is.

Aan de andere kant kun je natuurlijk wel zeggen dat de VVD nu met de PVV flirt...

...dat dat de enige optie is om in ieder geval op migratie de boel slot te trekken.

Dat denk ik wel, ja, maar wij hebben volgens mij al eerder een aantal...

...tellingen uitgevoerd, niet alternaalkeurig, maar toch wel richtinggevend...

...die duidelijk maken dat dat zowel een coalitie over links als een coalitie over rechts...

...dat die aanzienlijke, vertalsmatige problemen zou hebben.

En dan toch weer terechtkomt bij middenpartijen die in principe met zowel over links...

...als over rechts mee zouden kunnen doen.

En hoe dat precies zal gaan, en of die daartoe bereid zullen zijn...

...neem bijvoorbeeld de partij het CDA.

Ik weet niet of het CDA en de ChristenUnie bereid zijn om in een kabinet...

...truis zitten wat gedoogd wordt door de PVV.

Dat heeft voor het CDA natuurlijk bij de vorige gelegenheid een regelrechter ramp opgeleven.

Wat worden wat jou betreft de thema's tijdens de komende verkiezingen?

Ik zou eerlijk gezegd denk ik dat het thema van de komende verkiezingen is...

...het centrale thema op dit moment in de Nederlandse politiek moet het over links of moet het over rechts.

En eerlijk gezegd ben ik nog al geneigd om te denken ook ook structureel historisch...

...dat het de hoofdste tijd wordt dat Nederland weer een tijdje over links geïnitiëerd wordt...

...wat het is natuurlijk in de afgelopen jaren voor een belangrijk gedeelte over rechts...

...die het sterker nog.

De Partij van de Arbeid is zeer zwaarder schalend geraakt...

...omdat zij er participeerd heeft in een coalitie over rechts...

...en eigenlijk niet heeft gezien wat een enorme schade dat aan de partij zou toebrengen.

En wat ja, de Partij van de Arbeid is natuurlijk niet meer dan een schaduw van wat ze ooit was.

En dit zou wel licht ook een mogelijkheid tot partial herstel kunnen zijn.

Maar normaal is als ik even terugblik dan zou ik zeggen...

...de geluid wat je ook elders ziet...

...dat misschien het net als zo zijn om de sociaal democratie...

...in de breedste zin van dat bericht over ze een kans te geven.

Maar goed, dat vind ik de bekende levensgevaarlijke stalinistische activist...

...maar de beworsem vindt dat.

Maar dat lijkt me eigenlijk gezegd een vrij redelijk stap.

We zullen zien hoe het elektraal uitpakt.

Maar wat nogmaals, ik kom terug op mijn punt...

...nog over links, nog over rechts...

...is een voor de handliggende goeddraaiende meerderheid onmiddellijk op het oog.

Maar nu heb je het vooral over de stromingen...

...maar als je het over de thema's hebt dan gaat de VVD in ieder geval met migratie aan de haal.

Ja, maar dat is zo'n kinderachtig soort van die migratie daar is...

...daar kan de VVD in feite ook geen bal aan doen.

Behalve een beetje klein prutsen in de marge, denken aan die nareisconstructies...

...waar ze dan tegen zouden zijn...

...dat verliezen ze bij elke rechtszaak die daarover gevoed zou worden...

...verliezen ze dat...

...eenvoudig omdat die zaken ook internationaal vast liggen...

...en als ze het in Nederland al bij de rechter niet verliezen...

...dan verliezen ze het via de Europese recht...

...en dat prevaleert nog eenmaal boven ons nationale recht.

Dat zullen veel mensen niet prettig vinden...

...en de VVD heeft daar alles bezwaren tegen maar...

...maar zo is het nou helemaal...

...daar zullen ze zich aan moeten houden.

Dus dat hele idee van de asielrecht moet je puur zien...

...als een, als electorale truccage als mensen daar in tuinen moeten ze het zelf weten...

...daar komen ze niet reken die kunnen en de krant niet lezen...

...maar nogmaals ik...

...ik vind dat een echt een minor issue...

...aangezien we daar heel weinig aan kunnen doen...

...op lange termijn.

Maar wat zijn dan andere thema's waar jij graag van zou willen weten...

...hoe politici lijsttrekkers erover denken?

Nou ja, dat zijn de grote thema's...

...de grote thema's van de, laten we zeggen, de energie-transitie...

...en de grote thema's natuurlijk van het stikstofprobleem...

...dat we Nederland georganiseerd hebben.

Dat zijn de, dat zijn de grote thema's...

...en ook de transitie natuurlijk...

...daar een iets ander producerend systeem...

...dat is een vrij ingrijpende zaak...

...die ook over een langdurige periode uitgevoerd wordt.

Dus daar liggen de grote uitdagingen...

...niet, niet bij de, niet bij de...

...wat nu zo'n wasp...

...die is in...

...wat een ontzettend glung aan een beest is.

Je zit in je auto.

Ja, ik niet.

Nu is-ie...

...hij is losgebroken, gaat medaillijk...

...hij heeft dat nu genestigd op mijn, mijn lange broek.

Je begrijpt dat ik ook op Tesla niet op de korte broek loopt...

...maar het is een beetje, het is meer...

...dat ik een zweef vliegte aan hem ben.

Ik dwaal even af, ja, dat zijn de grote thema's...

...iedereen weet dat dat de grote thema's zijn...

...en als het dan dus gaat over, over immigratie...

...dan blijkt, ja, dan is dat gewoon...

...een vorm van elektraal escapisme.

En op het punt van elektrale kinderachtigheden...

...zij hebben natuurlijk van alle partijen...

...van alles en nog wat gewin.

Bij de verkiezingen gaat het vaak, gaat het vaak...

...gaan vaak over dingen die er niets te doen.

Ja, hoe heb je nog gekeken...

...daar de presentatie van Bontebal bij het CDA?

Heb je daar bewegend beeld van gezien...

...of heb je alleen de artikelen?

Nee, ik moet tot mijn schade en schande bekennen...

...dat ik al die dagen hier niet naar de televisie heb gekeken.

Dus ik kijk zorg eens even naar telentext...

...en dat is wel zo'n beetje wat ik zie van het Nederlandse nieuws.

Want ja, vergeet niet, Tom, ik ben met vakantie.

Vond je zeggen dat hoe sympathiek mij ook die Bontebal voorkomt...

...dat op de lijst van mijn prioritaartelijkse prioriteit op Tesla...

...Bontebal geen prominente rol speelt.

Maar je leest de kwaliteitskrant wel, of heb je die ook eventjes?

Nee, de kwaliteitskrant wordt door mijn bus geduld in Utrecht.

Oh ja.

En die vormt dan zo'n forse stapel...

...en daar loop ik dan eigenlijk vrij snel doorheen...

...in de tijd dat ik thuis ben.

Nu gaat de bezitter van het huisje gaat rijden...

...dus dan moet ik even kijken hoe dit afloopt.

Ja, dan gaat-ie.

Volgens mij komt-ie er wel uit met zijn...

Oh, wat is dat? Oké, je staat misschien even fout geparkeerd.

Ja, ik sta echt op de grens van wat mogelijk is hier.

Oké.

Nou, wat wel opviel bij Bontebal om door één aspect uit te halen...

...is dat je misschien denkt van, oh, hij gaat proberen...

...om bij de BBB weer stemmen weg te halen...

...door echt dat boerenleven naar voren te brengen.

Maar hij is natuurlijk een man uit de stad, uit Rotterdam...

...en dat kwam ook heel duidelijk terug in die presentatie...

...en een filmpje wat hij had gemaakt.

Hij had het over de tegenstellingen in Rotterdam...

...van de miljonairs en ook de mensen die het heel slecht hebben.

Hij zei van, dat is echt de Nederlandse samenleving.

Dus hij blijft toch een beetje weg bij dat boerenleven.

Ja, kenlijk.

Ik denk ook omdat-ie je zelf ook wel in ziet...

...ook gezien zijn beta-achterhond waarschijnlijk...

...en dat zijn toch mensen die meestal minder-meer normaal rekenen kunnen.

Dat dan natuurlijk aan dat probleem van die CO2-uitstoot...

...wel iets gedaan zou moeten worden in de komende jaren.

En dat daar in feite natuurlijk al de potentiele afspraken...

...wel liggen, maar nu moet het nog uitgevoerd worden...

...en daarvoor moeten we een beetje opletten...

...hoe het in die diverse provincies afgewikkeld wordt.

Want dat moet in de komende twee jaren een beetje duidelijk worden...

...wat ze daar daadwerkelijk gaan doen...

...voor dat er mooie praatjes zijn wat ze daadwerkelijk gaan doen.

En ja, als wat je over Rotterdam zegt is volkoper terecht natuurlijk...

...want ik heb begrepen dat nog steeds Rotterdam...

...en Rotterdam tenzijde van de baas...

...het grootste aangezloten armoede gebied van Nederland is.

Dus ja, dat zijn hele urgente zaken...

...en dan zijn we terug op ons armoede probleem.

Probeer dat, probeer dat...

...is wat effectieve rest en structurele op te lossen.

Vergeet niet dat het CDA ooit...

...voordat het eigenlijk toch vrij sterk naar rechts is afgedreven...

...dat het CDA natuurlijk een partij was van...

...niet waarschewel van, laten we zeggen, een wakbeweegingskant...

...als een werkzeverskant.

Het CDA had de confessionele partijen...

...waar er middenpartijen...

...en met de linkse impuls...

...en tegelijkertijd ook een rechtse impuls...

...vaak onderrechtse impuls...

...maar dat is wel niet te meen...

...het zijn middenpartijen.

Als de CDA enige toekomst heeft...

...dan zou ik zeggen niet op rechts...

...we hebben daar langs om aan te neel de zelfschap...

...van gedeeltelijke halen begragen...

...en een serieuze partij, dat is de WBD...

...en ik denk dat de hele strategie van het CDA...

...die ook deels geweest is in de afgelopen jaren...

...rechts van de WBD terecht te komen...

...ik denk dat dat de bijzonder korsichtig is geweest...

...en voor de lange termijn geen serieuze oplossing.

En hij heeft ook ingezet, zij die op minder schelden...

...het moet weer een fatsoenlijke partij worden...

...dus daarmee hoopt hij mensen...

Ja, daar heeft hij natuurlijk wel groot gelijk in...

...maar aan nu schelden in Nederland eigenlijk...

...de meest normale reactie op vrijwel alles is geworden...

...vanal ook door de belangrijke inbreng van de social media...

...die natuurlijk niet standaard schappelijke lenden hebben voor oorzaak.

Kan ik mij voorstellen dat hij dat zegt...

...en je begrijpt dat dat mijn warme sympathie heeft ook.

Ja, wat is Nederland?

Dat is vooral schelden en boos...

...en de bereigen met geweld...

...en we zijn alweer opzicht en mentaal niet op vooruit gegaan...

...maar afgelopen kwart.

Maar de vraag is natuurlijk wel, Martin...

...of hij bonte bal met deze strategie stemmen weet te halen...

...want vooral zoveel stemmen zijn naar de BBB gegaan van het CDA...

...heb ik de indruk.

Ja, dat zou kunnen.

Ik denk, ik had het niet uitgesloten...

...dat dit best positief zou kunnen werken...

...en dan kom ik terug op een op een andere punt...

...waar we het vaak over gehad hebben.

Uit alle onderzoek blijkt dat zo'n drie kwart van de Nederlanders...

...naar juist dat eindeloze verschilte, gedreigd met geweld...

...en de bedreiging van politici en burgerbezers...

...dat de meeste Nederlanders, nog maar al zo'n drie kwart...

...dat heel onavalaan vinden.

Maar het hele media-circus, laten we zeggen...

...de hele openbaarheid draait natuurlijk een beetje op die...

...ja, het is wel lekker schelden en zo, altijd boos...

...over een boos over...

...ja, dat is ongeveer een kwart van de bevolking denk ik...

...en die krijgen natuurlijk buitenproportionele aandacht...

...via het bekende systeem...

...dat als je altijd maar vooraan staat en onwoordelijk boos bent...

...dat je dan vaak meer aandacht krijgt...

...en de rustige mensen die zich in de aandacht maar moeten bevinden.

Nogmaals, Nederland is een betrekkelijk redelijk en normaal land...

...voor zoverd drie kwart van de bevolking...

...en je ziet dat natuurlijk in tal van landen zie je deze...

...dézer geloof in zekere zin...

...tussen mensen die vol zijn...

...waar resentiment achter een boos uit enzovoort...

...en mensen die wel redelijk de vrede zijn met het leven zoals ze dat leven...

...in Nederland doos voorkomen terecht...

...dat ja, we hebben net gewezen daar aan...

...hoe de zuivissen zaten onder de weg moeten zijn.

Dus je begrijpt dat een groot deel van Nederland is...

...en is heel tevreden over de welvaartsituatie.

Ook de klagers hebben deels vaak redenen voor klagen...

...maar de manier waarop dat gebeurt is weinig positief...

...en heeft het volgens mij ook niet zo bijsterveel opwillig.

Dus ik vind het een verstandig standpunt van Bontepal.

Sterker nog, ik denk dat hij gewoon gezegd heeft wat hij er zelf vond.

En dat is voor een politieke leider die hij moet worden...

...is dat volgens mij een verstandige strategie.

Ja.

Ga niet allerlei kletskoek beweren omdat je mediaadviseurs zeggen...

...dat je dat moet zeggen.

Zeg gewoon wat je er zelf vond.

Nou, dat lijkt mij gewoon een lul van de bovenste plak.

Er is een nieuw luisterboek.

Het kertekencabinet Seilstra is nu verdwenen.

We hebben de verkiezingen van 67 gehad.

Daarom vertelt Maarten Varossum over alle na-oorlogse minister-presidenten.

Inclusief het tijdperk Mark Rutte.

Ja, die waren eens door in de zin dat voor het eerst...

...sinds het algemeen kiesrechtman en vrouw kiesrecht was ingevoerd.

De confessionele partij in niet langer een meerderheid in de tweede kamer hadden.

Je downloadt het nieuw luisterboek van ruim 3,5 uur via de link in de show notes.

Machine-generated transcript that may contain inaccuracies.